در یکصد و پنجمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ 15/10/1366، به استناد بند چهار قانون اهداف و وظایف آن شورا، تأسیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسید.
فرهنگستان علوم موسسه‌ای است با شخصیت حقوقی مستقل که به نهاد ریاست جمهوری وابسته است.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی جمهوری اسلامی ایران / فرهنگستان هنر / فرهنگستان علوم پزشکی
اهداف و وظایف فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران:
- کمک به توسعه علوم و فنون در کشور
- تقویت روح پژوهش
- ارتقای سطح علمی و فرهنگی کشور
- دستیابی به آخرین یافته‌ها و نوآوری‌ها در عرصه دانش از طریق فعالیت‌های جمعی و جذب و حمایت و تشویق دانشمندان و پژوهشگران برجسته
- کوشش در جهت گسترش مرزهای دانش و تلاش مستمر برای ارتقای سطح دانش و پژوهش در کشور
- بررسی و تحلیل وضعیت علمی، فنی، آموزشی و پژوهشی کشور و ارائه پیشنهاد در زمینه بهبود و ارتقای آن به مراجع ذیربط
- اظهار نظر در مسائل و مباحث اساسی علم و پژوهش و فناوری که از سوی دولت و مراکز علمی و تحقیقاتی به فرهنگستان ارجاع می‌شود
- مطالعه تجربیات کشورها در کسب و توسعه علوم و تکنولوژی. همچنین بررسی آخرین یافته‌های علمی و نحوه استفاده از آنها با توجه به زمینه‌ها و امکانات موجود در کشور
- تشویق و ترغیب دانشمندان و پژوهشگران به خلق آثار علمی و فرهنگی از طریق حمایت مادی و معنوی ایشان
- ایجاد تسهیلات لازم در جهت مبادله اطلاعات و نتایج تحقیقات و تبادل نظر بین دانشمندان و پژوهشگران
- مبادله متخصصان و پژوهشگران با فرهنگستان‌های علوم سایر کشورها بویژه کشورهای اسلامی و جهان سوم با واگذاری بورس و استفاده از مسافرت‌های علمی و فرصت‌های مطالعاتی از طریق مراجع ذیربط
- بررسی و پیشنهاد ضوابط در خصوص ارتقای سطح علمی سمینارها و کنگره‌ها و کنفرانس‌های علمی در سطح ملی و بین‌المللی و ارزیابی این گونه مجامع
- برگزاری سمینارها، کنفرانس‌ها، کنگره‌ها و سمپوزیوم‌ها در زمینه جدیدترین یافته‌های علمی، فنی و فرهنگی
- اشاعه اطلاعات و دانسته‌های علمی از طریق انتشار مجلات و کتب علمی و پژوهشی بالاخص نتایج تحقیقات و یافته‌های جدید علمی و فرهنگی در سطح کشور و جهان
- اعطای پاداش، جایزه و نشان علمی به دانشمندان و پژوهشگران و مؤسساتی که خدمات علمی و یا فرهنگی برجسته‌ای انجام داده‌اند از طریق مراجع قانونی
- پیشنهاد تخصیص اعتبارات و امکانات تحقیقاتی برای فعالیت‌های دانشمندان برجسته
- بررسی و تصویب عضویت فرهنگستان در مجامع و سازمان‌های بین المللی که وظایف و اهداف متناسب با وظایف و اهداف فرهنگستان دارند، در چهارچوب قوانین و مقررات کشور