همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: «حجت الاسلام علی واشقانی فراهانی» شاید در زبان فقط به عنوان امام جماعت مسجد امام‌رضا (ع) معرفی شود، اما او در عمل رسالت‌های انسانی را سرلوحه فعالیت‌هایش قرار داده و دغدغه‌های اهالی و شهروندان به چالش‌های روزانه‌اش تبدیل شده است. برخلاف اغلب مساجد که با اقامه نماز مغرب و عشاء فعالیت‌های روزانه‌شان به اتمام می‌رسد، در این خانه الهی، شبانه‌روز به روی غریب و آشنا باز است. به همین خاطر امام جماعت مسجد امام رضا(ع) وقت و بی‌وقت از مهمان‌هایی که از راه دور و نزدیک به این مکان آمده‌اند پذیرایی می‌کند.
دعاهای خیری که بدرقه‌اش می‌شود
«زمانی» برای درمان پسرش از خرمدره به تهران آمده است و طبق تشخیص پزشک برای معالجه فرزند بیمارش باید چندین روز در تهران بمانند، اما در این شهر غریب هستند و جایی برای ماندن ندارند. از مغازه‌داران محل سراغ مهمانسرا یا اقامتگاه در این اطراف را می‌گیرند و به گفته آنها لازم نیست جای دوری بروند، چون خانه دوست همینجاست. او می‌گوید: « کشاورز هستیم و برای معالجه به تهران آمده‌ایم. اکنون به جای یک شب چند شب است مهمان این مسجد و حاج آقا فراهانی هستیم.
سراغ هتل و مهمانسرا رفتیم برای یک شب باید حدود ۸۰۰هزارتومان پرداخت می‌کردیم. از همه‌جا ناامید شده بودیم و راه به جایی نداشتیم. از یک مغازه‌دار پرسیدم اینجا هتل، مسافرخانه یا خانه خالی دارد که چند شب بمانیم؟ مغازه‌دار گفت جای دور نروید همین مسجد هست. در این شهر غریب با زمستان سردش، شب‌ها در مسجد امام رضا استراحت می‌کنیم و آشپزخانه و آب داغ برایمان مهیا است و تنها کاری که از دستمان برمی‌آید دعای خیری است که بدرقه راهشان می‌کنیم.»
مسافری دیگری از شهر زنجان برای رفع مشکلش به تهران آمده و اکنون شب‌ها در این مسجد پناه می‌گیرد. او می‌گوید: «من ساعت ۲بامداد به تهران رسیدم و تاکسی‌های خطی نشانی این مسجد را دادند. حتی تاکنون در شهر خودمان هم اینگونه ندیده بودم. برای اولین بار است که می‌بینم حتی نیمه شب هم در مسجد به روی مردم باز است. خانه ما نزدیک مسجد نبود. به همین خاطر من تا به حال صدای اذان را نشنیده بودم. وقتی اینجا خوابیدم، می شنیدم که صبح‌ها اذان می‌گویند و اهالی برای اقامه نماز به مسجد می‌آیند، در ذهنم روشنایی ایجاد شد و من هم بلند شدم و نماز خواندم. ای کاش مساجد دیگر هم این‌طور بود.»
مسجد یا مهمانسرا
واشقانی فراهانی اعتقاد دارد پناه دادن به مسافران، نیازمندان، مستمندان و همچنین رسیدگی به مسائلی مانند ازدواج و گرفتاری‌های مردم یکی از مهم‌ترین رسالت مسجد در عصر پیامبر (ص) بود. او در این باره می‌گوید: «طبقه بالا مسجد، مکانی را به عنوان حسینیه در نظر گرفتیم که از سراسر کشور بیماران و مسافران که به تهران می‌آیند و یک یا چند شب در این شهر اقامت دارند از فضای این مسجد استفاده می‌کنند.این اقدام علاقه مردم را به اسلام و به روحانیت ترغیب می‌کند. در زمان پیامبر در جوار مساجد مکانی برای رسیدگی به بیماران و مصدومان جنگ ایجاد شده بود. اگر در این دوره که جامعه با چالش‌های بسیاری مواجه است هر مسجد مثل مسجد امام رضا(ع) اطراف خودش را مدیریت و با توجه به دغدغه‌های اهالی و شهروندان فعالیت کند، به نوعی معضلات شهروندان تهران مدیریت و بخشی از مشکلات مسافران این شهر هم کاهش پیدا می‌کند. اغلب مسافران از شهر دور می‌آیند و درآمدی ندارند. به همین خاطر باید از آنها حمایت کرد. این یک نوع حمایت و کمک به اقشار ضعیف جامعه است. برای مسجدهایی که می‌خواهند در آینده در شهر تهران بسازند باید فضایی هم برای در راه مانده‌ها ایجاد کنند. در دین اسلام کسی از این شهر به آن شهر می‌رود به عنوان مهمان است و آن شهر وظیفه دارد که به این مهمان‌ها رسیدگی کند.»
اهالی محله،خانواده امام جماعت مسجد هستند
واشقانی فراهانی معتقد است امام جماعت مسجد، محل خدمت خودش را باید در چندین خیابان منتهی به مسجد بداند و به امور مردم رسیدگی و مسجد را به معنای حقیقی خانواده منطقه و محل معرفی کند. در همین راستا او، برنامه‌های مسجد را به نوعی برنامه‌ریزی کرده است که همه سنین و اقشار جامعه بتوانند از کوچکترین امکانات و اقدامات مسجد بهره ببرند.
فراهانی که بخش وسیعی از فعالیت‌های مسجد امام رضا را به بانوان اختصاص داده، می‌گوید: «بانوان معین جامعه و خانواده هستند. آنها در واقع در چند جبهه فعالیت می‌کنند. این نشان از استعداد بانوان است بانوان از صدر اسلام در وقایع مهم حضور داشتند. باید از بانوان حمایت کرد تا در عرصه‌های مختلف شاهد شکوفایی آنها باشیم.»
بخشی از فضای مسجد روزهای زوج مهدکودک است و روزهای فرد برای بانوان جلسات آموزشی مختلفی برگزار می‌شود. روزهای چهارشنبه هم بعد از نماز مغرب و عشاء برای آقایان جلسات قرآنی تشکیل می‌شود. حل و فصل مشکلات خانوادگی و قومی اهالی، شرکت در نماز جمعه و رفع نیازهای فرهنگی از دیگر فعالیت‌هایی است که امام جماعت این مسجد انجام می‌دهد. ساخت و راه‌اندازی درمانگاه در مجاورت مسجد برای برطرف کردن کمبود سرانه درمانی در این محدوده دغدغه تازه‌ای است که فراهانی اکنون برای به ثمر نشاندنش تلاش می‌کند و برای هموار شدن راه به حمایت مسئولان نیاز دارد. او دراین‌باره می‌گوید: «شب تا صبح در مسجد حضور دارم تا هر لحظه که در راه مانده یا نیازمندی در خانه الهی را بزند، این در را به رویش باز شود. مسجد و امام جماعت باید شبانه‌روز در خدمت مردم باشد. امروز با این همه گرانی و تورم آیا صلاح است در مسجد را ببندیم و نیازمندان به دیوار مسجد تکیه بزنند و در سرما بلرزند.» حجت الاسلام فراهانی بر این باور است که امام جماعت مثل نخ تسبیح است وقتی شما نخ را بردارید دانه‌های تسبیح از هم می‌ریزد. شاید به خاطر این دیدگاه است که اهالی و کاسبان این محدوده برای رفع مشکلات با یکدیگر متحد هستند و امام جماعت مسجدشان را قهرمان محله‌شان می‌داند.