به گزارش همشهری آنلاین، بخشی از تصاویر لو رفته از کاخ گلستان، چندان هم جدید نیست و پیشتر در برخی سایت‌ها منتشر شده، از جمله انتشار عکس‌هایی که با عنوان «کوتوله‌های دربار» چند سال پیش منتشر شدند و حالا در میان عکس‌های لورفته از کاخ گلستان هم دیده می‌شوند.
نکته جالب در این عکس‌ها مردان و زنان با قد و قامت‌های کوتاه و اختلالات ژنتیکی است که به عنوان یکی از اختلالات رایج در آن دوران مطرح و یکی از دلایل اصلی‌اش هم ازدواج‌های فامیلی بوده است.
مساله‌ای که طی ۴ دهه گذشته با اقدامات بهداشتی به ویژه در دوران بارداری به شدت مورد توجه قرار گرفته و مشاوره‌های پیش از ازدواج به ویژه در ازدواج‌های فامیلی جمعیت تولد این کودکان با این ناهنجاری‌های کروموزومی را کاهش داده است. البته بیماری‌ها و اختلالات دیگری هم هستند که طی این سال‌ها کاهش پیدا کرده، کنترل شده یا آمار آن به صفر رسیده است.
این در حالی است که به جز اختلالات ژنتیکی نام برخی بیماری‌ها از جمله آبله، فلج اطفال و سرخک هم که زمانی لرزه بر اندام‌ها می‌انداخت به دلیل پیشرفت‌های پزشکی به ویژه واکسیناسیون، امروزه به طور کامل به فراموشی سپرده شده‌اند.
پیشتر سیدمحسن زهرایی، رئیس سابق اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت گفته بود که دو برنامه واکسیناسیون گسترده و سراسری در سال‌های ۱۳۵۳ و ۱۳۶۳ سبب ریشه کن کردن یک سری بیماری‌ها مانند آبله و فلج اطفال شده و بیماری‌هایی مانند سرخک، سرخجه مادرزادی، کزاز نوزادان، جذام و مالاریا نیز حذف شده و حصبه، سل دیفتری، سیاه سرفه و اوریون هم تحت کنترل قرار گرفته‌اند.
زهرایی با اشاره به اینکه در حال حاضر کلیه کودکان کشور علیه بیماری‌های دیفتری، سیاه سرفه، کزاز، فلج اطفال، سرخک، سرخجه، اوریون، سل، هپاتیت بی و هموفیلوس آنفلوانزای تیپ ب واکسینه می‌شوند و بیماری‌های سرخک، سرخجه مادرزادی و کزاز نوزادی درمرحله حذف قرار دارندف عنوان کرده بود که ۲۳ سال است که کشور عاری از موارد بومی بیماری فلج اطفال است و بیماری‌های دیفتری، سیاه سرفه و اوریون کنترل شده‌اند. میزان حاملین مزمن هپاتیت B از ۳ درصد جامعه در سال ۱۳۷۰، به کمتر از نصف در سال‌های اخیر هم رسیده است.
اولین مایه کوبی آبله در ایران
تاریخ واکسیناسیون در ایران به زمان‌هایی خیلی دورتر برمی‌گردد و یکی از قدیمی‌ترین مداخلات بهداشتی برای کنترل بیماری‌ها در ایران بوده است.
اولین بار واکسن آبله (با نام مایه کوبی) در سال ۱۸۲۹ میلادی (۱۲۰۸ شمسی) در ایران انجام شد. زهرایی با بیان این مطلب گفته ۲۰ سال بعد از کشف واکسن، در منطقه قفقاز و تبریز، عباس‌میرزای قاجار (فرزند فتحعلی شاه قاجار) که جنگ‌هایی با روسیه تزاری داشت از این واکسن برای واکسیناسیون سربازان و برخی مردم استفاده می‌کرد. پس از این مدت به تدریج این واکسن گسترش بیشتری یافت و مایه کوبی آبله در ایران روز به روز ارتقا یافت و مشخص شد که برای نجات از آبله مردم باید واکسن بزنند و مایه کوبی همگانی آبله در ایران شکل گرفت. در زمان صدارت امیرکبیر در دوره قاجار هم ایشان دستوری صادر کردند که اگر کسی به دلیل عدم مایه کوبی آبله فوت کند، باید ۵ تومان بپردازد و این یک جریمه برای تشویق واکسیناسیون بوده است.
