همشهری - نیلوفر ذوالفقاری: یکی از بناهایی که در دوره قاجار ساخته شده و کاربری آن بعدها به نفع مردم تغییر کرده است، بیمارستان دادگستری امروزی حوالی میدان فردوسی است که بنای آن را فاضل عراقی، مستشار دوره قاجار برای ساخت یک مرکز درمانی وقف کرده است.
خانه فاضل عراقی
نشانی: خیابان انقلاب اسلامی، ضلع غربی میدان فردوسی، کوچه پارس
شماره ثبت ملی: ۲۵۶۸
زمان ثبت اثر: ۱۱ بهمن ۱۳۷۸
وضعیت فعلی بنا: بیمارستان دادگستری
معرفی: اکنون به‌عنوان بیمارستان دادگستری معروف است که در سال ۱۳۳۴ با حدود ۳۵ تخت بیمارستانی برای خدمات‌رسانی ویژه به بانوان وقف شد، اما به مرور وضعیت آن تغییر کرد و اکنون بخش‌های مختلف دارد.
مستشار نوع‌دوست
میرزا معصوم فاضل عراقی از مؤسسان کانون وکلای دادگستری و مستشار اواخر دوره قاجار بود. او پس از اینکه پای منبر ملک المتکلمین با کمبود فضای درمانی و مشکلات نیازمندان در این زمینه مطلع شد، خانه‌اش را برای درمان نیازمندان وقف کرد. سال‌ها بعد او در اواسط دهه ۳۰ خورشیدی پس از ابتلا به بیماری و برای معالجه راهی آلمان شد و در مونیخ در گذشت. پیکرش به تهران بازگردانده و در آستان مقدس امامزاده عبدالله شهر ری به خاک سپرده شد.
نقش پادشاهان باستان بر کاشی‌ها
این بنای آجری دوطبقه را می‌توان در مقایسه با عمارت‌های اعیانی اواخر دوران قاجار با کاربردی مسکونی و متعلق به خانواده‌ای مرفه دانست که یکی از چند موقوفه فاضل عراقی است. پلان ساختمان، مستطیل‌شکل بوده و سازنده و معمار عمارت با پیش‌رفتگی و فرورفتگی‌ها در نما، تنوع ایجاد کرده است. بخش مرکزی نما با در شیشه‌ای در قسمت همکف و پنجره‌ای تمام‌شیشه‌ای در طبقه اول، پیش‌آمده‌ترین قسمت این بنا به شمار می‌آیند. روی کاشی‌های عمارت هم تصاویر شاهان و پادشاهان ایران باستان نقش بسته است.