به گزارش همشهری آنلاین به نقل از دیلی میل، فضای مجازی و اینترنت مملو از فروشندگانی است که ادعا می‌کنند محصولات ضد پیری را در اختیار دارند اما دانشمندان قانونی نیز در حال بررسی مکانیسم‌های پیری هستند و راه‌هایی را برای معکوس کردن روند آن جست‌وجو می‌کنند.
سال جدید یادآور این موضوع است که زمان رو به جلو حرکت می‌کند و مهم نیست چقدر می‌خواهیم کند شود یا به عقب برگردد. با نگاهی به سال ۲۰۲۳ درمی‌یابیم که دانشمندان در حال کشف کردن اسرار پیری، ارائه دادن درمان‌های جدید و تاکید بر عادت‌های سالم زندگی هستند.
در یکی از این پژوهش‌ها، یک روش ژن‌درمانی تجربی از پروتئین‌های طبیعی بهره می‌برد. در یک طیف عملی‌تر، دانشمندان دریافتند که هیدراتاسیون چقدر می‌تواند سودمند باشد. با گذشت زمان، پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد و مغز کند می‌شود. بروز تغییرات در بیان ژن می‌تواند ما را مستعد ابتلا به بیماری‌های مرتبط با افزایش سن کند. بدن ما سلول‌های مرده را روی هم انباشته می‌کند زیرا مکانیسم‌های بازیافت بدن کند می‌شوند. در نهایت، ما می‌میریم.
این نشانگرهای بیولوژیکی پیری به عنوان حقایق اساسی زندگی در نظر گرفته می‌شوند. با وجود این، بسیاری از دانشمندان آن‌ها را زیر سوال می‌برند. آیا باید پیر شویم؟ آیا پیری یک بیماری قابل درمان است؟
با پایان یافتن سال ۲۰۲۳ و آغاز سال جدید، شش یافته علمی برتر را در زمینه علم ضد پیری بررسی می‌کنیم.
اگرچه برخی از درمان‌های آزمایش‌شده در این پژوهش‌ها هنوز آماده نیستند اما بسیاری از آن‌ها به فناوری کمی نیاز دارند و رایگان هستند. این درمان‌ها به جای خرید داروها یا دستگاه‌های گرانقیمت، برای تغییر دادن عادت‌ها استفاده می‌شوند.
۱. کاهش سن بیولوژیکی با کاهش استرس
پژوهشی که در ماه مه در مجله «Cell Metabolism» به چاپ رسید، نشان داد که آرامش می‌تواند یکی از کلیدهای رسیدن به زندگی طولانی‌تر باشد.
دانشمندان دریافتند موش‌ها و افرادی که تجربیات استرس‌زا مانند جراحی یا بیماری دارند، علائم افزایش سن بیولوژیکی را نشان می‌دهند اما کاهش استرس می‌تواند تغییرات را معکوس کند.
پژوهشگران «دانشگاه هاروارد» و «دانشگاه دوک»، متیلاسیون DNA را به عنوان نشانه‌ای از سن بیولوژیکی بررسی کردند. متیلاسیون DNA روشی است که بدن ما به واسطه آن، ژن‌های خاص را روشن و خاموش می‌کند.
با گذشت زمان، روشن یا خاموش شدن برخی از ژن‌ها می‌تواند خطر ابتلا به برخی از سرطان‌ها یا انواع زوال عقل را افزایش دهد. در موش‌ها و افراد تحت استرس، الگوهای متیلاسیون DNA پس از استرس تغییر کرد و سن بیولوژیکی آن‌ها از سن تقویمی آن‌ها پیشی گرفت.
این تغییرات در مدت زمان کوتاه چند روز یا چند ماه اتفاق افتادند. با وجود این، کاهش کامل یا بخشی از استرس می‌تواند این تغییرات را به همان سرعت معکوس کند. بنابراین، حتی اگر به آزمایش خون برای ردیابی سن بیولوژیکی خود دسترسی ندارید، کاهش استرس در هر زمان که می‌توانید، ممکن است به شما کمک کند تا عمر طولانی‌تری داشته باشید.
۲. افزایش طول زندگی با کاهش کالری
پژوهشی که در ماه فوریه در مجله «Nature Aging» به چاپ رسید، نشان داد افرادی که کالری دریافتی خود را تنها ۲۵ درصد کاهش می‌دهند، می‌توانند پیری بیولوژیکی خود را تا سه درصد کمتر کنند و خطر مرگ زودهنگام را به اندازه ترک سیگار کاهش دهند.
