همشهری - نیلوفر ذوالفقاری: موزه روانپزشکی تهران، پنجمین موزه روانپزشکی دنیاست که مشابه آن قبلا در کشورهای اسپانیا، آلمان، بلژیک و دانمارک راه‌اندازی شده بود. برای رفتن به موزه روانپزشکی ایران باید وارد بیمارستان روزبه شوید و به طبقه چهارم ساختمان اورژانس بروید. بیمارستان روزبه 84سال پیش شروع به‌کار کرد و موزه آن سال1398 همزمان با همایش روانپزشکی یعنی کمی قبل از همه‌گیری ویروس کرونا راه‌اندازی شد.
مرور زندگی‌نامه پزشکان قدیمی
در بخش نخست موزه عکس افراد مشهوری را می‌بینید که در حوزه مهم روانپزشکی فعالیت کرده‌اند. در این قسمت از محمد بن زکریای‌رازی به‌عنوان پزشک پیشگام در طبقه‌بندی روانپزشکی و روان‌درمانی نام برده شده است. از زندگی علی‌بن‌عباس مجوسی‌اهوازی می‌خوانید که آناتومی عملکردی مغز را شرح داده است. متوجه می‌شوید که ربیع بن احمد اخوینی از پزشکان سده چهارم، نخستین روانپزشک تاریخ پزشکی بوده است. اثر معروف او به اسم هدایه‌المتعلمین فی طب، نخستین و کهن‌ترین اثر پزشکی به زبان فارسی است. همچنین در این بخش می‌خوانید که سیداسماعیل جورجانی از پایه‌گذاران روانشناسی طب اطفال در ایران است که در آثارش نسبت به روانشناسی تربیت و پرورش فرزند توجه بسیاری داشته است. او حدود هزار سال پیش بیماران را از خوددرمانی که امروزه هم یکی از مشکلات علم پزشکی دنیاست، نهی می‌کرده است.
روانپزشکی در دوره قاجار
در موزه روانپزشکی ایران با تاریخ روانپزشکی قبل از اسلام در کشور آشنا و متوجه می‌شوید که تاریخچه روانپزشکی و بیماری‌های اعصاب و روان به دوره آریایی‌ها برمی‌گردد. در اسناد آمده که تا اواسط دوره قاجار بیمارستان مهمی در ایران وجود نداشته است؛ تا اینکه دوره ناصرالدین‌شاه، بیمارستان‌های نسبتا معتبری در تهران و برخی شهرها دایر می‌شود. در آن دوره از رفتاردرمانی برای درمان رفتارهای نابهنجار استفاده می‌کردند و در صورت نیاز به درمان دارویی، داروها براساس طبیعت بیمار تجویز می‌شده است. همین دوره بود که مقدمات شکل‌گیری نهاد مستقلی با نام دارالمجانین یا تیمارستان برای نگهداری و حفاظت از بیماران روانی به‌وجود آمد.
فیلم‌های روانپزشکی
در یکی دیگر از بخش‌های موزه، فیلم‌های سینمایی‌ای که در آن به موضوع روح و روان پرداخته شده، معرفی شده‌اند؛ فیلم‌هایی مثل «باد جن» اثر ناصر تقوایی، «گاو» اثر داریوش مهرجویی، «خون‌بازی» به کارگردانی رخشان بنی‌اعتماد و محسن عبدالوهاب، «برادرم، خسرو» اثر احسان بیگلری و «عروسی خوبان» به کارگردانی محسن مخملباف.
نشانی: خیابان کارگرجنوبی، پایین‌تر از چهارراه لشکر
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: میدان منیریه
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: چهارراه لشکر
ساعت بازدید: با هماهنگی قبلی