همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: حسن درویش، از اهالی قدیمی محله کن، در این باره می‌گوید: «تقریبا همه ۵ محله روستای کن قدیم، صاحب حمام بودند. براساس روایت اهالی، حمام محله «بالان» که سال‌ها پیش از بین رفته است از بقیه حمام‌ها قدمت بیشتری داشته.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
حمام زیبای محله سرآسیاب تخریب و به حمامی جدید تبدیل شد که هنوز هم فعال است و حمام محله «دارقاضی» نیز سال‌هاست بلااستفاده رها شده است. در این میان، حمام قدیمی محله اسماعیلیان با معماری جذاب و متفاوت مورد توجه قرار گرفته است. حمام تاریخی کن چندین پله پایین‌تر از سطح زمین است. حکمت پایین بودن حمام‌ها هم این بوده که بتوانند خزینه را به وسیله آب‌های سطحی پر کنند. یعنی دریچه ای، جوی کوچه را به سمت خزینه حمام منحرف و پس از ورود به حمام از طرف دیگر یک دریچه بزرگ آب را به سوی جوی هدایت می‌کرده است.
سیستم آبرسانی در این حمام به شکل شگفت‌آوری طراحی شده بود و خزینه آن هم به گونه‌ای بود که آب خیلی آسان گرم می‌شد. ضمن اینکه برخلاف بسیاری از حمام های سنتی، این حمام ۲ بخش مردانه و زنانه داشت و اهالی محله برای حمام رفتن نیاز به شیفت‌بندی نداشتند.»
همچنین تأمین آب در تابستان‌ها و فصل‌های کم‌بارش، یکی از دغدغه‌های مهم مردم روزگار قدیم تهران بوده است. در همین زمینه آب‌انبارها نقشی حیاتی در زندگی روستایی داشته‌اند.
نخستین شاخصه هر آب‌انباری دودکش‌های بلندی بود که برای خنک نگه‌داشتن آب ساخته می‌شد. سازندگان آب‌انبارها با دقت زیادی به مسائلی مانند میزان فشار آب بر کف و سطح آب‌انبار، مصالح داخل بنا، تهویه، تصفیه و جلوگیری از آلودگی آب توجه کامل داشتند.
آب‌انبارهای محله کن بدون تزیینات خاصی ساخته می‌شدند و عالی‌ترین شکل معماری در آنها شیوه آجرچینی بود. در کن بیش از ۱۴ آب‌انبار بود. حتی در بعضی محله‌ها سر هر کوچه‌ای آب‌انبار می‌ساختند. درویش در ادامه می‌گوید: «کن ۵ محله و در هر محله‌ای قبرستان و حسینیه جدا دارد. حسینیه‌ها قدمت بسیاری داشته و معماری آن، به‌خصوص حسینیه مور در محله دروازه، شاخص است. همچنین۱۰ قدم آن طرف‌تر هم قبرستان کابل حسین بود که اکنون دورتادور امامزاده قبرستان اهالی محله دروازه است. کابل حسین و بابل حسین از نواده‌های امام زین‌العابدین(ع) بودند که مهاجرت می‌کنند و در همان محله دروازه، در کوچه‌ای به نام گهواره‌سازان ساکن می‌شوند.