همشهری- مهدیه تقوی راد: تعدادی از این مساجد همانند مسجد امام خمینی، سید عزیزالله، ارک و ... علاوه بر سابقه فعالیت های انقلابی، این روزها به دلیل نوع ساخت و معماری که دارند جزو مکان های گردشگری مذهبی قرار دارند.
مسجد لرزاده
موقعیت: میدان خراسان، خیابان خراسان، خیابان لرزاده
نزدکترین ایستگاه اتوبوس: زیبا
نزدیکترین ایستگاه مترو: مترو قیام
پارکینگ: دارد
امکان عکاسی: دارد
روز و ساعت فعالیت: هر روز هنگام اقامه نماز
معرفی: اوایل دهه ۲۰ مسجد لرزاده به رهبری امام جماعت مبارزش یعنی حاج شیخ علی‌اکبر برهان تبدیل به محلی برای تجمع گروه‌های مبارز انقلابی علیه رژیم شاه شد و گروه فداییان اسلام با همراهی شهید نواب صفوی از نخستین گروه‌هایی بود که این مسجد را پاتوق مبارزاتی خود کرد.
ویژگی انقلابی محدوده/ تجمع بزرگ مقابل مسجد
یکی از مهمترین رخدادهای مسجد لرزاده، واقعه ماه رمضان سال ۱۳۵۷ است که مردم تهران پس از کشتار مردم قم در قیام ۱۹ دی و مراسم چهلم کشته شدن مردم تبریز و یزد، اجتماع بزرگی تشکیل دادند. در نهایت در شب ۱۱ رمضان مصادف با ۲۴ مرداد، مأموران رژیم پهلوی به مسجد حمله کرده و بخشی از مسجد را به همراه وسایل داخل آن تخریب کرده و با تیراندازی باعث شهادت و زخمی شدن تعدادی از مردم شدند.
گردشگری در محدوده / مسجدی با معماری قاجاری
معماری زیبا و کم نظیر مسجد توسط حسین لرزاده و براساس معماری قاجاریه با طاق‌های هفت کاسه، ستون‌های متعدد و محراب کوچک با کاشی کاری فیروزه‌ای رنگ توسط ساخته شده است. بوستان کوثر هم در نزدیکی مسجد لرزاده، ایستگاه ماشین دودی بوده که قدیمی ترن ماشین دودی تهران در آن قرار دارد.
مسجد ارگ
موقعیت: چهارراه گلوبندک، خیابان پانزده خرداد، خیابان داور
نزدکترین ایستگاه اتوبوس: خیام
نزدیکترین ایستگاه مترو: پانزده خرداد
پارکینگ: دارد
امکان عکاسی: دارد
روز و ساعت فعالیت: از نماز صبح تا بعد از نماز مغرب و عشا
معرفی: مسجد ارک تهران به‌دلیل داشتن موقعیت جغرافیایی خاص خود پایگاهی مهم برای فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی انقلابیون بود. حوادث مرتبط با قیام ۱۵ خرداد در سال ۱۳۴۲ از مسجد ارک شروع و مراسم ختم شهدای این قیام نیز در همین مسجد برگزار شد.
ویژگی‌های انقلابی محدوده / پاتوق طیب حاج رضایی
زمانی که جرقه انقلاب زده شد جمعیت زیادی از میدان ارگ به سرکردگی طیب حاج رضایی وحاج اسماعیل رضایی که از سرکرده‌های میدان بودند، شروع شد. جمعیت زیادی در بازار به سوی مسجد ارگ آمدند. سربازان رژیم هم که در جلوی مسجد ایستاده بودند شروع به زدن تظاهرکنندگان کردند.
گردشگری در محدوده / مسجد مادرشاه
مسجد ارک در دوره پادشاهی ناصرالدین شاه به‌خواسته مهدعلیا، مادر وی بنا شد و به مسجد «مادرشاه» نیز معروف است. این مسجد بخشی از مجموعه‌ای بزرگتر به نام ارک سلطنتی است که محل اقامت حاکمان زند و شاهان قاجار بوده است. اولین بازسازی بنای مسجد ارک به دستور امیرکبیر، صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار، صورت گرفت وحالا مقصدی برای گردشگران است.
