همشهری آنلاین- شهره کیانوش راد: قدمت طرشت به پای شهرری نمی‌رسد، اما از تهران قدیمی‌تر است و در دوره‌هایی نام‌آورتر بوده است. طرشت تا پیش از ساخته شدن حصار طهماسبی تهران و قبل از حمله مغولان، معروف‌تر و مشهورتر از قصبه تهران بود و از پایگاه‌های علمی معروف جهان اسلام شناخته می‌شد. این روستای غرب تهران، به باغ‌های پرمحصول توت، شاه‌توت، سیب و انارش شهرت داشت و باغداران طرشت به همراه اهالی روستای کن بخش زیادی از محصولات میوه‌ای مورد احتیاج اهالی پایتخت‌نشین دوره قاجار را تامین می‌کردند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
علیرضا زمانی، تهران پژوه، می‌گوید: «طرشت همچون گذشته خاک حاصلخیز و محصولات باغی و زراعی پرباری دارد. هر چند امروزه در طرشت خبری از زمین‌های زراعی گندم و جو نیست، اما همچنان می تواند از محصولات منحصر به فرد باغ‌های این منطقه بهره برد. در این منطقه، بزرگان و افراد صاحب نامی زیسته اند که بخشی از هویت این محله تاریخی به شمار می آیند. به واسطه همین افراد، مراکز علمی معتبری در طول تاریخ در طرشت پا گرفته و در تاریخ این شهر و سرزمین جاودانه شده‌اند.»
علیرضا زمانی، یکی از مرکز علمی را مرتبط با خاندان دوریستی می‌داند و می‌گوید: «اگرچه بنا به گفته برخی مورخان، نخستین ساکنان طرشت از شمیران به این منطقه آمدند، اما طرشت شهرت و عزت خود را به خاندان بزرگ دوریستی مدیون است. اصلاً به خاطر این خانواده بود که طرشت در گذشته به دوریست معروف شد و بعدها هم درشت و سپس طرشت شد. خاندان دوریستی از تبار و نوادگان حذیفه بن یمان، صحابی معروف پیامبر هستند. همان حذیفه که به عنوان صاحب سرّ و رازدار پیامبر(ص) شناخته می‌شود و از شیعیان خاص مولا علی (ع) بود. حذیفه بعد پیامبر(ص) از معدود یاران خواص علی (ع) هم باقی ماند و از ارکان چهارگانه صحابی او به حساب می‌آید، آن طور که با وصیت خود زهرای مرضیه (س)، در نماز و دفن شبانه بانو حضور داشت. حذیفه را به عنوان یکی از راویان معروف واقعه غدیر هم می‌شناسند. او از راویان شهره حدیث نبوی است و بعد مرگش در مدائن و نزدیک قبر سلمان فارسی به خاک سپرده شد. هویت و نام طرشت با خاندان دوریستی و حذیفه بن یمان پیوندی ناگسستنی یافته، خاندانی که خاک دوریست یا طرشت را با حضور خود متبرک کرده و با علم و علم‌آموزی پیوند دادند. بعدها با زندگی نوادگان حذیفه در طرشت، مراکز علمی در این محله پا گرفت.»
قاضی نورالله شوشتری، در کتاب ارزشمند مجالس‌المؤمنین به معرفی سه عالم شیعه دوریستی (طرشتی) پرداخته است. او در معرفی خواجه جعفر دوریستی رازی (از نوادگان حذیفه بن یمان) به حضور خواجه نظام الملک طوسی، صدراعظم مقتدر عصر سلجوقی در قریه طرشت اشاره می‌کند که نسب شریفش به حذیفه بن الیمان از اکابر و اخیار صحابه رسول(ص) منتهی می‌شود. مزار شیخ عبدالله طرشتی (شیخ عبدالله بن جعفر بن محمد معروف به ابومحمد دوریستی) امروز نیز زیارتگاهی بزرگ در قلب محله طرشت است.