به‌عنوان مادر یک کودک نوپا، شما حتماً با این داستان آشنایی دارید:شما و دوست‌تان و دختر کوچکش قرار بازی دارید، کوچولوی دوست‌تان برای اسباب‌بازی بی‌قراری می‌کند درحالی‌که اسباب بازی‌های زیادی اطرافش وجود دارد، تاجایی که عصبانیت و خشم دختر کوچولوی شما را به اوج می‌رساند به اندازه کافی گردشتان خراب شده است، اما اگر با خودتان صادق باشید، احتمالاً می‌توانید بگویید او چه احساسی دارد.
پنی اُتس معلم و مادر 2 فرزند و نویسنده کتاب چگونه با کودکان خود صحبت کنید توضیح می‌دهد: هر فردی حالات مختلفی دارد و این حالت‌ها می‌تواند مرتباً تغییر کند. در یک دقیقه ممکن است ما در اوج دنیا باشیم و بعد لحظه‌ای حالت دیگر داشته باشیم.
این مسئله برای کودکان نیز صادق است، به علاوه اینکه کودکان با راهکارهای مختلف برای کنار آمدن با تغییر حالتشان آشنایی ندارند.کودکان شما در تلاشند که بفهمند چرا برخلاف نوزادان، همیشه به هر چیزی که می‌خواهند نمی‌رسند. این آموزش بزرگی برای آنهاست و تعجبی ندارد که احساس عصبانیت کنند، از کوره دربروند و یا حسودی کنند.
مبارزه با عصبانیت
جولی رید مادر لوئیس 3 ساله می‌گوید: تداوم سهیم شدن با دیگران برای لوئیس مشکل است، درحالی‌که همسالان او بهتر این مسئله را یاد گرفته‌اند. چه اسباب بازی متعلق به او باشد چه دوست او، بلافاصله به دعوا منجر می‌شود و وقتی به او بگوییم که اسباب بازی را پس بدهد، فریاد می‌زند.
با اینکه جولی اقرار می‌کند که کنار آمدن با این مسئله دشوار است، اما او می‌داند که تنها مادری نیست که کودکش با تقسیم اموال(اسباب بازی‌هایش) مشکل دارد.
دکتر جودی کالینگز روان‌شناس و پایه‌گذار برنامه «سال‌های شگفت انگیز» که به کودکان دارای مشکلات رفتاری کمک می‌کند، می‌گوید: هر کودکی، وقتی چیزی را بخواهد و کلمات مناسب برای آن پیدا نکند عصبانی و بدخلق می‌شود. اینکه کودکی هیچ‌گاه کج خلقی که دلیل آن کمی مهارت‌های زبانی باشد، نکند غیرطبیعی است.
جودی معتقد است که کودکان حالت‌های احساسی مختلف ندارند، آنها اساساً یا راحت هستند و یا ناراحت. تجربه حالت‌های مختلف با کلمات برای فهم و توصیف آن حالت همراه است، درحالی که برای کودکان موقعیت دشواری است چرا که هم احساسات و هم زبان هر دو خیلی تازگی دارند و گیج کننده‌هستند.
جولی می‌گوید: برای دخترش بیان احساسات مشکل است، برای پیدا کردن لغت مناسب به سرش ضربه می‌زند و از اینکه نمی‌تواند کلمه خاصی را پیدا کند عصبانی می‌شود.
چطور می‌توانید به کودکتان کمک کنید که با عصبانیتش کنار بیاید؟ تعجب نکنید، دکتر جودی باور دارد که جواب این سؤال فقط یک خط است: صحبت کردن، صحبت کردن و باز صحبت کردن با کودک. او به نکته‌ای اشاره می‌کند که مادران با دخترانشان بیشتر از پسرانشان صحبت می‌کنند و این پسرها هستند که مشکلات رفتاری بیشتری دارند.
حسادت
ویکی ریبانز مادر رزی 3 ساله و فلوری 11 ماهه، مشکلش از زمانی آغاز می‌شود که فلوری به جمع خانواده می‌آید: رزی وقتی کوچک‌تر بود فلوری را کتک می‌زد، چون فکر می‌کرد این یک سرگرمی است، من فکر می‌کنم، این رفتار یک رفتار برای جلب توجه باشد.
یکی از راهکارهای کنار آمدن با چنین حسادتی (نسبت به خواهر یا برادر) بی‌توجهی است.جودی توضیح می‌دهد: توجه برای کودکان چنان مهم است که ترجیح می‌دهند، حتی توجه منفی را جلب کنند تا اینکه هیچ‌گونه توجهی به ایشان نشود!