مسجد امام خمینی(ره)
موقعیت: خیابان پانزده خرداد، روبروی خیابان ناصرخسرو
نزدکترین ایستگاه اتوبوس: گلوبندک
نزدیکترین ایستگاه مترو: پانزده خرداد
پارکینگ: ندارد
امکان عکاسی:دارد
روز و ساعت فعالیت: نماز صبح تا بعد از اذان مغرب و عشا
معرفی:مسجد امام خمینی (ره) به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شد که در ابتدا به نام مسجد سلطانی و بعدها به مسجد شاه معروف و پس از پیروزی انقلاب نام امام خمینی(ره) روی آن گذاشتند.
ویژگی انقلابی محدوده/ نقطه عطف مبارزات انقلابی
به دلیل قرار گرفتن در کانون بازار، مرکز ارتباط روحانیان و بازاریان به شمار می آمد. نقطه عطف مبارزات هیئت‌های مذهبی این مساجد با روی کار آمدن اسدالله علم و اجرای طرح انجمن‌های ایالتی و ولایتی آغاز شد و به مبارزه علنی علما، بازاریان و مردم با رژیم پهلوی مبدل شد. از ویژگی‌های مهم این مسجد در قیام پانزده خرداد و جریانات پس از آن تا سال ۱۳۴۳ است.
گردشگری در محدوده/ منبر مرمرین
این مسجد که ۱۱ هزار متر مربع وسعت دارد سه سردر در بخش‌های شمالی، شرقی و غربی دارد. سردر غربی مسجد به بازار بزرگ و سردر شرقی آن به بازار صحافان ختم می‌شود. سردر شمالی بنا، اصلی‌ترین ورودی مسجد به حساب می‌آید که در سمت خیابان ۱۵ خرداد واقع شده است. این سردر، ۱۷ پله سنگی دارد که پایین‌تر از خیابان قرار گرفته‌اند. صحن و حوض زیبای مسجد یکی از جذابیت‌های اصلی مسجد هستند. منبر مسجد نیز از ۱۲ پله مرمرین ساخته شده است.
مسجد سید عزیزالله
موقعیت:خیابان ۱۵ خرداد، بازار چهارسوق
نزدکترین ایستگاه اتوبوس: گلوبندک
نزدیکترین ایستگاه مترو: ۱۵ خرداد و خیام
پارکینگ: ندارد
امکان عکاسی: دارد
روز و ساعت فعالیت: از نماز صبح تا بعد از نماز مغرب و عشا
معرفی:از بناهای عصر قاجاری است که توسط سید عزیزاله در زمان فتحعلی شاه قاجار بنا شد. این مسجد دارای کاشی‌کاری های زیبا، چهار ایوان و گنبد دو پوششی است که با سردر مسجد، جلوخانه، هشتی، صحن و شبستان کامل می‌شود.
ویژگی انقلابی محدوده/ محلی برای مبارزات ضد پهلوی
نقطة عطف مبارزات اعضای مسجد با روی کار آمدن اسدالله علم و اجرای طرح انجمن‌های ایالتی و ولایتی آغاز شد و به مبارزه علنی علما، بازاریان، مردم با رژیم پهلوی مبدل شد. مسجد سید عزیزالله همچنان جایگاه خود را در مبارزه بر ضد رژیم پهلوی حفظ کرد و در سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۰ همچنان محل موعظه مرحوم حجت‌الاسلام فلسفی و از مراکز تجمع مبارزان و مجاهدان اسلامی بود.
گردشگری در محدوده/ مسجد سوق الجیشی
مسجد سید عزیزالله در قطب سیاسی و اقتصادی شهر تهران قدیم قرار داشت. این مسجد با ۱۵۰۰ متر وسعت در سه طبقه بنا شده است. مسجد سید عزیزالله صحن و یک شبستان اصلی در سمت جنوب، شبستان زیرزمینی سراسری در ضلع شمالی و نیز شبستان‌های کوچک‌تری در سمت شرق دارد. درنزدیکی مسجد، امامزاده زید واقع شده که با معماری زیبایش محل مناسبی برای گردشگری است.