همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: شاید شما هم در فیلم‌های خارجی دیده باشید که چند نفر در جلسات گروه‌درمانی، دایره‌وار دور هم می‌نشینند و چهره به چهره درباره مشکلات فردی یا بعضی اختلالات روحی و روانی خود صحبت می‌کنند. یک درمانگر حرفه‌ای هم بین آنها نشسته که به حرف‌ها گوش می‌دهد و تلاش دارد که از بار روحی و روانیِ افراد حاضر در گروه کم کند.
این جلسات معمولا یک بار در هفته برگزار می شوند و هر کدام موضوعات خاص خود را دارند؛ افرادی که تازه طلاق گرفته‌اند، افراد درگیر اعتیاد، افرادی که اعتیاد را پشت سر گذاشته‌اند و اصرار دارند به آن برنگردند، افراد سیگاری که تمایل به ترک سیگار دارند، افرادی که می‌خواهند مصرف الکل را کنار بگذارند، افراد خیلی چاق و ... همچنین برخی جلسات در ارتباط با اضطراب، افزایش اعتماد به نفس، اضطراب صحبت در جمع، تروما و ... هستند.
گفته می‌شود این روش درمانی در طول دوره جنگ جهانی دوم رایج شد. در آن زمان، تعداد روانشناسان و مشاوران آن قدری نبود که بتوانند به همه مراجعان درگیر با مشکلات سلامت روان مربوط به جنگ کمک کنند. به همین دلیل به جلسات گروهی با موضوعات مشترک رو آوردند.
در ایران نیز این گروه‌ها فعالند اما خیلی از مردم اصلا از وجود آنها خبر ندارند یا نمی‌دانند چطور باید به این جلسات دسترسی پیدا کنند.
در ایران گروه درمانی نداریم؟
در گروه‌درمانی‌ها افراد با مشکلات مختلف می توانند شرکت کنند. در این گروه‌ها هدف رشد و توسعه فردی و افزایش خودشناسی است. شیوه درمانی در این گروه‌ها متفاوت با گروه‌های درمانی فردی است.
دکتر علیرضا تبریزی، روانشناس و مشاور در گفتگو با همشهری‌آنلاین می‌گوید: گروه‌درمانی‌ها معمولا برای درمان اختلالات نیست. بیشتر آنها برای کاهش فشار مشکلات یا بهبود شرایط زندگی است. مثلا شخصی که درگیر افسردگی شدید یا وسواس شدید است، معمولا کمتر با گروه‌درمانی کمکش می‌کنیم و بیشتر با جلسات درمان فردی به او مشاوره می‌دهیم. درواقع «حل مشکلات» و «درمان اختلالات» دو واژه‌ای هستند که ما روانشناسان بین‌شان تفاوت قائل هستیم.
به گفته تبریزی، گروه‌درمانی در تمام دنیا رایج است و اثرات مثبتی هم دارد. چیزی که در همه گروه درمانی‌ها مشترک است، این است که افراد حاضر در گروه با مساله‌ای مشترک دور هم جمع می‌شوند و یک درمانگر حرفه‌ای گروه را هدایت می‌کند.
این روانشناس می‌گوید: خیلی‌ها می‌پرسند چرا این جلسات را در ایران نداریم؟ در حالی که ما گروه‌درمانی با موضوعات مختلف را در ایران هم داریم اما چون در هر یک از این گروه‌ها حداقل ۱۵ نفر شرکت می‌کنند، مراکز مشاوره فضاهای بزرگی برای جا دادن افراد یک گروه ندارند و کمتر مرکزی این کار را انجام می‌دهد. البته با گسترش فضای آنلاین، گروه‌درمانی‌های آنلاین هم روی کار آمده که تا الان خروجی بدی نداشته است. گروه‌درمانی‌های آنلاین هم چند شرکت‌کننده با موضوع و مشکل مشترک دارند که به همراه یک درمانگر در جلسات آنلاین تصویری شرکت می‌کنند.
