همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: استخوان‌ها توسط رباط‌ها به استخوان‌های دیگر متصل می‌شوند. چهار رباط اصلی در زانو وجود دارند که مانند طناب‌های قوی عمل می‌کنند تا استخوان‌ها را در کنار هم نگه دارند و زانو را ثابت نگه دارند. رباط‌های جانبی نیز در کناره‌های زانو هستند. رباط جانبی داخلی (MCL) در داخل و رباط جانبی (LCL) در خارج قرار دارد. آن‌ها حرکت پهلو به پهلوی زانو را کنترل می‌کنند و آن را در برابر حرکات غیر معمول مهار می‌کنند.
وقتی رباط آسیب می‌بیند
رباط‌های صلیبی در داخل زانو یک صلیب تشکیل می‌دهند که در جهات مختلف از ران تا استخوان ساق پا حرکت می‌کنند. همراه با رباط‌های دیگر زانو، ACL زانو را ثابت نگه می‌دارد و از جابه جایی استخوان‌های ران و ساق پا جلوگیری می‌کند. این برای حرکات چرخشی و همچنین راه رفتن از تپه‌ها یا پله‌ها مفید است. اما اگر آسیب ACL دارید، انجام این فعالیت‌ها ممکن است دشوار باشد. هنگامی که رباط آسیب می‌بیند، معمولاً پارگی جزئی یا کامل بافت وجود دارد. یک آسیب خفیف ممکن است رباط را کشیده اما دست نخورده باقی بگذارد.
هنگامی که رباط‌های زانو کشیده می‌شوند اما پاره نمی‌شوند به آن رگ به رگ شدن می‌گویند. آسیب‌های رباط زانو بسته به شدت آن‌ها درجات مختلفی دارد. حدود نیمی از افراد مبتلا به آسیب ACL در سایر قسمت‌های زانوی خود نیز آسیب خواهند دید، مانند پارگی مینیسک. آسیب ACL یک پارگی جزئی یا کامل، کشش رباط یا جدا شدن رباط از استخوان است.
چه زمان جراحی ضرروت پیدا می‌کند؟
دکتر مصطفی شاهرضایی، فلوشیپ جراحی زانو و استاد تمام دانشگاه، درباره رباط‌های مفصل زانو می‌گوید: یکی از مهم‌ترین رباط‌های مفصل زانو، رباط صلیبی است. زمانی که آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو به درمان طبی جواب ندهد و در واقع علامت‌دار شود، جراحی رباط صلیبی زانو ضرورت پیدا می‌کند.
درمان جراحی رباط صلیبی زانو و عوارض احتمالی
به گفته استاد تمام دانشگاه، این هدف از درمان جراحی رباط صلیبی زانو بازگرداندن پایداری به زانو است؛ به طوری که بیمار بعد از عمل به فعالیت‌های عادی و ورزشی خود برگردد. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بیماران، آگاهی از چگونگی مراقبت‌های بعد از عمل رباط صلیبی زانو، عوارض بعد از عمل رباط صلیبی و هزینه عمل رباط صلیبی زانو است.
علائم پارگی رباط صلیبی زانو
دکتر شاهرضایی می‌گوید: علائم پارگی رباط صلیبی با توجه به میزان کشیدگی یا پارگی رباط صلیبی می‌تواند متفاوت باشد. اما بعضی از علائم رایج عبارتند از: درد یا تورم، کاهش دامنه حرکتی زانو، احساس درد و دشواری در استفاده از مفاصل ورم و کبودی.
البته در صورتی که پارگی رباط صلیبی شدید باشد ورباط صلیبی زانو به طور کامل پاره شده باشد، ورم و خونریزی زیر پوستی اتفاق می‌افتد و فرد به دلیل پاره شدن تمام فیبرهای درد در زمان آسیب دیدگی احساس درد نخواهد کرد.
تشخیص پارگی رباط صلیبی زانو
به گفته دکتر مصطفی شاهرضایی، برای تشخیص پارگی رباط صلیبی زانو به معاینه فیزیکی بیمار می‌پردازد و تورم و کبودی زانو را مورد بررسی قرار می‌دهد. پزشک می‌تواند برای تشخیص شدت پارگی رباط صلیبی زانو آزمایشاتی مانندام. آر. آی و یا تصویربرداری با اشعه ایکس را درخواست کند.
