همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: با رعایت بهداشت دهان و دندان می‌توان از بسیاری از عفونت‌ها پیشگیری کرد، به علاوه بسیاری از بیماری‌های دهان موقتی است و پس از چند روز برطرف می‌شود. با این حال بعضی عارضه‌ها پیشرفته‌تر و جدی‌ترند و نیاز به درمان دارند.
ضمن آنکه معاینات منظم دهان و غربالگری سرطان دهان، نقش مهمی در پیشگیری از شروع، پیشرفت و عود بسیاری از بیماری‌ها دارد.
عامل کلیدی برای درمان موفقیت آمیز سرطان دهان و همچنین بسیاری از بیماری‌های دیگر دهان، شناسایی و درمان آن‌ها در مراحل اولیه است.
با وجود این، در بسیاری موارد، علائم و نشانه‌های اولیه بیماری مورد توجه بیمار قرار نمی‌گیرد یا نادیده گرفته شود. این همان چیزی است که معاینات حرفه‌ای دهان و دندان و غربالگری سرطان دهان را مهم‌تر می‌کند.
بیماری‌های مخاط دهان
دکتر خلیل صداقت پیشه، متخصص پوست و مو و زیبایی درباره علل بروز بیماری‌های مربوط به دهان می‌گوید: «یکی از حدود وظایف متخصصان پوست بیماری‌های مخاط دهان است. مخاط دهان ودیگر مخاط‌ها شبیه پوست هستند. اما تفاوت‌هایی هم دارند از جمله نبودن لایه شاخی که در سطح پوست دیده می‌شود. به همین دلیل شکننده‌تر و آسیب پذیرتر هستند.
در ناحیه دهان بعد از پوست حاشیه لب به ناحیه‌ای می‌رسیم که ورمیلیون (خط ورمیلیون یا حدفاصل لب صورتی pink lip و پوست است) نامیده می‌شود و تغییراتی نسبت به پوست دارد. ولی از جنس مخاط نیز هم نیست. »
بعد ازآن مخاط دهان است که سراسر دهان را تا حلق پوشانده است. مخاط دهان به طور مداوم توسط غدد بزاقی خیس و مرطوب می‌شود و علاوه بر پیشگیری از شکنندگی، خاصیت دفاعی مستحکمی ایجاد می‌کند.
بیماری‌های شایع دهان یکی عفونت‌های میکروبی هستند که بیشتر لثه‌ها را مبتلا می‌کنند که همراه با درد و خونریزی هستند.
آفت
به گفته این متخصص پوست، آفت‌ها هم زخم‌های کوچک و معمولاً دردناکی هستند که در لثه، زبان و فضای داخلی لب و دهان و گلو ایجاد می‌شوند. علت اصلی بروز آن نیز ناشناخته است، ولی استرس، ضربه، تغییرات هورمونی و بعضی غذاها به عنوان محرک معرفی شناخته شده‌اند و به طور خلاصه می‌توان گفت آفت دهان نیاز به رعایت مرتب بهداشت دهان و دندان نیز دارد.
همچنین باید مراقب وارد آمدن ضربه یا بروز هرگونه آسیب به مخاط دهان بود. ضمن آنکه مصرف داروهای ضد التهابی و موضعی اغلب می‌توانند مؤثر واقع شوند.
توجه داشته باشیم این مشکل در بعضی افراد بیشتر اتفاق می‌افتد که می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد.
موکوسل
موکوسل کیست‌های کوچک پر از مایعی هستند که درد ندارند و بیشتر پشت لب پایین و زیر زبان تشکیل می‌شوند ولی می‌توانند آزاردهنده باشند.
کیست‌های موکوسل اغلب برای اینکه به طور کامل خارج شوند نیاز به جراحی دارند.
بیماری بهجت
بیماری بهجت بر اثر التهاب رگ‌ها ایجاد می‌شود که در ایجاد مشکلات بینایی از جمله کوری و ایجاد ضایعات پوستی در دهان، پستان، سرفه با حالت صدای پرنده و ضایعات پوستی آن به شکل آفت دردناک هستند.
دکتر صداقت پیشه می‌گوید این بیماری با علایم بروز مکرر آفت در دهان و ناحیه تناسلی و همزمان بیماری‌های چشم ظاهر می‌شوند و اغلب بسیار آزاردهنده هستند و همزمان برای کنترل آن نیاز به همکاری متخصص پوست، روماتولوژیست و چشم پزشک وجود دارد که اغلب شامل همان داروهای استروییدی و مراقبت بهداشتی دهان و دندان می‌شوند.
پمفیگوس
به گفته این متخصص پوست، پمفیگوس بیماری تاولی پوست و مخاط است که در بیشتر موارد تاول دیده نمی‌شود. چون به سرعت پاره و فقط زخم سطحی دیده می‌شود و قبل از ابتلای پوست فقط در دهان اتفاق می‌افتد.
پمفیگوس بیماری پوستی مخاطی است که اغلب نیاز به بستری بیمار در بخش پوست دارد و اقدامات تشخیصی درمانی دقیق از جمله نمونه برداری در آن ضروری است و معمولاً درمان درازمدت در دستور کار قرار می‌گیرد.
سندرم خشکی دهان
بیماری خشکی دهان که به علت کاهش ترشح غدد بزاقی ایجاد می‌شود علل گوناگونی مثل داروها، بیماری‌های اتوایمیون (خود ایمنی، اختلالات شایعی که به طور اولیه عضله مخطط و پوست و گاهی بافت‌های همبند را درگیر می‌کنند)، بیماری‌های التهابی، مصرف الکل و سیگار و شیمی درمانی دارد. علائم آن نیز سختی در بلع غذا، بدبویی، دشواری در صحبت کردن و … است.