همشهری آنلاین - کامران بارنجی: بر اساس طب سنتی که مردم تبت از آن برای درمان بیماری‌ها کمک می‌گیرند، هر ادویه‌ای که ما استفاده می‌کنیم، ویژگی‌ها و خصوصیات درمانی مخصوص به خودش را دارد. وقتی هرکدام از ادویه‌ها را در زمان درست و در مقدار کافی استفاده کنیم، غذا تبدیل به یک داروی مفید و شفابخش می‌شود، ولی مصرف مقدار زیاد آن‌ها، هم در طعم‌دهی به غذا و هم برای بدن نتایج نامطلوبی به همراه دارد.
هنرِ داشتن تعادل در رژیم غذایی که شامل اضافه کردن ادویه‌های شفابخش در غذا مطابق با نیاز بدن و پخت غذاهای خوشمزه است، هنر زیبای طب سنتی تبتی‌هاست.
حال به این ۱۰ ادویه شفابخش که به‌راحتی در آشپزخانه‌تان پیدا می‌شود، می‌پردازیم:
در این مقاله به خصوصیات و ویژگی‌های ۱۰ ادویه‌ی پرکاربرد پرداخته‌ایم. ادویه‌هایی که شاید اگر خاصیت آن‌ها را به‌درستی می‌دانستیم، بیشتر و بهتر از آن‌ها استفاده می‌کردیم.
وقتی از خاصیت‌های برخی ادویه‌ها آگاهی پیدا کنیم، نه‌تنها برای تهیه‌ی غذاهایمان از آن‌ها استفاده خواهیم کرد، بلکه این داروهای طبیعی و خوشمزه را جایگزین بعضی از داروهای شیمیایی هم می‌کنیم.
زیره‌ی سبز
از میان بقیه‌ی ادویه‌های درمان‌کننده، زیره یکی از خاص‌ترین آن‌هاست که با کم کردن حرارت ریه‌ها و به‌طور هم‌زمان، افزایش متابولیسم بدن و هضم راحت غذا، بسیار معروف شده است. همین ویژگی باعث می‌شود که زیره بهترین گزینه برای کسانی باشد که ورزش‌های سنگین انجام می‌دهند و می‌خواهند متابولیسم بدنشان را بالا ببرند. اگر از سرفه‌های خشک، خلط زیاد و سوءهاضمه رنج می‌برید، قبل از صبحانه، یک استکان چای همراه با مقداری زیره سبز بخورید. مقداری عسل هم برای خوش‌طعم شدن به آن اضافه کنید. این نوشیدنی ریه‌هایتان را پاک‌سازی می‌کند. طبع این گیاه گرم و خشک است.
پودر شنبلیله
شاید خیلی عجیب باشد ولی مصرف پودر شنبلیله یکی از راه‌های مؤثر برای از بین بردن سموم موجود در معده و روده‌هاست که مدت‌زمان بسیاری در دستگاه گوارش وجود داشته‌اند. مصرف این گیاه معده و روده را پاک‌سازی و همچنین به کم کردن وزن هم کمک می‌کند. کسانی که از یبوست مزمن رنج می‌برند، با مصرف پودر شنبلیله که سرشار از فیبر است، می‌توانند تا حدودی مشکلشان را برطرف کنند. طبع این گیاه گرم و خشک است.
رازیانه
رازیانه یکی از بهترین ادویه‌های شفابخش برای از بین بردن سوءهاضمه است. علاوه بر افزایش متابولیسم و هضم راحت غذا، طبع گرم رازیانه، برای برطرف کردن نفخ معده و روده هم عالی است. این گیاه با از بین بردن ویروس‌ها و کرم‌های داخل روده، مشکلات هاضمه‌ای را برطرف می‌کند.
بذر پیاز
در طب سنتی تبتی‌ها، بذر پیاز از خانواده‌ی زیره به‌حساب می‌آید. با اینکه این گیاه به افزایش متابولیسم و هضم راحت غذا کمک شایانی می‌کند، اما کار اصلی آن از بین بردن کم‌کاری کبد است. از نشانه‌های بدکار کردن کبد می‌توان به مشکلات مربوط به هاضمه، تورم، یبوست مزمن و ... اشاره کرد. مقداری بذر پیاز را داخل آب جوش بریزید و کمی صبر کنید، سپس آن را بعد از شام بنوشید. طعم خوبی نخواهد داشت ولی کبدتان دعاگوی شما می‌شود!
