همشهری آنلاین- ابوذر چهل امیرانی: اگر چه مراسم «مراد کشون» یا «ابن‌ملجم کشون» که قدیمی‌ها با نام «کله‌پاچه خورون» می‌شناسند، در زندگی پرمشغله امروز به فراموشی سپرده شده و کمتر از آن یاد می‌شود، اما هنوز هم در محله‌های قدیمی شهر از جمله عودلاجان، هرندی و مولوی رواج دارد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
در قدیم چنین رسم بوده که همزمان با ۱۹ماه مبارک رمضان و ضربت خوردن حضرت علی(ع)، مراسم احیای شب قدر و عزاداری برپا می‌شد و تا شب هفتم شهادت مولا علی(ع) ادامه داشت. این مراسم از ۱۹ تا ۲۷ماه مبارک رمضان برگزار می‌شد و به «مرادکشون» یا «ابن ملجم کشون» معروف بود.
خوردن کله‌پاچه و آجیل شب‌چره
این مراسم با شیوه خاصی برگزار می‌شد، به این صورت که در شب قدر هنگام خواندن دعای جوشن کبیر، اهالی نخ بلندی در دست می‌گرفتند و با خواندن هر بند از دعا، یک گره به نخ می‌زدند. سپس با جمع کردن نخ‌ها، طنابی درست می‌کردند و با آن، آدمکی را به دار می‌کشیدند و آتش می‌زدند.
این آدمک، نماد و نشانه ابن‌ملجم مرادی، قاتل حضرت علی(ع) بود و مردم با بغض و بیزاری از او، آتش زده و سپس کنار هم افطار می‌کردند. عموماً غذای آنها در این شب «کله پاچه» بود و به همین دلیل، این مراسم به کله‌پاچه خورون نیز معروف شده است. در حقیقت، مردم شب ۲۷ماه مبارک رمضان را شب به‌درک واصل شدن ابن‌ملجم مرادی می‌دانستند و در این شب کنار هم شادی می‌کردند.
درباره دلایل خوردن کله‌پاچه در این شب، اقوال متفاوت است. البته خوردن آجیل به عنوان شب‌چره، قبل از وعده سحری هم در این شب مرسوم بود؛ آجیلی که ترکیب آن خرما، پسته، فندق، تخمه، نخودچی، بادام و شکر پنیر بود و مردم آنها را از افرادی تهیه می‌کردند که نام‌شان محمد، علی یا فاطمه بود.
دوخت لباس عافیت
چنین مراسمی در مساجد قدیمی تهران از جمله سپهسالار، جامع بازار و سلطانی برگزار می‌شد و زنان و مردان حاجتمند پس از عرض تقاضا از ۴۰نفر که نام‌شان محمد، علی یا فاطمه بود، از یک مغازه پارچه‌فروشی که اسم صاحبش محمد یا علی و مغازه‌اش رو به قبله بود، پارچه می‌خریدند و بین نمازهای ظهر و عصر روز بیست وهفتم ماه مبارک، در این مساجد می‌بریدند و می‌دوختند و بعد از نماز به تن صاحب حاجت می‌کردند.
این جشن شامل روزه‌گیری، اطعام، ختم قرآن کریم، خوردن کله‌پاچه گوسفند در افطار و خوردن آجیل مراد در سحر بود و در مساجد به دوخت لباس عافیت مشغول می‌شدند.