تبریزی در پاسخ به این سؤال که افراد چطور می‌توانند جلسات درمانی گروهی را پیدا کنند و در آنها شرکت کنند، می‌گوید: افراد بسته به شهر و محله‌ای که در آن زندگی می‌کنند، می‌توانند به مرکز مشاوره نزدیک خود مراجعه کنند و درباره جلسات فعال این مراکز پرس‌وجو کنند. چون معمولا مراکز مشاوره این جلسات را دارند. بعضی از NGOها هم جلسات گروه‌درمانی با موضوعات متختلف برگزار می‌کنند که می‌توان در آنها شرکت کرد. درمجموع اطلاع‌رسانی درباره این جلسات در جامعه ما کم صورت می‌گیرد و به همین دلیل است که خیلی از افراد فکر می‌کنند این جلسات را در ایران نداریم و تنها مختص خارجی‌ها است.
بیشتر بخوانید؛
-
۶ دلیل مقاومت ایرانی‌ها در مراجعه به تراپیست
-
۹ توصیه برای پیدا کردن تراپیست مناسب
-
از کجا بدانیم افسرده‌ایم یا نه؟
خیلی‌ها دوست ندارند در جمع حرف بزنند
گروه‌درمانی اصول مشخصی دارد که معمولا موجب بهبودی شرکت‌کنندگان می‌شود. القای امید، تجربه مشترک، تبادل اطلاعات و تجربیات، تقویت روابط اجتماعی، تخلیه هیجانی و تقویت مهارت‌های اجتماعی بخشی از اثرات مفید این گروه‌ها هستند.
تبریزی هم فواید و اثرات گروه‌درمانی‌ها را تایید می‌کند و در عین حال می‌گوید: در ایران با توجه با ساختارهای فرهنگی حاکم، افراد یا خانواده‌های زیادی هستند که دوست ندارند مشکلات‌شان را کسی داند. بعضی‌ها دوست دارند پنهان‌کاری کنند. حتی از مشاورشان و به همین دلیل ممکن است از این گروه‌درمانی‌ها کمتر استقبال کنند. اما از یک طرف دیگر باید قبول کنیم که فرهنگ روانشاسی دارد در کشورمان رشد پیدا می‌کند و تعداد این گروه‌ها هم هر روز زیادتر می‌شود. بعضی از این گروه‌ها هزینه کمی دارند و برای شرکت در بعضی‌ها باید هزینه بیشتری بپردازید.
این روانشناس تاکید می‌کند: با توجه به این که جلسات درمانی گروهی هزینه کمتری از جلسات فردی دارد، به افراد توصیه می‌کنیم اگر جایی را می‌شناسند، برای بهبود شرایط زندگی حتما شرکت کنند. چون می‌توانند محتواهای کاربردیِ بیشتری را آموزش ببینند و در زندگی خود به کار بگیرند.
گروه‌درمانی واقعا کمک‌کننده است؟
اغلب افرادی که گروه‌درمانی را برای حل مشکلات خود امتحان می‌کنند؛ در مدت کوتاهی حس بهتری نسبت به خود، زندگی و اطرافیان پیدا می‌کنند. به اعتقاد متخصصان بالینی و پژوهشگران، فرایند روان‌درمانی گروهی در مقایسه با روان‌درمانی فردی نتایج بهتر و بلندمدت‌تری دارد.
حضور در یک محیط درمانی به شیوه گروهی به افراد کمک می‌کند تا رفتارها و تفاوت‌های خود را بشناسند. در واقع فضای گروهی، زمینه‌ای برای مقایسه هم فراهم می‌کند و کمک می‌کند تا افراد دید واضح‌تری نسبت به خود و رفتارهایشان پیدا کنند و اگر احتمالا مشکل از جانب خود آنها است، آن را بهتر حل و فصل کنند.
زمانی که با مشکلی مواجه می‌شویم، در تلاش هستیم تا به هر طریقی آن را برطرف کنیم. اما، برخی مواقع ممکن است در طی مسیر، دچار دلسردی و ناامیدی شویم. در واقع، زمانی که فکر می‌کنیم این مشکل برای ما ایجاد شده و خود را تنها می‌بینیم، مجبور می‌شویم فشار روانی بیشتری را تحمل کنیم. یکی از جنبه‌های بسیار مهم اثر بخشی گروه درمانی، این است که ما از احساس تنهایی فاصله می‌گیریم و متوجه می‌شویم که افراد دیگری نیز با این مساله مواجهند و ما در این مشکل تنها نیستیم.