درمان پارگی رباط صلیبی زانو
با توجه به شدت پارگی رباط صلیبی زانو، نوع درمان می‌تواند متفاوت باشد. در اغلب موارد، بیمار بدون نیاز به درمان جراحی و با درمان‌های غیر جراحی به بهبودی کامل می‌رسد. اما در صورتی که شدت پارگی شدید باشد جراحی رباط صلیبی برای بیمار انجام می‌شود.
جراحی رباط صلیبی قدامی
رباط صلیبی قدامی (جلویی) یکی از اصلی‌ترین عناصر پایداری داخل زانو است. طول این رباط ۳۱ تا ۳۵ میلی متر و قطر آن ۷ تا ۱۲ میلی متر است. آسیب دیدن این رباط شامل پارگی یا پیچش است که معمولاً این آسیب دیدگی طی ورزش‌های شامل پرش‌های ناگهانی مانند فوتبال شایع است.
یکی از روش‌های درمانی پارگی رباط صلیبی قدامی جراحی است. طی این عمل از یک تاندون یا رباط دیگر برای جایگزین کردن رباط آسیب دیده استفاده می‌شود.
روش جدید جراحی رباط صلیبی
به گفته این فلوشیپ جراحی زانو، روش جدید برای جراحی رباط صلیبی قدامی double-bundle است. در این روش بخشی از رباط آسیب دیده به عنوان بخشی از روش‌ترمیم استفاده می‌شود. طولانی بودن زمان بهبودی از معایب این روش است.
هر چند ساعت یک بار توسط پرستار محل جراحی شده از نظر جریان خون کنترل شود.
بعد از روز دوم جراحی باید فیزیوتراپی انجام شود. ابتدا بیمار در تخت به تعداد مشخص زانوی خود را خم می‌کند و سپس بیمار توسط واکر با قرار دادن وزن کم روی پای جراحی شده شروع به حرکت می‌کند.
دو هفته بعد از عمل نیز بخیه‌های محل جراحی شده توسط پزشک کشیده و مسکن‌های برای او تجویز شود.
نکات مهم بعد از عمل جراحی
بعد از عمل جراحی باید بیشتر از غذاهای پر کالری و پر کلسیم و همچنین مایعات و سبزیجات استفاده و پانسمان محل جراحی شده نیز روزانه باید تعویض شود.
در صورت مشاهده هر گونه خروج ترشحات یا تورم و عفونت در محل جراحی حتماً باید به پزشک مراجعه شود.
بیمار بعد از عمل برای راه رفتن باید از عصا استفاده کند اما در پایان ماه اول می‌تواند هر دو عصا را کنار بگذارد و همه وزن خود را روی پای عمل شده قرار دهد و در پایان ماه چهارم هم می‌تواند بدود.
عوارض احتمالی بعد از عمل رباط صلیبی
استاد تمام دانشگاه می‌گوید: اگر جراحی با تکنیک مناسبی انجام نشود یا بیمار بعد از جراحی نرمش‌های طبی مناسب انجام ندهد، ممکن است بیمار با علائم هشدار دهنده‌ای مانند تب، لرز، ورم شدید زانو، درد رو به افزایش در ساق پا بعد از عمل رباط صلیبی مواجه شود.
هرچند این اتفاق به ندرت رخ می‌دهد؛ اما نباید فراموش کرد که مانند تمام جراحی‌های دیگر، این جراحی نیز بدون ریسک نیست و ممکن است با بعضی عوارض همراه باشد. این عوارض عبارتند از عفونت در محل جراحی یا آرتریت سپتیک، لخته شدن خون در وریدهای عمقی ساق پا، محدودیت‌های حرکتی مفصل زانو، درد ناحیه قدامی زانو که با حرکات زانو قابل تشدید شدن است، پارگی رباط کشکک (کاسه زانو) و کاهش محدوده خم شدن زانو.