همشهری آنلاین –یکتا فراهانی: با وجود آنکه فیزیوتراپی برای سلامت بسیار مهم است، اما معمولاً با چالش‌ها و مشکلاتی همراه است. یکی از مهم‌ترین چالش‌های آن نیز مربوط به ارائه این خدمات در منزل است. متاسفانه اطلاعات کم و نداشتن آگاهی باعث می‌شود افراد نتوانند خدمات خوبی در این زمینه دریافت کنند یا گاهی نیز افراد غیر متخصصی را انتخاب کنند که بدون داشتن تخصص کافی برای ارائه خدمات صحیح فیزیوتراپی، مشکلات و دردسرهای زیادی را برای آنها به دنبال داشته باشد. در این خصوص و برای آشنایی بیشتر با علم فیزیوتراپی و همچنین چالش‌ها و مشکلات فیزیوتراپی در خانه با دکتر مهرداد بهرامیان، فیزیوتراپیست گفت‌وگو کرده‌ایم.
آقای دکتر سیر روند فیزیوتراپی در ایران به چه صورت بوده است؟
به نظر می‌رسد آنچه در ذهن اغلب افراد از فیزیوتراپی وجود دارد چیزی متفاوت از واقعیت آن است. فیزیوتراپی در ایران توسط انگلیسی‌ها پایه‌گذاری شد و گسترش پیدا کرد و متاسفانه بعد از آن رشد چشمگیری نکرد و حتی می‌توان گفت در یک جایی هم ثابت مانده است. با توجه به اینکه در ایران هم مانند همه کشورهای دیگر، پزشکان خط اول تشخیص و درمان را به عهده دارند، سیطره دکترهای متخصص طب فیزیکی در رشته فیزیوتراپی به چشم می‌خورد.
رشته فیزیوتراپی از چه زمان مستقل شد؟
رشته فیزیوتراپی حدوداً در سال ۱۳۸۱ مستقل شد و توانست به عنوان رشته‌ای مستقل به کار خود بپردازد. ضمن آنکه افراد برای زدن مطب نیاز به استفاده از مدرک تحصیلی پزشکان دیگر نداشتند. به این ترتیب فیزیوتراپی بیشتر رشد کرد.
همچنین سیطره پزشکان به خصوص متخصصان طب فیزیکی در این رشته باعث شد فیزیوتراپی تغییرات زیادی کند؛ یعنی راه خود را از آن فیزیوتراپی غربی که در آمریکا، کانادا و استرالیا در حال شکل گرفتن بود منحرف کرد و بیشتر به سمت دستگاه درمانی رفت.
نحوه ارائه خدمات دستگاه درمانی به چه صورتی است؟
دستگاه درمانی به نوعی کار منفعلی است که توسط یک تکنسین هم قابلیت انجام دارد. یعنی فیزیوتراپیست‌ها را تبدیل به افرادی می‌کند که نمی‌توانند نوع درمان را تعیین یا حرکتی را ابداع کنند. این موضوع باعث می‌شود افرادی که سرمایه زیادی دارند و می‌توانند مراکز گران‌قیمت داشته باشند به سمت فیزیوتراپی دستگاهی بروند که الان در کشورهای پیشرفته کنار گذاشته شده است. یعنی اگر فیزیوتراپییست‌ها با مریض ورزش نکنند یا تمریناتی را برای او انجام ندهند بیمه‌ها هم هیچ پولی برای آن نمی‌پردازند و بیمه هم به چنین مراکزی تعلق نخواهد گرفت.
فیزیوتراپی در ایران از چه زمان دچار تغییر و پیشرفت بیشتر شد؟
فیزیوتراپی در ایران تقریباً از سال ۱۳۹۰ به بعد تغییرات و جهش عمده‌ای پیدا کرد. در ایران حدود ۷۵۰۰ فیزیوتراپیست داریم و تلاش ما این بود سعی کنیم فیزیوتراپی را به سمت استاندارد شدن علمی پیش ببریم؛ طوری که در مطب‌ها درمان وابسته به فرد باشد؛ نه وابسته به پول و دستگاه. به این ترتیب مردم می‌توانند برای خدماتی هزینه کنند که باعث بهبودی کامل آنها شود. گرچه این تلاش‌ها نتوانست نتیجه صد درصدی بدهد؛ ولی تغییر عمده‌ای در فیزیوتراپی ایجاد کرد.
روند فیزیوتراپی در منزل به چه صورتی است؟
فیزیوتراپی در منزل باید روی این محور بچرخد که فیزیوتراپیست برای مریض کار کند، زحمت بکشد و انرژی زیادی بگذارد؛ نه اینکه روی صندلی بنشیند و فقط از دستگاه الکتریکال خود استفاده کند. موضوع اصلی و مهم و قابل توجه هم آن است که آن فرد حتماً فیزیوتراپیست باشد.
وظایف فیزیوتراپیست‌ها در منزل دقیقاً چیست؟
کار فیزیوتراپیست‌ها در منزل استانداردهایی دارد و فیزیوتراپیستی هم که برای ارائه خدمات به خانه می‌آید وظایفی دارد که همه باید با استانداردهای آن آشنا باشند. در واقع ما باید روی فرهنگ عامه مردم تغییر ایجاد بکنیم که البته در آینده نفع و منفعت آن هم به کلیت جامعه خواهد رسید.
