همشهری آنلاین-بهاره خسروی : هیتلر با یورش نیروهای آلمان، لهستان را اشغال کرد و در کوران جنگ بر اسب قدرت می‌تاخت، درحالی‌که لهستانی‌ها آواره یا اسیرشده بودند. در کشاکش تحولات جنگ، در مدت سه سال، حدود ۱۵۰ هزار لهستانی از بندر انزلی، مرزهای جنوبی، قزوین و کرج برای شروع یک زندگی جدید و به امید بازگشت دوباره به وطن، وارد تهران شدند و عده‌ای دیگر هم مهاجرت کردند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
علیرضا زمانی، تهران‌پژوه، در این باره می‌گوید: «این مهاجران که به اجبار ترک خانه و وطن کرده بودند، سختی‌ها و شکنجه‌های فراوانی را چه در طول سفرهای طولانی و چه در زمان کار در ارودگاه‌های اجباری تحمل کردند. رنج و سختی فراوان در کنار شیوع تیفوس و کمبود تغذیه و بهداشت در همان سال‌های بدو ورود، مرگ و میر فراوانی را موجب شد.»
زمانی با مرور کشته‌شدگان آواره و پناهنده به تهران درآن سال‌ها در باره محل دفن آنها می‌گوید: «مالکیت زمین‌های گورستان دولاب به دولت فرانسه تعلق داشت تا اینکه به مرور زمان نماینده کلیسای کاتولیک رم بخش‌هایی از آن را خرید و در سال ۱۳۲۲(میلادی ۱۹۴۴) بخش‌های دیگری از زمین‌های گورستان با هدف تدفین کشته‌شدگان لهستانی در جنگ دوم جهانی خریداری شد. امروز در گورستان دولاب قبر ۴۰۹ سرباز و ۵۲۷ غیرنظامی وجود دارد. همچنین در این بخش دو نماد سنگی نشان عقاب و صلیب روی سنگ‌قبرها نقش بسته است که به ۳ زبان لهستانی، فرانسوی و فارسی بر آن نوشته شده است: «آرامستان تبعیدشدگان لهستانی که در موقع مراجعت به میهن خود اینجا به خواب ابدی فرو رفتند.»