همشهری آنلاین : صفورا صادقی: سقاخانه‌ها از دیرباز محلی برای رفع تشنگی رهگذران در کوچه و خیابان و در جوار امامزادگان بود و به‌طور کلی سقاخانه‌ها در بعضی موارد بانی و یا واقف داشتند. بانیان سقاخانه‌ها برای رفع تشنگی با نیات مختلف، مانند خیرات اموات یا ادای نذر، این محل را می‌ساختند و از آن نگهداری می‌کردند. هرساله در ماه محرم و صفر و ایام عزاداری سالار شهیدان، به رسم دیرینه و آیین گذشتگان، مردم محله امامزاده‌یحیی و محله‌های اطراف شمع نذر می‌کنند و جلو پنجره سقاخانه به یاد یتیمان و اسرای دشت کربلا شمع‌ها را روشن می‌کنند و مراسم شام غریبان می‌گیرند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
سقاخانه امامزاده‌یحیی، یکی از قدیمی‌ترین سقاخانه‌های تهران، نبش کوچه تین‌نژاد، در گذر امامزاده یحیی ۱۹۰ سال عمر دارد؛ بنایی کوچک با پنجره‌های چوبی مشبک که همه اهالی و عابران، بعد از رفع عطش، بر سالار شهیدان سلام می‌فرستند.
اردشیر آل عوض، تهران‌پژوه، می‌گوید: «آب سقاخانه گذر امامزاده‌یحیی تا قبل از آمدن آب لوله‌کشی، از قنات «میرزامحمود وزیر» تامین می‌شد و سال ۱۳۹۱ میراث فرهنگی با کمک شهرداری و سازمان زیباسازی این سقاخانه را در فهرست آثار ملی به شماره ۱۴۶۶۹ ثبت کردند و قسمت داخلی سقاخانه را که چوبی است شیشه گذاشتند تا باعث محافظت قسمت چوبی مشبک شود.»
این تهران‌پژوه اضافه می‌کند: «بانی این سقاخانه فردی به نام کبیری بزرگ بود. در سقاخانه محفظه‌ای بود، آن را بالا می‌دادند و آب را برای استفاده عابران داخل آن می‌ریختند. ظاهرا تا قبل از انقلاب همین‌طور از آن استفاده می‌کردند، ولی بعد از بازسازی دو عدد شیر آب به سمت کوچه کار گذاشتند. کنار این سقاخانه مسجد کوچکی واقع شده که بنا به گفته اهالی محل، در آن امور نیکوکاری بزرگ انجام می‌دهند.»
غلامرضا علیزاده، یکی از ریش‌سفیدان محله، درباره ارادت خاص مردم محله به سقاخانه امامزاده‌یحیی تعریف می‌کند: «در تمام ایام سال، شب‌های جمعه، هرکس مشکلی برایش پیش آمده باشد و درمانده شده باشد، از مردم جاهای دیگر گرفته تا اهالی محل، پشت پنجره مشبک دخیل می‌بندند، نیت می‌کنند و شمعی می‌افروزند و یک پیاله آب می‌نوشند و حاجت می‌طلبند.»
بنا به روایت اهالی محل، قدیم‌ها جوی آب کوچکی از میان امامزاده‌یحیی و جلو سقاخانه رد می‌شد که پر از ماهی‌های ریز بود و اهالی محل از این آب به عنوان درمان بیماری‌ها استفاده می‌کردند.