چه زمان باید فیزیوتراپی در منزل انجام شود؟
فیزیوتراپی در منزل مخصوص بیمارانی است که به نوعی توانایی جابه‌جایی ندارند یا جابه‌جایی آنها برای خانواده بسیار پرهزینه است. این افراد معمولاً تحت جراحی‌های سنگین قرار گرفته‌اند؛ به گونه‌ای که قادر به حضور در مطب‌های فیزیوتراپی نیستند و پزشک پیشنهاد می‌دهد که فیزیوتراپی برای آنها در منزل انجام شود که معمولاً شامل بیماران مغز و اعصاب یا کسانی می‌شوند که دچار سکته مغزی شده‌اند یا همه افرادی که به دلایل مختلف از جمله جراحی‌های سنگین قادر به حر کت نیستند.
از چه راه‌هایی می‌توان فیزیوتراپیست مناسب در منزل پیدا کرد؟
برای پیدا کردن فیزیوتراپیست مناسب در منزل افراد گاهی اوقات به اینستاگرام مراجعه می‌کنند. حال آنکه بسیاری از افرادی که در اینستاگرام هستند اصلاً فیزیوتراپیست نیستند. اما خودشان را تراپیست یا ماساژتراپیست یا مانند اینها معرفی می‌کنند یا گاهی اوقات ممکن است افراد برای پیدا کردن فیزیوتراپیستی که بتواند فیزیوتراپی در منزل انجام دهد به مجلات مختلف مثل نیازمندی روزنامه‌ها و مجلات یا سرچ کردن در سایت‌های مختلف و جست و جو کردن از طریق شرکت‌هایی هستند که خدمات پرستاری و فیزیوتراپی در منزل را انجام می‌دهند.
البته بسیاری اوقات هم در این زمینه از پزشک خود کمک می‌گیرند تا فیزیوتراپیستی را معرفی کند یا اینکه به مطب‌های مجاور منزل مراجعه می‌کنند که هزینه رفت و آمد کمتری داشته باشد و زمان‌بر هم نباشد. متاسفانه در این بین ممکن است در دام افرادی بیفتند که صفحه‌های اینستاگرام آنها کلاً تقلبی است و حتی صفحه آنها به نام فرد دیگری است که اغلب حتی تعداد فالوور، لایک‌ها و کامنت هایی را که برای هر کدام از پست‌هایشان گذاشته می‌شود از طریق شرکت‌های تبلیغاتی تهیه و به عبارتی برای تبلیغ خودشان و کارشان از ابزارهای نادرست و غلط استفاده می‌کنند.
چه توصیه‌ای می‌توان برای این افراد داشت؟
افراد برای اینکه در دام چنین افرادی نیفتنتد باید توجه داشته باشند اگر فردی برای فیزیوتراپی توسط هر شخصی و از هر طریقی به شما معرفی شد حق قانونی شما این است که در جلسه اول درمان، کارت نظام پزشکی یا عضویت در انجمن فیزیوتراپی ایران را از فرد درخواست بکنید. چون ممکن است گاهی اوقات حتی ارائه‌دهنده کارت، آن را به صورت تقلبی درست کرده باشد.
بنابراین شما می‌توانید با یک سرچ بسیار ساده در گوشی تلفن همراه خود شماره نظام پزشکی افراد را رهگیری و به عبارتی از قانونی و دارای صلاحیت بودن فرد مورد نظر از طریق سایت نظام پزشکی اطمینان حاصل کنید.
گاهی افراد با نام ماساژدرمانی به روش‌های مختلف وارد حیطه فیزیوتراپیست‌ها می‌شوند. چگونه می‌توان مانع از انتخاب‌های اشتباه در این زمینه شد؟
افراد ابتدا باید از محدوده کار ماساژتراپی آگاه باشند. توجه داشته باشیم اصلاً در ایران چنین رشته‌ای وجود ندارد. ماساژ جزء واحدهای درسی افرادی است که که فارغ‌التحصیل کارشناسی رشته فیزیوتراپی هستند. البته افراد دیگری هم می‌توانند با گذراندن دوره‌های مختلف فنی حرفه‌ای؛ ماساژ ریلکسی را برای مریضان انجام دهند.
اما ماساژ درمانی حتماً باید زیر نظر فیزیوتراپیست و با مشورت دکتر مورد نظر انجام شود چون گاهی اوقات شرایط بیماران به خصوص مریض‌هایی که نیاز به فیزیوتراپی در منزل دارند خاص است و انجام چنین کارهایی مشکلات دیگری برای آنها به دنبال خواهد داشت.
انجام این کارها، ملاحظات و پروتکل‌های درمانی خاصی دارد که دکتر و فیزیوتراپیست با همدیگر آنها را طراحی و مشخص می‌کنند که چگونه این گونه کارها باید در منزل انجام شود
چگونه می‌توان انتخاب مطمئنی در این زمینه داشت؟
پس از انتخاب فیزیوتراپیست مناسب در منزل باید توجه لازم به نحوه کار او نیز داشته باشند. فیزیوتراپیست می‌تواند حداکثر زمانی حدود یک‌سوم تا یک‌چهارم وقت خود را به استفاده از دستگاه الکتریکی برای درمان مریض اختصاص دهد و باقی زمان را صرف درمان‌های دستی، تمرین درمانی و حرکات اصلاحی مناسب برای بهبود وضعیت عضلانی و حرکتی بیمار و همچنین ورزش درمانی و طراحی تمرینات عملکردی برای بیمار کند.
توجه داشته باشیم با دقت به این موارد می‌توان خدمات بهتری دریافت کرد و همچنین جلوی تقلب‌های احتمالی و کم کاری‌ها را گرفت.