بنابراین، با تنبیه کلامی، کودک را تشویق به کتک زدن و تکرار کار خطایش نکنید. درعوض نسبت به این رفتار کودک بی‌توجهی کنید و خواهید دید که حسادت کودک خودبه‌خود، رفع خواهد شد. همچنین فراموش نکنید: کودکتان را برای رفتار مناسب نسبت به خواهر یا برادرش تشویق کنید.به اعتقاد جودی: یک کودک با رفتار مناسب، توجه مناسب را هم می‌خواهد.
زمان، مشکل ویکی را حل کرد. او می‌گوید: وضعیت بهتر شده و فلوری مستقل‌تر شده و به یک همبازی تبدیل شده و رزی دیگر احساس حسادت آنچنانی به فلوری ندارد. به‌نظر ویکی: نکته این است که کودکان درحال رشد و تغییرند، بنابراین کمی صبر و تحمل راه‌حل مناسبی برای کنار آمدن با چنین مشکلاتی است.
اعلام خطر
وقتی که خشم و حسادت بیشتر و بیشتر می‌شود چه اتفاقی می‌افتد؟ادوارد اکنون دو سال و نیمه است اما مادرش ایزابل به خاطر دارد که عصبانیت، کار هر روز او بود. زمانی که او حدوداً 20ماهه بود. کاری که ادوارد در عصبانیت انجام می‌داد معمولاً گاز گرفتن بود. یکبار، وقتی او نمی‌خواست از حمام بیرون بیاید، طوری دست پدرش را گاز گرفت که خونریزی کرد.چیزی که مهم است، این است که (عصبانیت کودک هرچقدر باشد) شما عصبانی نشوید، چون این فقط کارها را خرابتر می‌کند.
یاسمین مولیک روان‌شناس و مادر 2 فرزند کوچک راهکارهایی برای مقابله با احساسات مشکل کودکان دارد. او می‌گوید: مهم‌ترین چیز این است که لبخند بزنید(مسئله را ساده بگیرید) شما می‌خواهید کودکتان بداند که چنین احساسی طبیعی است و می‌خواهید کمکش کنید از این احساسات به‌طور سازنده استفاده کند. این ممکن است زمان بر باشد و به صبر و حوصله احتیاج دارد.
او پیشنهاد می‌کند: برای احساسات و حالت‌های مختلف نامگذاری کنید که کودکتان راحت‌تر تشخیص دهد و یاد بگیرد، با گفتن چیزهایی مثل: می‌دونم عصبانی هستی، یا شما می‌توانید با نشان دادن صورت خندان با حالت دیگری از عصبانیت و صحبت راجع به آن حالات و احساسات‌تان را به اشتراک بگذارید و به کودک بفهمانید که عصبانی شدن طبیعی است.
این مسئله که به کودک حق تشویق بدهید خیلی مهم است مثلاً با انتخاب رنگ حوله آبی یا قرمز وقتی که می‌خواهد از حمام خارج شود، اما اگر عصبانی شد دیگر حق انتخاب ندارد.این روش برای ادوارد جواب داد.
به گفته ایزابل، ما درباره اینکه چطور به پدرش صدمه زد خیلی آرام گفت‌وگو کردیم و بعد با هم قرارهایی برای کنترل ادوارد گذاشتیم و حالا اخطارها 10 دقیقه، 5 دقیقه و یک دقیقه قبل از خارج شدن از حمام کافی است و ادوارد می‌تواند به سرعت موافقت کند.
همچنین به او توصیه کردیم که با صحبت و مذاکره درباره خواسته‌هایش زندگی خیلی بهتر است.
زمان صحبت کردن
همه متخصصان بر این عقیده‌اند که صحبت کردن با کودکان درباره احساساتشان و به اشتراک گذاشتن احساسات، بهترین راه برای این ترشرویی‌هاست.
دکتر جودی اضافه می‌کند که یک احساس ناراحت مسئله‌ای است که نشان می‌دهد یک مشکلی وجود دارد.(خود احساس ناراحتی وجود یک مشکل است) ما برای انجام کار به چیزهایی نیاز داریم.
شما نمی‌توانید به کودک بگویید ناراحت نشود، یا گونه‌ای خاص از حالات را نداشته باشد. به راه حل فکر نکنید.جودی اعتقاد دارد، در خانواده‌هایی که صحبت کردن درباره احساسات معمول است، کودکان زیر3 سال بیشتر به توصیف حال‌شان(احساس‌شان) می‌پردازند.
و اگر همه اینها برای متقاعد کردن شما کافی نبود، این را بخوانید:مطالعات نشان می‌دهد کودکانی که والدین‌شان مرتباً در مورد احساساتشان با کودکان صحبت می‌کنند در برقراری ارتباط در زندگی آینده‌شان و کنار آمدن با مشکلات و مقابله با آنها موفق‌ترند.بنابراین، شروع کنید! صحبت کنید!
ترجمه: متین طاهباز