همشهری آنلاین - سعیده مرادی: کافه‌های قدیمی که بهترین مکان برای گذران اوقات فراغت، هم‌صحبتی و دورهمی، به دور از دغدغه‌ها بوده و هستند و بخشی از هویت فرهنگی هر جامعه‌ای به شمار می‌روند. مکان‌هایی که در تار و پود تاریخ معاصر ایران تنیده شده‌اند و رد پای آنها را می‌شود در کتب و روایت‌های تاریخی دنبال کرد.
کافه نادری
کافه نادری، یکی از خاطره‌انگیزترین کافه‌های تهران است که نامش با نام مشاهیر و علم و ادب پارسی گره خورده و از دیرباز میعادگاه اهالی فرهیخته و روشنفکران تهرانی بوده است. تا جایی که بین دهه‌های ۲۰ و ۴۰، سرآمد پاتوق‌های هم‌دوره خود به شمار می‌رفت.
ساده اما خاطره‌انگیز
در اواخر حکومت قاجار و اوایل دوره پهلوی اول که اوج ترویج فرهنگ غربی و ظهور کافه‌ها و رستوران‌های فرنگی‌مآب بود، خاچیک مادیکیانس، مهاجر ارمنی، در خیابان نادری و مقابل باغ سفارت بریتانیا، کافه نادری را بنا نهاد؛ کافه‌ای که تا به امروز پاتوق افراد بسیاری بوده است. این کافه ۲سالن با فضایی ساده دارد. به‌گونه‌ای که دکور آن از کاغذ دیواری‌ها و چراغ‌های قدیمی، میز و صندلی‌های لهستانی چوبی و پنجره‌های چوبی رو به حیاط تشکیل شده است.
میز مشاهیر در کافه
در این کافه میزی ۴نفره وجود دارد که به میز مشاهیر معروف است یا در یکی از دیوارهایش که به دیوار مشاهیر شهرت دارد، عکس‌های نویسندگان و شاعران مشهور را می‌توان دید. چون چهره‌هایی مانند صادق هدایت، احمد شاملو، نیما یوشیج، هوشنگ ابتهاج، فروغ فرخزاد، سیاوش کسرایی، بزرگ علوی، یدالله رویایی، نادر نادرپور، نصرت رحمانی، رضا براهنی، محمدعلی سپانلو، جلال آل احمد و سیمین دانشور در آن حضور داشتند.
نشانی: خیابان جمهوری، ضلع شرقی پل حافظ، نرسیده به چهارراه استانبول
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: ایستگاه فردوسی
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: ایستگاه سعدی
ساعت کاری: ۱۰تا ۲۳
امکان عکاسی:دارد
سال ساخت: ۱۳۰۶
سال ثبت ملی: سال ۱۳۸۲ به شماره ۱۰۴۴۶
کافه اوریانت
کافه قنادی اوریانت ازجمله کافه قنادی‌های قدیمی و باصفای تهران است که در محدوده دروازه دولت با تابلوی نئونی قرمزش توجه رهگذران را به‌خود جلب می‌کند. قدمت این کافه به حدود ۸۱ سال می‌رسد و دکوراسیون و جزئیات کافه همه حکایت از چندین دهه عمر این مکان دارند.
شهرت با کیک
حدود ۸۰ سال پیش خانواده مهاجر ارمنی، کافه اوریانت را ابتدا در قالب نانوایی و بعد مکانی برای پخت بیسکوییت تأسیس کردند. این خانواده اهل شوروی سابق بودند. بعد از گذشت مدتی، این کافه تصمیم به تهیه و توزیع شیرینی خوشمزه‌ای به نام پروک(پای زردآلو) و کیک‌کولیچ، کیکی بسیار خوشمزه مخصوص مراسم عید پاک مردم ارامنه گرفت. به‌عبارتی می‌توان گفت که عمده شهرت اوریانت به‌خاطر این دو نوع خوراکی خوشمزه بوده است. هنوز هم مردم تهران برای خوردن بیسکوییت‌ها و کیک‌های کولیچ این کافه سر و دست می‌شکنند.
