همشهری آنلاین _ رضا نیکنام : از دیرباز کلیمیان تهران در محله عودلاجان در کنار مسلمانان به‌صورت مسالمت‌آمیز زندگی می‌کردند و در نقشه‌های تهران قدیم نام مرحله یهودی‌ها در حوالی پامنار دیده می‌شود. این محله حداقل دو کنیسه مشهور و قدیمی به نام «کنیسه ملاحنینا» و «عزرا یعقوب» داشتند. این ارتباط و پیوند، گاه منجر به مسلمان شدن علمای یهود و تابعان آنها از جمله «ملا آقا بابا» مشهور به جدیدالاسلام می‌شد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا بخوانید
در آن سال‌ها باشکل‌گیری روند مهاجرت یهودیان به فلسطین، صهیونیست‌های ساکن تهران که «مجمع مرکزی تشکیلات صهیونیست ایران» را راه‌اندازی کرده بودند، جهت متقاعد ساختن اقلیت یهودی به اینکه دست از خانه و کاشانه و زندگی آسوده خود در تهران کشیده و به فلسطین مهاجرت کنند، در ۲۰ فروردین سال ۱۳۰۱شمسی توطئه‌ای ترتیب دادند که نتیجه آن ایجاد حس ناامنی برای یهودیان و لزوم مهاجرت باشد. از این‌رو نقشه‌ای کشیدند که با مجروح ساختن یکی از اعضای بیت مجتهد پایتخت «آیت‌الله حاج شیخ عبدالنبی نوری» که در همان محله عودلاجان سکونت داشت، بین یهودیان و مسلمانان درگیری و ناامنی ایجاد کنند. این حادثه اتفاق افتاد و درگیری‌ها تا اواسط سال ۱۳۰۱ش ادامه یافت و سرانجام نمایندگی‌های مهم خارجی به نفع تشنج‌آفرینان حکم صادر کرد و در نتیجه ابتدا ۵۶ نفر و چند هفته بعد ۱۳۰۰ نفر عازم بیت‌المقدس شدند.
منبع : کتاب سازمان های یهودیان و صهیونیستی در ایران، ص۴۷۰
عکس: رضا نوراله - بیمارستان سپیر محدوده چهار راه سرچشمه تهران