همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: بسیاری از ما همیشه تلاش می‌کنیم «بیشتر باشیم»، «بیشتر داشته باشیم»، «بیشتر انجام دهیم» و...
اما هر کاری می‌کنیم و هر چه قدر به دست می‌آوریم، هیچ وقت از خودمان راضی نیستیم. اغلب سؤالات زیادی داریم و می‌خواهیم بدانیم هدف ما از زندگی چیست؟ چگونه می‌توانیم بهتر و موفق‌تر باشیم و فراوانی بیشتری جذب کنیم و چگونه می‌توانیم باهوش‌تر، زیباتر و جذاب‌تر باشیم؟ و البته این لیست همچنان ادامه دارد…
اغلب ما برای راه حل اساسی برای دستیابی به همه این موارد را برخوداری از اعتماد به نفس و عزت نفس بالا می‌دانیم و با استفاده از راهکارهای بسیار زیادی که به ویژه در جملات و کتاب‌های انگیزشی وجود دارد سعی در دستیابی به آن‌ها داریم. حال آنکه هر چقدر بیشتر بر این موضوع متمرکز می‌شویم کمتر موفق می‌شویم. اما چه جایگزینی برای مواجهه و رویارویی با نداشتن اعتماد به نفس و عزت نفس وجود دارد؟
با احساس کمبود اعتماد به نفس چه کنیم
دکتر آذرخش مکری، روان پزشک و استاد دانشگاه در مورد چگونگی مواجهه و رویارویی در برابر احساس کمبود اعتماد به نفس و عزت نفس می‌گوید: «این موضوع که با توجه به توصیه کتاب‌های مثبت اندیش سعی می‌کنیم بر جنبه‌های مثبت خود تمرکز کنیم و عزت نفس و اعتماد به نفس خود را بالا ببریم کمک زیادی به ما نمی‌کند.
در واقع ما نباید از کمبود اعتماد به نفس و عزت نفس خود شکایت داشته باشیم چون طرح سؤال به این صورت نمی‌تواند کمک زیادی برای افزایش اعتماد به نفس به ما بکند و گیر افتادن در دام چنین سوالاتی ما را در تله‌ای می‌اندازد که رهایی از آن آسان نیست. اما می‌توان با توجه به جنبه‌های دیگری موضوع را مطرح کرد و راهکارهای دیگری را مد نظر قرار داد.»
حساسیت به طرد شدن
به گفته این روان پزشک، یکی از جایگزین‌های راهگشا در این خصوص بررسی موضوع «حساسیت به طرد شدن و نه شنیدن» است. چون تکنیک‌های موجود برای آن بسیار کاربردی‌تر از روش‌های مقابله با کمبود اعتماد به نفس و عزت نفس است.
توجه داشته باشیم تغییر صورت مساله، گاهی بسیار آسان‌تر ما را به راه حل خواهد رساند. ما باید بر حساسیت خود نسبت به نادیده گرفته شدن یا مورد تأیید قرار نگرفتن توسط دیگران کار کنیم و با شناخت ریشه‌های آن سعی در برطرف کردن آن‌ها داشته باشیم.
همچنین بپذیریم مهم نیست گاهی نمی‌توانیم موفق شویم و شکست می‌خوریم. برای پذیرش بهتر این موضوع می‌توانیم خودمان را در چنین موقعیت‌هایی قرار دهیم و ببینیم هیچ فاجعه‌ای به بار نمی‌آید هنگامی که نه می‌شنویم، دیگران ما را به‌اندازه کافی خوب نمی‌دانند یا دوست ندارند. به این ترتیب پس از مدتی در برابر چنین موضوعاتی مقاوم خواهیم شد.
تله کمال گرایی و کمال طلبی
دکتر مکری می‌گوید یکی از موضوعات مهم دیگر توجه به گیر افتادن در تله کمال گرایی و کمال طلبی است. راه حل‌های موجود برای رهایی از چنین تله‌هایی نیز راحت‌تر و عملی‌تر ازراه‌های مقابله با کمبود اعتماد به نفس یا عزت نفس است. برای رها شدن از تله کمال طلبی باید دست از مقایسه خود با دیگران بر داشت.
توجه داشته باشیم کمال طلبی به دو صورت کمال طلبی شخصی و اجتماعی خود را نشان می‌دهد که کمال طلبی اجتماعی مشکلات بیشتری با خود به همراه خواهد داشت.
به گفته این روان پزشک، رهایی از کمال طلبی وابسته به اجتماع می‌تواند کمک زیادی در این خصوص به ما بکند. در کمال طلبی وابسته به خویشتن، فرد دوست دارد کارهایش را خوب انجام دهد چون به این ترتیب احساس خوبی به خود خواهد داشت؛ نه برای اینکه دیگران و اجتماع او را تأیید کنند. بنابراین آسیب زیادی هم به شخص نخواهد زد. در صورتی که در کمال طلبی وابسته به اجتماع، فرد نگران تأیید نشدن توسط دیگران است که بسیار مخرب و آسیب زننده است؛ چیزی که شاهد افزایش آن در جامعه هستیم.
سعی کن سعی نکنی trying not to try
به گفته این استاد دانشگاه، یکی دیگر از موارد مهم به جای تمرکز بر یافتن چرایی برخوردار نبودن از اعتماد به نفس و عزت نفس لازم، رو به رو شدن با موضوع مهمی است که می‌تواند سلامت روان ما را هم افزایش دهد و آن توجه به این موضوع است که سعی کنیم «سعی نکنیم».
نگاهی به زندگی روزمره می‌تواند بیشتر ما را با این مقوله آشنا کند. مثلاً دقت کنید شب‌ها هنگام رفتن به تختخواب هر چقدر تلاش می‌کنیم زودتر بخوابیم دیرتر خوابمان خواهد برد.
یا وقتی می‌خواهیم خط صافی رسم کنیم دستانمان بیشتر می‌لرزد و کمتر و دیرتر موفق خواهیم شد. انگار بعضی چیزها در بشر وجود دارد که وقتی بیش از حد بر درست انجام دادن کاری متمرکز می‌شود بیشتر آن‌ها را خراب و در برابر آن‌ها نیز مانع ایجاد خواهد کرد.
خودت باش!
دکتر مکری می‌گوید در واقع موضوع «سعی کن سعی نکنی trying not to try» بر می‌گردد به موضوع یک حکمت بودایی که می‌گوید «سعی نکن خودت را بیش ازاندازه خوب جلوه دهی، فقط خودت باش!» چون در این صورت راحت‌تر موفق خواهید شد.
این موضوع را می‌توانید در تمام کارهایی که بیش ازاندازه بر درست انجام دادن آن‌ها حساسیت به خرج می‌دهید آزمایش کنید. انگارحساسیت بیش از حد، همه چیز را بلاک و سد می‌کند و نمی‌گذارد کارها جریان طبیعی خود را طی کنند.
موفقیت ما هم معمولاً زمانی اتفاق خواهد افتاد که دست از حساسیت و تلاش برای تلاش بیشتر برداریم. درست مانند هنگامی که مدت‌ها در آرزوی به دست آوردن شغل خوبی هستیم؛ اما وقتی دست از حساسیت و تلاش بیهوده بر می‌داریم در کمال ناباوری کار خوبی به ما پیشنهاد خواهد شد.
افرادی که نقش بازی نمی‌کنند و به اصطلاح خودشان هستند به راحتی ناتوانایی‌ها و مشکلات خودشان را با دیگران مطرح می‌کنند و ابایی هم از آن ندارند. در واقع این افراد هم از جذابیت بیشتری برخوردار و هم موفق‌تر ظاهر خواهند شد.