استشمام عطر و بوی گذشته
اوریانت کافه قنادی اصیل با رنگ و بوی قدیمی است. با وجود گذشت ۸دهه از شروع به‌کار این کافه، هنوز فضا و سبک قدیمی و خاطره‌انگیز خودش را حفظ کرده است. از نشانه‌های این کافه قدیمی چراغ نئون قرمز رنگ نمای آن بوده و منوی کافه اوریانت مانند منوهای قدیمی تنها شامل انواع نوشیدنی و شیرینی است. این کافه قهوه ترک‌های ویژه‌ای دارد که در کنار شیرینی‌هایش شما را به زمان‌های قدیم می‌برد. میز و صندلی‌های کافه اوریانت محدود و تمام آنها دونفره و چوبی هستند. تمام دکوراسیون و وسایل این کافه از قدیم باقی مانده است و در نگهداری و مراقبت از آنها بسیار دقت شده است.
نشانی: خیابان مفتح جنوبی، دروازه دولت، نرسیده به انقلاب، بعد از کوچه موثق
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: دروازه‌دولت
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: دروازه‌دولت
ساعات فعالیت:۸:۳۰ تا ۲۰
امکان عکاسی: دارد
سال ساخت: ۱۳۲۱شمسی
سال ثبت ملی: سال ۱۳۸۲ به شماره ۱۰۴۴۶
کافه گل رضائیه
در خیابان سی تیر کمی بالاتر از کوچه مصری‌ها که سردر خانه ایرج میرزا را هنوز می‌توان در آن جست‌وجو کرد، کافه گل رضائیه را خواهید یافت؛ کافه‌ای منحصربه‌فرد، با قدمت ۹۲سال که تاکنون پاتوق افراد بسیاری از اهالی فرهنگ و ادب بوده است.
نوستالژیک و قدیمی
کافه رستوران گل رضائیه، از نوستالژیک‌ترین کافه‌های نسل اول پایتخت است که توسط یکی از ارامنه تهران به نام گارگنا آوانسیان افتتاح شد. در سال ۱۳۲۴شخصی به نام عزیزالله خوشامن این کافه را خرید و تا به امروز مدیریت کافه بر عهده خانواده خوشامن مانده است. مدیریت کافه، حس و حال قدیمی کافه و تهران قدیم را با پخش موسیقی، چیدمان اشیای قدیمی و عکس‌های اشخاص مشهور در سراسر کافه، حفظ کرده است. نور قرمز فضای کافه نیز یکی از دلایل خاص‌شدن این کافه است. کافه ۱۰ میز و حدود ۵۰ صندلی برای پذیرش مهمانان دارد.
۵کافه اول تهران
در سال‌هایی که تهران فقط ۵ کافه داشت، کافه گل رضائیه جزو آنها بود و به همین دلیل خاطره‌های زیادی از شاعران و نویسنده‌های خوب قدیمی در دل خود نهفته دارد. در اینجا روشنفکران و اهل قلم مانند صادق هدایت و فروغ فرخزاد علاوه بر صرف غذا به گفت‌وگو و تبادل اندیشه می‌پرداختند. اگرچه در و دیوار این کافه به مرور زمان تغییر پیدا کرده است، اما هنوز فضای هنری بر آن حاکم بوده و روی در و دیوار آن می‌توان عکس‌های بازیگران و هنرمندان قدیمی را مشاهده کرد. در اینجا میزی وجود دارد که همیشه رزرو است و کسی اجازه نشستن پشت آن را ندارد. این میز محل قرارهای مشاهیر بوده و مالکان کافه به یاد و احترام آنها این میز را در رزرو آنان قرار داده‌اند.