واکسن‌های مورد نیاز علیه بیماری‌های دیفتری، سیاه سرفه، کزاز، فلج اطفال و سرخک در سال‌های اولیه از خارج از کشور وارد می‌شد و با توجه به توانمندی مؤسسه واکسن و سرم سازی وقت (انستیتو تحقیقات رازی فعلی) و تلاش اساتید آن، به ویژه مرحوم دکتر حسین میرشمسی، تولید واکسن‌های مورد نیاز کشور در این مؤسسه انجام شد. دکتر میرشمسی به دلیل تلاش برای تولید واکسن‌های دامی، واکسن و سرم دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، و همچنین تولید واکسن برای بیماری‌های ویروسی سرخک، فلج اطفال، سرخجه و اوریون و انتقال دانش فنی ساخت این واکسن‌ها به ایران، پدر واکسن این کشور خوانده می‌شود.
در سال ۱۳۷۲ نیز برنامه ایمن‌سازی هپاتیت ب در برنامه گسترش ایمن‌سازی ادغام شد. از سال ۱۳۸۳ نیز پس از انجام ایمن‌سازی سراسری سرخک و سرخجه، واکسن سه‌گانه سرخک- سرخجه- اوریون (MMR) جایگزین واکسن سرخک در ایمن‌سازی جاری شد و واکسن هموفیلوس آنفلوانزا تیپ ب در قالب واکسن پنتاوالان از سال ۱۳۹۳ در برنامه ایمن‌سازی کودکان کشور اضافه شد.
بیشتر بخوانید:
واکسن HPV در مردان هم باعث پیشگیری از سرطان می‌شود
روند افزایشی مراجعه این بیماران به متخصصان عفونی
دکتر کیانوش جهانپور، پزشک و سخنگوی اسبق وزارت بهداشت هم درباره برخی از بیماری‌هایی که طی سال‌های اخیر رو به کاهش رفته یا حتی آمار آنها به صفر رسیده است، به همشهری آنلاین می‌گوید: به جز بیماری‌های وابسته به واکسن، بیماری‌های دیگر هم بودند که مدیریت شدند و آمار ابتلا به آن به شدت کاهش یافت. از جمله گواتر یا کم‌کاری تیروئید که جمعیت قابل توجهی از ایرانی‌ها تا پیش از دهه شصت ابتلای بالایی به آن داشتند و حتی نوزادان با کم‌کاری تیروئید هم متولد می‌شوند. اما با افزوده شدن ید به نمک آمار بومی این بیماری در کشور کاهش پیدا کرده است.
مرگ نوزادان و کودکان زیر ۵ سال هم در کشور از حدود ۲۰درصد در دهه شصت به ۱.۵ درصد رسیده و جهانپور در این باره هم توضیح می‌دهد: بیماری‌های ژنتیکی نوزاد با امکان انجام آزمایش‌های تشخیصی در مرحله بارداری کاهش پیدا کرده و کمتر شاهد تولد کودکان با ناهنجاری‌های ژنتیکی هستیم. اجرای طرح کشوری آزمایش NIPT در غربالگری ناهنجاری‌های کروموزومی در سه‌ماهه اول بارداری باعث شد که شایع‌ترین نقایص کروموزومی از جمله سندرم داون، تریزومی ۱۳، تریزومی ۱۸ و همچنین سایر ناهنجاری‌های کروموزوم های جنسی مدیریت شود.
به تاکید این پزشک الزام غربالگری تالاسمی در زوج‌ها، هنگام ازدواج هم آمار تولد کودکان مبتلا به تالاسمی ماژور در برخی استان‌ها را به صفر رسانده است و همسو با آن اقدامات انجام شده در حوزه HIV هم باعث شده که تولد کودک بدون ابتلا به بیماران از مادران اچ‌آی‌وی مثبت در برخی استان‌ها صفر شود.