همشهری آنلاین _ مریم قاسمی : تئاتر نصر روزهای پرفراز و نشیبی را در این چند دهه سپری کرده است. حتی پیش از اسم کنونی‌اش، به نام‌های دیگری شناخته می‌شده؛ اوایل کار «تئاتر باقراُف» نام داشت. دلیلش هم ساده است و به مالک اولیه آن یعنی مدیر «گراندهتل» برمی‌گردد؛ هتل مجللی در تهران قدیم که حوالی سال ۱۲۹۵ خورشیدی توسط «آقاسیدنصرالله» معروف به «باقراُف» راه‌اندازی می‌شود. برای همین هم «تئاتر باقراُف» چند سال بعد اسم «گراندهتل» را به خود می‌گیرد و بعدتر هم «تماشاخانه تهران» نامیده می‌شود.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
این بنای تاریخی و البته یکی از قدیمی‌ترین تماشاخانه‌های تهران در خیابان لاله‌زار قرار دارد. جایی که زمانی محل گذر مهم‌ترین هنرمندان ایران بود. «ناصر حبیبیان» و «محیا آقاحسینی» در کتاب «تماشاخانه‌های تهران از ۱۲۴۷ تا ۱۳۸۹» می‌نویسند، گراندهتل سال ۱۲۶۶ افتتاح شده بود اما ۲۹ سال بعد و پس از بازسازی بنا بود که نمایش تئاتر و سینما در آن جریان پیدا کرد و آثاری از گروه کمدی ایران به مدیریت سیدعلی‌خان نصر تا گروه‌ها و هنرمندان ارمنی، میرزاده عشقی، حسن مقدم در آن روی صحنه رفت. اجرای تئاترها در این تالار تا سال ۱۳۰۹ دوام داشت، اما بعد از آن تا سال ۱۳۱۹ و تغییر نام و مدیریتش، بیشتر به پخش فیلم اختصاص داشت.
در بخشی از کتاب پژوهشی حبیبیان و آقاحسینی چنین آمده است: «بعد از آغاز کار هنرستان هنرپیشگی، از اول دی‌ماه سال ۱۳۱۹ شمسی، این تالار توسط سیدعلی‌خان نصر، عنایت‌الله شیبانی و احمد دهقان که سهام‌داران آن بودند، با اجاره‌بهای ماهانه ۳۰۰ تومان و اجاره‌نامه رسمی به نام تماشاخانه تهران افتتاح شد و بعد از مرمت سالن، اغلب شاگردان هنرستان هنرپیشگی در این تالار شروع به فعالیت کردند. بعد از مدتی امتیاز تماشاخانه به خاطر مشغله‌های دولتی نصر، به احمد دهقان واگذار شد که نماینده مجلس و مدیر مجله تهران مصور بود.»
در این دوره، کارگردان‌های مطرحی مانند نصر، رفیع حالتی، مهدی نامدار، علی دریابیگی، علی‌اصغر گرمسیری، فضل‌الله بایگان و استپانیان در تماشاخانه تهران فعالیت می‌کردند. این تالار حدود ۶۰۰ نفر ظرفیت داشت و در سال ۱۳۲۵ از دادن عوارض به دولت معاف شده بود. در این مدت هر نمایش یک هفته روی صحنه بود و روزهای پنجشنبه و جمعه، نمایش‌ها عوض می‌شد. این روند ادامه داشت تا اینکه در تابستان سال ۱۳۲۹ احمد دهقان ترور شد و بعد از مرگ او، به پاس خدماتش نام تماشاخانه هم به «دهقان» تغییر کرد.