نشانی: خیابان جمهوری، خیابان ۳۰ تیر، بالاتر از موزه آبگینه
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: ۳۰تیر
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: سعدی
ساعت فعالیت: هر روزه ۸:۳۰ تا ۱۰:۳۰ و ۱۲:۳۰ تا ۱۶
امکان عکاسی: دارد
سال ساخت: ۱۳۱۰شمسی
سال ثبت ملی: ۱۳۹۷ به شماره ۳۲۶۸۶
کافه قنادی لرد
در خیابان ویلا و در نزدیکی کلیسا سرکیس کافه قنادی قدیمی و خاطره‌انگیزی به نام لرد با دکور سفید رنگ خود مشغول به فعالیت است. این کافه به شیرینی‌های خوش‌طعم‌اش معروف است و به عاشقان گاتا، تارت، پروک و... پیشنهاد می‌شود.
کافه با طعم عشق
شکل‌گیری کافه قنادی لرد از دلدادگی و عشق دختر و پسری ارمنی به نام آنیک و لئون آغاز شده که در کافه قنادی فردوسی در خیابان استانبول کار می‌کردند. پس از پیوند میان این دو، صاحب قنادی فردوسی از آنها خواست که تنها یکی از آنها در کافه قنادی فردوسی به کارش ادامه دهد. در نهایت لئون در کافه قنادی ماندنی شد و آنیک از آنجا رفت. بعد از سال‌ها کار و پس‌انداز، آنیک و لئون ساختمانی در حال ساخت واقع در ابتدای خیابان نجات‌اللهی را خریدند و کافه قنادی لرد را در آن ساختمان برپا کردند. چراغ‌های کافه قنادی لرد پس از سال همچنان روشن است و تارت‌ها و قهوه‌های ترکش میان تهرانی‌ها محبوبیت خاصی دارد.
هویتی به رنگ سفید
این کافه قنادی دو طبقه دارد که طبقه اول قنادی و نیم طبقه دوم نیز محل پذیرایی از مشتریان کافه است. این نیم طبقه ۷ تا ۸ میز سه‌نفره دارد که همگی به رنگ سفید است که در واقع بخشی از هویت این کافه قنادی محسوب می‌شود. منوی کافه شامل نوشیدنی‌های سرد و گرم است که نوشیدنی‌های گرم اکثرا از محصولات قهوه هستند. شیرینی‌های مخصوص ارامنه مثل گاتا و پروک را نیز اینجا می‌توانید پیدا کنید.
نشانی: استاد نجات اللهی، ویلا، نرسیده به خیابان کریمخان زند
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: کریمخان زند
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: میدان ولیعصر(عج)
ساعت فعالیت: ۸:۳۰ تا ۲۱:۳۰
امکان عکاسی:دارد
سال ساخت: ۱۳۴۴شمسی
ثبت ملی: ندارد
کافه نیکو
کافه رستورانی دنج و خاطره‌انگیز در قلب تهران با معماری زیباست. اینجا به کافه کتاب نیکو هم شهرت دارد؛ جایی که می‌توان ساعت‌ها به دور از هیاهوی شهر مطالعه کرد و چای کمر باریک نوشید.
کافه‌ای با ۲آب‌انبار قدیمی
قدمت ساختمان کافه نیکو به اواخر دهه ۲۰می‌رسد. این بنا توسط یک معمار ارمنی ساخته شد و از همان ابتدا محل زندگی یک موبد بلندپایه زرتشتی و خانواده‌اش بود. بنای ساختمان از معدود خانه‌های به‌جا مانده در تهران است که ۲آب‌انبار درونی و بیرونی دارد، گلخانه‌اش هم در ورودی کافه و کتابخانه در طبقه دوم واقع شده است. جالب اینکه با ورود به کافه امکان بازدید از این دو آب‌انبار وجود دارد و روزهای شنبه تا دوشنبه می‌توان به اعماق رفت و از این محل دیدن کرد.
صاحب رتبه جایزه اول معمار
بنای ساختمان کافه نیکو مدتی تبدیل به انبار نگهداری کالا شده بود و در آستانه تخریب قرار داشت تا اینکه بازسازی ساختمان ۲طبقه آن در آبان ۹۸توسط بخش خصوصی شروع شد و پس از ۶ماه در سال ۱۳۹۹به بهره‌برداری رسید. در نتیجه امروزه کافه با معماری متفاوت و قهوه میزبان کافه‌گردان بسیاری شده است. ساختمان کافه نیکو در سال ۱۴۰۰توانست رتبه اول جایزه معمار با عنوان حفاظت و احیای فضاهای ارزشمند ایران در بخش ابنیه شهری و ابنیه عمومی تاریخی را از آن خود کند.