این پژوهش توسط دانشمندان «دانشگاه کلمبیا» طی دو سال انجام شد و ۱۸۵ نفر تحلیل DNA را تکمیل کردند.
مانند پژوهش استرس، دانشمندان متیلاسیون DNA را بررسی کردند. اگرچه تفاوت زیادی بین ۶۸ نفری که کالری خود را ۲۵ درصد کاهش دادند و ۱۱۷ نفری که این کار را انجام ندادند، وجود نداشت اما دانشمندان دریافتند که میزان تغییر متیلاسیون معنی‌داری از نظر آماری وجود دارد.
در طول دوره دو ساله، تغییرات متیلاسیون در گروهی که کمی کمتر غذا خوردند، حدود سه درصد کندتر اتفاق افتاد. به عبارت دیگر، ساعت‌های بیولوژیکی این افراد به اندازه‌ای کند می‌شوند که طی چندین سال تفاوت ایجاد می‌کنند.
به گفته پژوهشگران، این امر می‌تواند با کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی خطر مرگ زودهنگام همراه شود و تقریبا همان مزیت‌هایی را داشته باشد که ترک سیگار به همراه دارد.
۳. معکوس کردن پیری با ژن‌درمانی
در پژوهشی که هنوز منتشر نشده است، موش‌هایی که ژن‌درمانی آزمایشی به آن‌ها تزریق شد، ۱۰۹ درصد بیشتر از موش‌هایی که دارونما دریافت کرده بودند، عمر کردند. دانشمندان در این آزمایش، موش‌هایی را بررسی کردند که جهش‌های ژنتیکی آن‌ها باعث می‌شد تا سریع‌تر از حد طبیعی پیر شوند.
زمانی که موش‌ها ۱۲۴ هفته سن داشتند (تقریبا معادل ۷۷ سال در انسان)، دانشمندان یک ویروس بی‌ضرر را برای ایجاد تغییرات کوچک در ژنتیک این موش‌ها به کار بردند و آن‌ها را برای تولید مجموعه‌ای از پروتئین‌ها به نام «فاکتورهای یاماناکا» (Yamanaka factors) برنامه‌ریزی کردند.
این پروتئین‌ها از اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان عواملی شناخته شده‌اند که در حفظ سلامتی سلول‌ها نقش دارند. دادن آنتی‌بیوتیک به موش‌ها باعث شد که بدن آن‌ها فاکتورهای یاماناکا را تولید کند.
موش‌هایی که ژن‌درمانی را دریافت کردند، ۱۸.۵ هفته دیگر زنده ماندند اما موش‌هایی که دارونما را دریافت کردند، تنها ۸.۹ هفته بیشتر زنده ماندند. موش‌هایی که تحت درمان قرار گرفتند، کمتر ضعیف بودند و قلب و کبد سالم‌تری داشتند.
این ژن‌درمانی هنوز برای مردم در دسترس نیست اما کارشناسان می‌گویند ممکن است ظرف پنج سال آینده در دسترس قرار بگیرد.
۴. سبزیجات، خواب و مقدار زیادی جگر
پژوهشی که ماه مارس در مجله «Aging» به چاپ رسید، نشان داد مجموعه‌ای از تغییرات رژیم غذایی و شیوه زندگی، پیری را در یک گروه شش نفره از زنان سالم معکوس کرده است.
ممکن است پایبند بودن به تغییرات چشمگیر رژیم غذایی و ورزش سخت باشد اما این راهبردها مزایای قابل توجهی را نسبت به داروها یا مکمل‌های عجیب دارند. آن‌ها برای بیشتر مردم بسیار ارزان‌تر و در دسترس‌تر هستند.
در این پژوهش، پژوهشگران «دانشگاه ویرجینیا کامن‌ولث» از شرکت‌کنندگان خواستند تا به یک برنامه هشت‌هفته‌ای پایبند باشند که شامل مقدار زیادی سبزیجات تازه، دانه‌ها و جگر بود. همچنین، آن‌ها به زنان گفتند که پنج بار در هفته ورزش کنند، هر شب هفت ساعت بخوابند و روزانه دو تمرین تنفسی ۱۰ دقیقه‌ای را انجام دهند.
بر کسی پوشیده نیست که رژیم سبزیجات برای بدن سودمند است. همین امر در مورد خواب، ورزش و آرامش نیز صدق می‌کند. نتایج این پژوهش به توضیح دادن علت این موضوع کمک کرد و حتی نشان داد که پایبندی به یک روال ساده خواب، رژیم غذایی و ورزش می‌تواند سن بیولوژیکی را کاهش دهد.