میخک
این گیاه با طبع گرمش، در طب سنتی تبتی‌ها برای همه‌ی مشکلاتی که طبیعت سرد به همراه دارد و روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد، استفاده می‌شود. شهرت این گیاه بیشتر به خاطر توانایی گرم کردن شکم و کبد و همچنین کمک به هضم غذاست. این گیاه برای درمان مشکلات مربوط به گلو و صحبت کردن، یکی از بهترین گزینه‌هاست. یکی از قابل‌توجه‌ترین ویژگی‌های این گیاه، بند آوردن سکسکه است؛ چند عدد میخک را داخل چند قاشق سوپ‌خوری کره یا روغن گیاهی قرار دهید و روی حرارت بخارآب کتری بگذارید تا گرم شود، سپس آن را بنوشید.
تخم گشنیز
تخم گشنیز یک گیاه عالی و شگفت‌انگیز برای کسانی است که مشکل سوءهاضمه دارند و از التهاب معده و روده رنج مشی‌برند. در شرایط وخیم‌تر که فرد دچار زخم معده و روده می‌شود، باز هم گشنیز می‌تواند برای هضم بهتر غذا و افزایش متابولیسم مؤثر باشد. طبع این گیاه خوش عطر، سرد و خشک است.
زیره‌ی سیاه
مصرف زیره‌ی سیاه برای آرامش بخشیدن به سیستم عصبی بسیار مفید است. طبیعت این گیاه بسیار گرم و خشک است و مانند زیره‌ی سبز و رازیانه به هضم غذا کمک می‌کند. کسانی که از بوی بد دهان رنج می‌برند، این را بدانند که جویدن زیره‌ی سیاه برای رفع بوی ناخوشایند دهان کمک بزرگی به شمار می‌آید.
یک قاشق سوپ‌خوری زیره‌ی سیاه را در یک قوری آب جوش بریزید و ۱۰ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد، سپس آن را برای از بین بردن دردهای دوران قاعدگی، دردهای روده و معده و از بین بردن بی‌اشتهایی مصرف کنید.
جوز هندی
یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی که در طب سنتی تبت برای رفع مشکلات مربوط به قلب و سیستم عصبی و گردش خون استفاده می‌شود، جوز هندی است. این گیاه همچنین یکی از بهترین داروهای خواب‌آور محسوب می‌شود. اگر مضطرب هستید، افسرده‌اید، بی‌حوصله‌اید، خیلی حساس شده‌اید یا بی‌خوابی اذیتتان می‌کند، مقداری از این گیاه را در نوشیدنی موردعلاقه‌تان، در دسرهایتان یا در غذاهایتان همراه با یک شیرین‌کننده استفاده کنید.
طبع جوز هندی گرم و خشک است.
هل
هل برای از بین بردن مشکلات مربوط به طبیعت سرد بدن مخصوصاً کلیه‌ها عالی است چون طبع گرمی دارد. اگر کم‌انرژی هستید، هضمتان ضعیف است و مشکل تکرر ادرار دارید هل می‌تواند خیلی مؤثر باشد. افزودن کمی هل به غذا باعث می‌شود هم غذا خوشمزه و خوش‌عطر شود و هم هضمش راحت‌تر انجام گیرد. شاید به همین دلیل است که مراکشی‌ها در قهوه‌هایشان کمی هل می‌ریزند و تأثیر خوبش را روی کلیه‌هایشان می‌بینند.
زعفران
یکی از معجزه‌های زعفران تمیز کردن خون و کبد است. با اینکه زعفران طبعش سرد است، اما به کم کردن التهاب ارگان‌های داخلی بدن و از بین بردن سموم خون و کلیه بدون اینکه اختلالی در سیستم هاضمه ایجاد کند، کمک شایانی می‌کند. داخل مقداری آب جوش، کمی زعفران بریزید. صبر کنید کمی خنک شود، سپس آن را بنوشید. این نوشیدنی را به مدت حداقل یک هفته، ظهرها بخورید. این کار باعث می‌شود کبدتان تمیز شود؛ مخصوصاً در پاییز که دمای کبد بیشتر می‌شود و کبد برای تأمین گرمای موردنیاز خود، فعال‌تر است.