همشهری آنلاین – حسن حسنزاده: هر نقطهای از ایران اقلیم، پوشش گیاهی و درختان مختص به خود را دارد و فراونی یک درخت گاهی آن را به نماد یک شهر تبدیل میکد. اسماعیل کهرم با بیان اینکه در تهران نیز چنار به نماد این شهر تبدیل شده است، میگوید: «در سروستان استان فارس، سروهای دو تا سه هزار ساله وجود دارد. در همین تهران و در منطقه کن درخت توت بیش از هر درخت دیگری یافت میشود. به عبارت دیگر، درخت سرو در منطقه سروستان و درخت توت در کن، انتخاب آب و خاک این مناطق است. در نتیجه اقلیم یک منطقه است که تصمیم میگیرد چه نوع درختی به نماد آن اقلیم تبدیل شود. با این تفسیر، چنار انتخاب اقلیم تهران و نماد این شهر است.»
قصههای خواندنی تهران را اینجا ببینید
کهرم با اشاره به اینکه سفرنامهنویسان خارجی نیز قرنها پیش در سفر به تهران این شهر را شهر چنارها نامیدهاند، ادامه میدهد: «اگر به سه یا چهار قرن پیش برگردیم، سفرنامهنویسان خارجی بسیاری در آثار مکتوب خود تهران را چنارستان نامیدهاند. حتی در حدود ۶ دهه پیش هم که من در حوزه محیط زیست کار میکردم خارجیهای بسیاری در سفر به تهران این شهر را چنارستان مینامیدند؛ چون چنار بیش از هر نماد دیگری برای آنها جلب توجه میکرد. این واقعیت تاریخی نشان میدهد که تهران در طول قرنها به شهر چنارها معروف بوده و اقلیم با انتخاب چنار، این گونه را در دل خود پرورانده است.»
کهرم معتقد است چنار نه تنها به زیبایی خیابانهای تهران میافزاید بلکه تاثیر به سزایی در تلطیف هوای این شهر دارد. او ادامه میدهد: «ریشههای چنار مقداری از آب را به برگ و شاخه خود تبدیل میکند و مابقی را در فرایند تعریق و تعرق، به صورت بخار به محیط زیست برمیگرداند و زمینهساز لطافت فضا میشود. به عنوان مثال، کافی است از دود و دم خیابانهای اطراف پارک شهر به داخل این پارک که مملو از چنار است قدم بگذارید تا تغییر هوا را به صورت ملموس درک کنید.» به زعم این فعال محیط زیست، ریشههای درخت چنار با جذب آبهای زیرزمینی به تلطیف هوای شهر و کاهش آلودگی هوا نیز کمک میکند. او میگوید: «یکی از ویژگیهای چنار ریشه خاص آن است. ریشههای چنار در خاک نفوذ میکند و با جذب آبهای زیرزمینی که ما به آن دسترسی نداریم زمینهساز لطافت هوا میشود.»
کهرم با بیان اینکه چنار در تهران امتحان خود را در طول قرنها پس داده است، پیشنهادی برای مدیریت شهری دارد. او میگوید: «در دوران کودکی من از پیچ شمیران ماشینهایی بود که مسافران را به پل تجریش میرساند. در طول این مسیر، باغهای متعدد و وسیعی از چنار وجود داشت. اگرچه اکنون دیگر جای آن باغهای چنار را برجها و خیابانها گرفته است، اما هنوز هم برای تبدیل این شهر به چنارستان دیر نیست. تصور کنید به جز خیابان ولیعصر(عج) که چنارهایش در طول یک مسیر طولانی انگار دست یکدیگر را گرفتهاند و با چنارهای آنسوی خیابان آلاچیقی به طول چند کیلومتر تشکیل دادهاند، یک خیابان دیگر از تهران را نیز به چنارستان تبدیل کنیم. به عبارت دقیقتر، چرا تهران یک خیابان ولیعصر دیگر با چنارهای بلند بالا نداشته باشد.»