در جریان جنگ جهانی اول این روشهای درمانی تحت عنوان فیزیوتراپی برای توانبخشی مجروحان و آسیبدیدگان جنگی بهکار گرفته شدند و در سال 1921انجمن فیزیوتراپی در آمریکا تأسیس شد. از حدود 50سال پیش نیز این رشته وارد کشور ما شد و به همت و تلاش پیشگامان و متخصصان آن گسترش و توسعه یافت. در روز دوم مرداد سال 1378به فیزیوتراپیستها مجوز تأسیس مراکز فیزیوتراپی اعطا شد، روزیکه به مناسبت استقلال حرفهای فیزیوتراپیستها، روز فیزیوتراپی نام گرفته است.
دکتر ابراهیم عباسی، متخصص فیزیوتراپی میگوید: فیزیوتراپی به معنی درمان بدن با روشهای فیزیکی مثل گرما، سرما، الکتریسیته، نور، صوت، فشار و کشش است. علاوه بر تجهیزات و دستگاههایی که تحت عنوان الکتروتراپی از آنها یاد میشود، از درمانهای دستی و تمرینات و ورزشهای مختلف نیز برای درمان استفاده میشود. هدف فیزیوتراپی این است که با استفاده از این روشها، حداکثر توانایی افراد برای انجام حرکات و فعالیتهای طبیعی زندگی بهدستآید. بهعبارت دیگر، تلاش بر این است که افراد جامعه دارای حرکت طبیعی و بدون درد باشند، چرا که حرکت، اساس زندگی است و شاخصه مهمی برای سنجش میزان سلامتی افراد محسوب میشود.
رشته فیزیوتراپی ازجمله رشتههای علوم پزشکی است که با انواع متنوعی از بیماریها سر و کار دارد. بیماریهای مختلف ارتوپدی، رماتیسمی، مغز و اعصاب، تنفسی، قلب و عروق، اطفال و حتی برخی از بیماریهای پوستی و زنان و زایمان با روشهای فیزیوتراپی قابل درمان و پیشگیری هستند. فیزیوتراپیستها بهمنظور درمان، ابتدا بیمار را مورد ارزیابی و معاینه قرار میدهند و پس از تشخیص بیماری و اختلالات ایجاد شده، برنامه و روش درمانی مناسب را طرحریزی میکنند. در حوزه پیشگیری نیز متخصصین فیزیوتراپی با شناختی که از ساختار و عملکرد بدن دارند، نحوه صحیح انجام فعالیتهای مختلف زندگی و شغلی و ورزشهای مناسب را به افراد آموزش داده و با ارائه این آموزشها و توصیهها به ارتقای سلامت جامعه کمک میکنند.
امروزه با توسعه شهرنشینی، ماشینیشدن و تغییر سبک زندگی، اهمیت خدمات فیزیوتراپی بیش از گذشته احساس میشود. چاقی و کمتحرکی، قرارگیری در وضعیتهای نامناسب بدنی و پشتمیزنشینیهای مکرر در استفاده از کامپیوتر همگی در افزایش شیوع انواع بیماریها و اختلالات ساختار اسکلتی بدن انسان مثل کمردرد نقش دارند. بدون تردید در چنین شرایطی، رشته فیزیوتراپی نیاز و ضرورت انکارناپذیر سلامت جامعه امروزی است.
دکتر وحید صمدی، متخصص فیزیوتراپی میگوید: خوشبختانه کشور ما از نظر سطح دانش فیزیوتراپی و نحوه ارائه خدمات آن در جایگاه مطلوبی قرار دارد. در دوران جنگ تحمیلی، فیزیوتراپیستهای کشورمان حقیقتاً نقش حیاتی و تأثیرگذاری در درمان و توانبخشی مجروحین داشتند و حتی در حال حاضر نیز ارائه خدمات فیزیوتراپی به جانبازان و معلولان عزیز ادامه دارد. در چندین دانشگاه علوم پزشکی کشور در استانهای مختلف فیزیوتراپیستهایی در مقاطع کارشناسی، کارشناسیارشد و دکتری تخصصی، توسط اساتید برجسته و مجرب تربیت میشوند.
البته اخیراً با هدف ارتقای بیشتر دانش بالینی فیزیوتراپیستها، دکتری حرفهای فیزیوتراپی راهاندازی شده است. چاپ مقالات متعدد علمی، برگزاری سمینارها، همایشها و کارگاههای آموزشی مختلف و متنوع ازجمله فعالیتهای علمی متخصصین فیزیوتراپی است که از نظر کمی و کیفی از سطح مطلوبی برخوردار است. امروزه انواع خدمات فیزیوتراپی در بیمارستانها، درمانگاهها، کلینیکهای خصوصی، آسایشگاهها و مراکز بهزیستی ارائه میشود.
از آنجا که فیزیوتراپی رشتهای است که با زمینههای تخصصی پزشکی مختلف ارتباط دارد لازم است که تعامل مناسب با پزشکان و متخصصان وجود داشته باشد. اگرچه در سالهای اخیر این تعامل تا حد زیادی افزایش یافته است ولی بهنظر میرسد که هنوز گاهی نسبت به اهمیت و نقش فیزیوتراپی بهعنوان یک روش نگهدارنده، ایمن و مؤثر در درمان انواع بیماریها کمتوجهی میشود.
این در حالی است که این روش درمانی درصورت استفاده بجا میتواند با کاهش درد و طبیعیتر کردن حرکات و فعالیتهای بیماران، کیفیت زندگی آنان را تا حد زیادی بهبود بخشد و حتی در مواردی بیماران از قرارگرفتن تحت برخی از اعمال جراحی یا مصرف بیرویه برخی از داروها بینیاز میشوند. لذا ضروری است که آگاهی جامعه پزشکی و آشنایی افراد جامعه نسبت به نقش و جایگاه فیزیوتراپی، اهداف و روشهای آن افزایش یابد. انتظار میرود در شرایطی که امکان بهبودی و درمان بسیاری از دردها، بیماریها و ناتوانیهای حرکتی با روشهای فیزیوتراپی وجود دارد، بیماران از دریافت چنین خدماتی محروم نشوند. امید است که با بهرهگیری مناسب از همه ظرفیتهای رشتهها و تخصصهای مختلف علوم پزشکی گامهای مؤثری در جهت ارتقای سلامت جامعه و خدمت صادقانه به هموطنان عزیز برداشته شود.