بررسی متیلاسیون DNA نشان داد که اگرچه شرکت‌کنندگان فقط در ۸۴ درصد مواقع به رژیم غذایی و در ۷۷ درصد مواقع به سبک زندگی پایبند بودند اما سن بیولوژیکی آن‌ها از ابتدای مطالعه به عقب برگشت. سن بیولوژیکی شرکت‌کنندگان به طور میانگین پنج سال کاهش یافت و از ۵۶ سال به ۵۲ سال رسید. سن بیولوژیکی یک نفر نیز از ۵۷ به ۴۶ سال کاهش یافت.
مشخص نیست که کدام عامل در اینجا مهم است؛ جگر، ورزش یا همه چیز با هم اما واضح است که توصیه‌های استاندارد برای حفظ کردن سلامتی هنوز پابرجا هستند و علم نیز از آن‌ها حمایت می‌کند.
۵. تقویت کردن میتوکندری
پژوهشی که در ماه نوامبر در مجله «Nature Aging» به چاپ رسید، نشان داد «کومارین القاکننده میتوفاژی» (MIC) توانایی نیروگاه سلول یا میتوکندری را در پاکسازی ضایعات و بازیافت آن‌ها بهبود می‌بخشد.
این یک کشف مهم به شمار می‌رود زیرا یکی از اتفاقاتی که با افزایش سن رخ می‌دهد، این است که سلول‌های ما توانایی خود را برای پاکسازی سلول‌های مرده و سایر مواد زائد بدن از دست می‌دهند.
دانشمندان «موسسه تحقیقات پیری باک» در این پژوهش، کرم‌ها و سلول‌های موش پرورش‌یافته در آزمایشگاه را در معرض کومارین القاکننده میتوفاژی قرار دادند. این کار عملکرد میتوکندری را تقویت کرد و فرآیندهای پاکسازی نیز ناخواسته سلول‌ها را بهبود بخشیدند و طول عمر سلولی طولانی‌تر را پدید آوردند.
کومارین‌ها در دارچین، لوبیاهای تونکا و سایر منابع طبیعی یافت می‌شوند اما پژوهشگران از مقادیر بیشتری نسبت به اندازه معمول در غذاها استفاده کردند.
این پژوهش روی انسان انجام نشده است. بنابراین، پیش از مصرف کردن این ماده توسط انسان باید بررسی بیشتری انجام شود. در هر حال، به نظر می‌رسد که این ترکیب روی پروتئین موجود در بدن انسان عمل می‌کند و شاید روزی بتوان از آن روی انسان‌ها نیز استفاده کرد.
۶. نوشیدن مقدار زیادی آب
پژوهشی که در ماه ژانویه در «eBioMedicine» به چاپ رسید، نشان داد نوشیدن آب زیاد به کند کردن روند پیری و پیشگیری از بیماری‌های مزمن کمک می‌کند. این روش تا حدودی رایگان است اما همیشه باید یادآوری شود که هیدراته ماندن چقدر اهمیت دارد.
دانشمندان «موسسه ملی قلب، ریه و خون» در این پژوهش که روی بیش از ۱۱ هزار شرکت‌کننده بالای ۳۰ سال انجام شد، دریافتند که سطوح بالاتر سدیم با افزایش احتمال بیماری‌های مزمن مانند نارسایی قلبی و سکته در مقایسه با افراد سطح متوسط مرتبط هستند.
احتمال مرگ در سنین جوان‌تر برای شرکت‌کنندگانی که سطوح سدیم بالاتری داشتند، بیشتر بود. پژوهش پیشین نشان داده بود که هیدراتاسیون مناسب می‌تواند طول عمر را تا ۱۵ سال افزایش دهد.
آن‌ها سدیم را بررسی کردند زیرا این ماده نشان‌گر هیدراتاسیون است. هرچه آب بیشتری بنوشید، الکترولیت‌هایی مانند سدیم در بدن رقیق‌تر می‌شوند.
پژوهشگران این پروژه دقیقا مشخص نکردند که انسان‌ها باید چقدر آب بنوشند اما توصیه استاندارد هشت لیوان در روز، پایه محکمی برای سلامتی مادام‌العمر است.
برخی از این پیشرفت‌های بلندمدت ممکن است فعلا در دسترس عموم قرار نگیرند اما مواردی مانند رژیم غذایی، آب و ورزش می‌توانند تفاوت زیادی را ایجاد کنند.