موج هشتم کرونا در ایران؛ آیا سویه جدید در ایران هم مانند چین شایع خواهد شد؟

همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: از زمان شیوع ویروس کرونا تا کنون، این ویروس جهش‌های زیادی داشته که منجر به ایجاد سویه‌های جدیدی شده است. به تازگی نیز جهش‌های جدیدی از ویروس کرونا در کشور چین دیده شده است که خبر از شناسایی جهش ژنتیکی جدید و همچنین شکل گیری سویه‌ای به نام XBB می‌دهد. دبیرکل سازمان بهداشت جهانی نیز خبر اوج گیری موارد ابتلا به کرونا در ۱۱۰ کشور جهان را داده است.

آشنایی با سویه جدید امیکرون

سویه جدید امیکرون XBB نام دارد که ترکیبی از زیر سویه‌های BA. ۲. ۱۰. ۱ و BA. ۲. ۷۵ است. تحقیقات نشان می‌دهد تفاوت‌هایی در شدت بیماری بین سویه‌های قبلی و سویه جدید وجود دارد. یعنی خطر عفونت در این سویه بیشتر است اما علایم بیماری تفاوت زیادی با سویه‌های دیگر ندارد.

بعد از یک دوره سکون کرونا؛ سویه جدید در چین در حال پیشرفت است. به گفته بعضی کارشناسان حوزه بهداشت، احتمال ورود زیرسویه جدید به ایران نیز بسیار بالاست که البته تعطیلات سال جدید میلادی نیز در ورود آن بی‌تأثیر نیست.

نشانه‌های سویه جدید

 نشانه‌های سویه XBB تفاوت زیادی با گونه‌های قبلی امیکرون ندارند. یعنی همان نشانه‌های سویه‌های قبلی مانند اختلال درحس بویایی و چشایی، تنگی نفس، سنگینی سینه، بدن درد، سر درد، احساس کلافگی و تب و لرز و در مواردی هم اسهال و استفراغ دراین سویه هم دیده می‌شود.

اما شواهد نشان می‌دهند در مقایسه با زیرشاخه‌های دیگر امیکرون؛ خطر عفونت مجدد در زیرسویه XBB کرونا بیشتر است. این زیرسویه، جهش‌هایی زیادی دارد که موجب شده بتواند راحت‌تر از سیستم ایمنی عبور کند و در مواردی نیز موجب مرگ شود.

سرایت بیشتر؛ شدت بیماری زایی کمتر

دکتر سیدمحمدرضا هاشمیان، فوق‌تخصص مراقبت‌های ویژه و استادتمام دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی در باره احتمال موج جدید کرونا می‌گوید:  «به تازگی در ایران مواردی از ابتلا به سویه جدیدی از امیکرون یعنی XBB و BQ1 گزارش شده است. البته این سویه‌ها جدید نیستند و مطالعات در باره آن‌ها زمانی به طور جدی آغاز می‌شوند که این سویه‌ها بیشتر در حال گردش باشند.

مشکل اصلی سویه جدید در چین bf۷ است که از زیر خانواده‌های امیکرون به شمار می‌رود. زیر سویه xbb که ترکیب دو زیر سویه BA2 است و BQ1 و BF7 که زیر سویه BA.5 هستند همگی قدرت سرایت بالاتری نسبت به واریانت دلتا دارند؛ در حالی که شدت بیماری زایی کمتری دارند. »

کاهش کارایی واکسن در ایران

به گفته دکتر هاشمیان در باره تأثیر واکسن‌های موجود در ایران در زیر سویه جدید امیکرون هنوز مطالعه چاپ شده‌ای وجود ندارد ولی مطمئناً کاهش کارایی خواهند داشت.

اما می‌توانند در شدت بیماری زایی مؤثر باشند چون بعضی از اپی توپ‌ها (epitope) (قسمتی از یک آنتی ژن که توسط سیستم دفاعی تشخیص داده می‌شود و جایی که آنتی بادی به آنجا می‌چسبد) همچنان بدون تغییر هستند.

شواهد در آمریکا نشان می‌دهند احتمال بستری شدن افرادی که واکسن به روز شده دریافت کرده‌اند ۸۴ درصد کمتر از کسانی است که واکسن نزده‌اند. همچنین تزریق واکسن به روز شده نسبت به واکسن‌های قدیمی هم احتمال بستری راتا ۳۴ درصد کاهش خواهد داد.

بنابراین حتی تزریق واکسن‌های قبلی هم در کاهش احتمال بستری شدن بر اثر ابتلا به بیماری هم مؤثر خواهند بود. ولی قطعاً استفاده از واکسن‌های به روز شده بهتر می‌تواند با بیماری مقابله کند. مثلاً در ایران واکسن برکت به روز شده امیکرون  BA.1 است که واکسن خوبی دراین خصوص به نظر می‌رسد.

سویه جدید در ایران

دکتر هاشمیان می‌گوید با افزایش شمار افراد مبتلا به سویه جدید امیکرون سؤالات زیادی در خصوص اینکه آیا در ایران هم مانند چین این سویه شایع خواهد شد برای همه مطرح می‌شود که در پاسخ باید گفت مطمئناً فعلاً چنین امکانی وجود ندارد.

 البته کشور چین در تابستان سال ۹۹ مردم خود را علیه این بیماری واکسینه کرد و هدف خود را به صفررساندن این بیماری تعیین کرد؛ اما عوامل زیادی مانع از تحقق چنین هدفی شدند.

یعنی با توجه به اینکه زمان زیادی از تزریق آخرین واکسن علیه کرونا گذشته است احتمال تغییر شکل دادن ویروس و ضعیف شدن مقاومت بدن در برابر آن وجود دارد.

همچنین در حال حاضر تأثیر واکسن‌های غیر فعال کمتر شده است. بنابراین سیاست صفر شدن کووید هم ضعیف‌تر خواهد شد. ولی باتوجه به اینکه در ایران نوع ایمنی؛ ایمنی هیبریدی است؛ احتمال شیوع بیماری کمتر از چین است. چون در واقع ایمنی هیبریدی بهترین نوع ایمنی است.

ایمنی هیبریدی یا ایمنی ترکیبی؛ ترکیبی از ایمنی طبیعی با ابتلا به کرونا و ایمنی ناشی از واکسن است که می‌تواند بهترین محافظت را در برابر کرونا داشته باشد.

لزوم رعایت موارد پیشگیری از بیماری

با توجه به اینکه موج جدید کرونای اُمیکرون  XBB مرگبارتر از موج اول آن است؛ همه افراد باید بسیار مراقب باشند و قبل از آنکه دیر شود همه اقدامات احتیاطی در برابر ویروس کرونا دوباره باید تقویت شوند.

یعنی ارتباط هوشیارانه افراد با همدیگر حتماً باید حفظ شود. ضمن آنکه افراد آگاه باید اطلاعات لازم را با دیگر اعضای خانواده، دوستان و همکاران به اشتراک بگذارند.

 همچنین در سطح جامعه نیز با روش‌های مختلف باید اطلاع رسانی و آگاهی بخشی لازم انجام شود.