مغزهای ما ساختارهای شگفت‌انگیزی هستند. تصور می‌رود که حدود هشت میلیارد سلول عصبی (نورون) مغز انسان را تشکیل دهند. هر نورون یک سیم الکتریکی به نام «اکسون» را به برای اتصال با نورون‌های دیگر از خود بیرون می‌فرستد. این اکسون با غشایی به نام میلین پوشیده میشود که سرعت هدایت پیام را در آن افزایش می‌دهد.
برای اینکه دریابید سیستم عصبی انسان چقدر پیچیده است، باید بدانید که طول این به اصطلاح سیم‌ها در مغزهای ما معادل چهار بار دور زدن به دور کره زمین است.
حدود ۱۰ تریلیون (۱۰ هزار میلیارد یا یک با ۱۲ صفر) اتصال میان نورون‌ها وجود دارد که خواندن، نوشتن، آموختن، برنامه‌ریزی کردن، احساس کردن و حل کردن مشکلات را به طور روزانه انجام می‌دهند.
اما در زمانه فعلی سلامت مغز ما در معرض مخاطره قرار دارد.
مغزمان را سالم نگهداریم
حقیقت دردناک این است که بیماری‌هایی که بر مغز و دستگاه عصبی ما اثر می‌گذارند، در سطح جهانی باعث مرگ و بیماری شماری از افراد می‌شوند که بیشتر از تلفات و عوارض ناشی از مجموع بیماری‌های قلبی-عروقی، سرطان‌ها و سایر عوارض است.
اختلالاتی که بر سلامت مغزهای ما اثر می‌گذارند، علت اصلی ناتوانی یا معلولیت در سراسر جهان هستند، اما با اصلاح عوامل خطرساز می‌توان از بسیاری از این اختلالات جلوگیری کرد.
برای مثال، در سراسر جهان ۵۰ میلیون نفر دچار زوال عقل یا دمانس هستند- اما حدود ۵۰ درصد موارد زوال عقل را می‌توان با اقداماتی که شامل حفظ یک وزن سالم، دوری کردن از سیگار کشیدن، پرهیز از مصرف الکل و نیز یاد گرفتن سرگرمی‌های جدید میشود، جلوگیری کرد.
در مورد سکته مغزی، در حال حاضر بیش از ۸۰ میلیون نفر در جهان زندگی می‌کنند که سکته مغزی را تجربه کرده‌اند و حدود ۹۰ درصد از این سکته‌های مغزی را می‌توان با مورد توجه قرار دادن فقط ۱۰ عامل خطرساز قابل‌اصلاح از جمله درمان فشار خون بالا، افزایش فعالیت جسمی و رعایت یک رژیم غذایی سالم پیشگیری کرد.
اما کارهای زیادی می‌توان در سطح جهانی انجام داد تا به این اهداف رسید و مغزهای انسان‌ها را نجات داد. یک قدم مهم در این راه افزایش آگاهی درباره سلامتی مغز است.
روز جهانی مغز (۲۲ ژوئیه، ۳۱ تیر) که در سال ۲۰۱۴ تعیین شد یک کارزار حمایتی است که بوسیله «فدراسیون جهانی نورولوژی» (WFN) برگزار میشود تا سلامت مغز را ترویج کند به افراد درباره اهمیت سالم نگهداشتن مغزشان آموزش دهد.
اختلالات مغزی مانند سکته مغزی، میگرن و سایر سردردها، زوال عقل، آسیب‌ها وضربات سر، صرع، بیماری پارکینسون، عفونت‌های دستگاه عصبی (مننژیت) و بیش از ۴۰۰ اختلال دیگر تقریبا سه میلیارد نفر در همه سنین را در سطح جهن گرفتار می‌کنند و علت اصلی ناتوانی‌ها یا معلولیت‌ها هستند.
این ناتوانی‌ها قابل پیشگیری یا بازتوانی هستند، اما برای رسیدن به این هدف افراد دچار بیماری مزمن و پیشرونده باید تحت مراقبت تخصصی نورولوژیکی یا عصب‌شناختی قرار بگیرند.
شناخت ناتوانی یا معلولیت عصب‌شناختی
بیماری‌های عصب‌شناختی یا نورولوژیکی ناتوان‌کنده می‌توانند بر هر جنبه از زندگی یک شخص اثربگذارند و اثراتش از نقصان‌های شناختی تا ناتوانی جسمی قابل‌توجه متفاوت است.
تخمین زده میشود که ۱/۳ میلیارد نفر که حدود ۱۶ درصد از جمعیت جهان را شامل میشود- در حال حاضر دچار نوعی از ناتوانی باشند.
هر یک از ما، اعضای خانواده ما یا دوستان ما ممکن است به طور موقت یا دائمی این نوع ناتوانی را در نقطه‌ای از زندگی‌هایشان تجربه کنند.
بسیاری از این ناتوانی‌ها به سلامت مغز مرتبط هستند و میزان آنها با افزایش طول عمر بیشتر میشود. بنابراین ارتقای سلامت مغز و اقدامات پیشگیرانه برای حفظ سلامت مغز برای حل این مشکل در سطح جهانی ضروری است.
تشخیص زودرس اختلال‌های مغز مهم است، همچنان که برنامه‌های بازتوانی برای کاهش ناتوانی‌ها اهمیت دارند. همچنین تضمین حمایت از پژوهش‌های بالینی کلید موفقیت در درمان بیش از ۴۰۰ اختلال عصب‌شناختی یا نورولوژیکی است.
چند دهه گذشته شاهد افزایشی در پژوهش‌ها در این مورد و بسیاری از تحولاتی بوده است که به سرعت از مرحله آزمایش به مرحله کاربرد بالینی رسیده‌اند و این پیشرفت‌ها باید در درمانگاه‌ها در سراسر جهان به کار گرفته شوند.
در این صورت نه تنها بیماران سود خواهند برد، بلکه می‌توان به طور ریشه‌ای مفهوم درمان در بسیاری از اختلال‌های عصب‌شناختی را تغییر داد.