همشهری آنلاین- حمیدرضا رسولی: آسیاب‌های آبی تهران تا پایان دوره قاجار در تهران کاربرد داشتند، اما با گذشت زمان از گزند تخریب‌ها در امان نماندند و یکی پس از دیگری نابود شدند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
محله کن هم چهار آسیاب آبی داشت که باغ‌های پرتعداد و سرسبز این قریه را آبیاری می کردند. عبدالله درویش، شاعر و پژوهشگر، درب اره روزگار سپری‌شده آسیاب‌های کن می‌گوید: «یکی از نخستین آسیاب‌های کن که به آسیاب لوی معروف بود در محله سرآسیاب ساخته شد و دومین آسیاب در محله اسمالون قرار داشت که اکنون هیچ نامی از آن باقی نمانده است.»
درویش درباره معروف‌ترین آسیاب آبی کن می‌گوید: «آسیاب شاه که در مجاورت باغ حاج‌باشی بود تا اواخر دوره قاجار مورد استفاده مردم قرار می‌گرفت و برای خودش جلال و شکوهی داشت. دقیقا همان‌جایی که آب وارد آسیاب شاه می‌شد ساختمان مسکونی ساخته‌اند.»
عبدالله درویش از آسیابی تاریخی به عنوان بازمانده نسل آسیاب‌های آبی کن نام می‌برد که هنوز بقایای آن قابل مشاهده است: «یک آسیاب بین کوه کبودک و پل آهنی قریه کن وجود داشته که از آن به عنوان آسیاب تاریخی کن نام می‌برند. این آسیاب سنگ‌های بزرگی داشته و از آنجا که در مسیر رود ساخته شده بود، سنگ‌ها بر اثر فشار آب به حرکت درمی‌آمدند و آردها را آسیاب می کردند. آسیاب تاریخی که گفته می‌شود حدود ۴۰۰ سال قدمت دارد در بخش شمالی کن و بین کن و سولقان قرار دارد و تنها چیزی که از آن باقی مانده همان سنگ‌های عظیمی است که به آسانی جابه‌جا نمی‌شوند.»
آنطور که پژوهشگران روایت می‌کنند، کن به تعداد قنات‌هایش آسیاب داشت و از شمیران، فرحزاد و طرشت برای آسیاب کردن آردها به این روستا می‌رفتند، اما امروز جز سنگ‌های آسیاب تاریخی هیچ اثری از میراث فرهنگی کن باقی نمانده است.