نشانی: ضلع غربی پارک هنرمندان، خیابان ایرانشهر، بن‌بست نیکوشهر
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: حافظ
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: طالقانی
ساعت فعالیت: شنبه‌ها ساعت ۱۵تا ۲۳، یکشنبه تا چهارشنبه ساعت ۱۰تا ۲۳، پنجشنبه و جمعه ساعت ۸تا ۲۳
امکان عکاسی:دارد
سال ساخت: اواخر دهه ۲۰
ثبت ملی: ندارد
کافه قنادی مینیون
مغازه‌ای قدیمی که روزگاری محل رفت‌وآمد رجال و افراد سرشناس پایتخت بود، هنوز هم پاتوق بسیاری از هنرمندان و افراد معروف است؛ مغازه‌ای دنج با دکوری خاص و اصیل که گردشگران را به حال و هوای تهران قدیم می‌برد و بوی خوش شیرینی و شکلاتش از چند فرسخی مشامشان را پر می‌کند.
از نانوایی تا قنادی
کافه قنادی مینیون حدود ۹۰ سال پیش یعنی بعد از انقلاب کمونیستی شوروی سابق ابتدا در قالب نانوایی شکل گرفت. در واقع آن دوران فردی از اهالی اوکراین به نام تربوغسیان خانواده‌اش را به ایران می‌فرستد و خود نیز بعد از مدتی به ایران مهاجرت می‌کند و با بازکردن یک نانوایی، مشغول به‌کار می‌شوند. بعد از جنگ جهانی دوم هم، نانوایی تبدیل به شیرینی‌پزی شده و نام مینیون روی آن گذاشته می‌شود. مینیون به معنی زیبا و بامزه است. در آن دوران همه خانواده دست به‌دست هم دادند تا این قنادی اسم و رسمی به هم زند و در حال حاضر تنها بازمانده این خانواده روبن بوغسیان است که همراه با همسرش قنادی مینیون را اداره می‌کنند.
شکلات؛ پای ثابت منوی کافه قادی مینیون
خانواده تربوغسیان، بعد از راه‌اندازی مغازه شیرینی‌پزی، دستگاه شکلات‌سازی خود را از اروپا به ایران وارد می‌کنند. به همین دلیل این محل به‌خاطر شکلات‌های دست‌سازش مشهور شده است. این شکلات‌ها با روش قدیمی و به سبک فرانسوی تهیه می‌شوند و به‌گفته مشتریان لذیذترین قسمت قنادی مینیون، همان یخچال شکلات‌ها در انتهای قنادی است. پیشخوان مغازه را ترافل‌های شکلاتی، شکلات‌های ویفری و فندقی پر کرده‌اند و از رولت و قهوه فرانسه‌اش هم بسیار تعریف می‌کنند.
از مشتری‌های وفادار تا مشتری‌های مشهور
قنادی مینیون مشتریان خاص خود را داشته و دارد؛ مشتریانی که عاشق شیرینی‌های سنتی ارمنی هستند و طعم شیرینی‌های قنادی مینیون را با هیچ‌چیز دیگری عوض نمی‌کنند. مشتریان مینیون صرفا به واسطه اخلاق خوب پرسنل این قنادی جذب شده‌اند و در همه این سال‌ها وفادار مانده‌اند. با توجه به قدمت کافه و کیفیت شیرینی‌های این قنادی محل حضور بسیاری از سرشناسان عهد گذشته بوده که می‌توان به فضل‌الله زاهدی و حسین علاء اشاره کرد.
نشانی: خیابان سعدی، نبش خیابان برادران قائدی
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: دروازه دولت
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: دروازه دولت
ساعت فعالیت: ۹ تا ۱۹
امکان عکاسی: دارد
سال ساخت: ۱۳۱۳
ثبت ملی: ۱۳۹۹