تاثیر مخرب بیماری‌ها بر وضعیت چشایی

همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: این جوانه‌های چشایی به ما کمک می کنند از ۵ طعم اصلی شیرین، ترش، شور، تلخ، اومام (خوش طعمی یا طعم مطبوع) لذت ببریم. جوانه‌های چشایی یا پرزهای چشایی حاوی سلول‌های گیرنده مزه هستند که به سلول‌های چشایی نیز معروف هستند. گیرنده‌های مزه در اطراف سازه‌های کوچکی معروف به پاپیلای زبان واقع در سطح بالای زبان، کام نرم، مری فوقانی، گونه و اپیگلوت قرار دارند.

به گزارش هلت لاین، جوانه‌های چشایی ما مسئول کمک به ما برای لذت بردن از طعم های بسیاری است که در این دنیا وجود دارند. هنگامی که جوانه‌های چشایی ما با غذا و سایر مواد مواجه می‌شوند، سلول‌های چشایی درون آن پیام‌هایی را به مغز می فرستند که به ما کمک می‌کند آنچه را که می چشیم درک کنیم. این سلول‌های چشایی در ارتباط با حواس شیمیایی و فیزیکی کار می کنند تا چیزی که برای ما به عنوان «طعم» شناخته شده است را تولید کنند. در این مطلب عواملی که می‌توانند در تغییر جوانه‌های چشایی و زمان مراجعه به پزشک برای تشخیص بیماری کمک کنند را بررسی خواهیم کرد.

عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی

عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی، چه ویروسی و چه باکتریایی، می‌توانند علائمی مانند احتقان بینی و آبریزش بینی ایجاد کنند. این علائم می‌تواند حس بویایی شما را کاهش دهد که به نوبه خود می‌تواند بر درک چشایی شما تأثیر بگذارد. اگرچه ممکن است به نظر برسد که جوانه‌های چشایی شما در زمان ابتلا به سرماخوردگی یا آنفلوآنزا از کار افتاده‌اند، اما حقیقت این است که حس چشایی شما بدون حس بویایی شما تقریبا خوب کار نمی‌کند.

وضعیت پزشکی

اختلالات سیستم عصبی مانند بیماری پارکینسون، ام اس (MS) و بیماری آلزایمر، که بر اعصاب دهان یا مغز تاثیر می‌گذارد، ممکن است باعث تغییر در درک چشایی شوند. علاوه بر این، برخی از اختلالات مانند سرطان، می‌توانند درک چشایی را به ویژه در طول درمان تغییر دهند. در نهایت، هر وضعیت پزشکی که بر مغز، بینی یا دهان تاثیر می‌گذارد نیز می تواند منجر به تغییر در جوانه‌های چشایی شما شود.

کمبود مواد مغذی

سوء تغذیه می‌تواند باعث کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی شود که برای عملکرد مناسب جوانه‌های چشایی ضروری هستند. کمبود مواد مغذی زیر ممکن است منجر به از دست دادن چشایی شود:

• ویتامین A
• ویتامین B۶
• ویتامین B۱۲
• فلز روی
• فلز مس

آسیب عصبی

اعصاب موجود در امتداد مسیر دهان به مغز مسئول عملکرد جوانه چشایی و درک طعم هستند. آسیب عصبی در هر نقطه‌ای از این مسیر، چه در اثر آسیب یا بیماری، می‌تواند باعث تغییر در جوانه‌های چشایی شما شود. برخی از علل احتمالی آسیب عصبی که می‌تواند بر حس چشایی شما تأثیر بگذارد عبارتند از:

• عفونت‌های گوش
• جراحی گوش
• روش‌های دندانپزشکی
• روش‌های جراحی دهان
• اختلال عملکرد عصب صورت
• ضربه مغزی

داروها

برخی از داروها ممکن است جوانه های چشایی شما را تغییر دهند و درک شما از چشایی را تغییر دهند. رایج ترین داروهایی که بر حس چشایی شما تاثیر می گذارد، مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین هستند که برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند. سایر داروها ممکن است با کمک به خشکی دهان باعث تغییر طعم شوند، که تشخیص مواد شیمیایی چشایی را برای جوانه‌های چشایی سخت می‌کند. برخی از داروهای رایج که باعث خشکی دهان می‌شوند عبارتند از:

• آنتی بیوتیک‌ها
• داروهای ضد افسردگی
• ضد قارچ‌ها
• آنتی هیستامین‌ها
• داروهای ضد فشار خون
• ضد التهاب‌ها
• داروهای ضد روان پریشی
• ضد ویروس‌ها
• دیورتیک‌ها
• شل کننده‌های عضلانی
• داروهای تیروئید

پیری

با افزایش سن، جوانه‌های چشایی ما نه تنها از نظر تعداد کاهش می یابد، بلکه عملکرد آن‌ها نیز تغییر می کند. ۱۰ هزار جوانه چشایی که ما با آن‌ها متولد می‌شویم با رفتن به میانسالی شروع به کاهش می‌کنند. جوانه‌های چشایی باقی مانده نیز کاهش اندازه و حساسیت را تجربه می‌کنند که می‌تواند درک طعم را سخت‌تر کند. از دست دادن بویایی که با افزایش سن رخ می دهد نیز می تواند منجر به کاهش حس چشایی با افزایش سن شود. علاوه بر این، بسیاری از بیماری‌ها و شرایطی که با افزایش سن تجربه می‌کنیم می‌توانند تاثیر منفی بر جوانه‌های چشایی ما داشته باشند.

سیگار کشیدن

سیگار همچنین می‌تواند بر حس چشایی شما تأثیر منفی بگذارد، در میان سایر اثرات مضر درازمدت. مواد شیمیایی موجود در سیگار، مانند مواد سرطان زا و آلکالوئیدها، می‌توانند گیرنده‌های موجود در جوانه‌های چشایی شما را تغییر دهند. در یک مطالعه، محققان تغییرات در ادراک طعم را در افراد سیگاری که سیگار را ترک کرده بودند بررسی کردند. در ابتدا، وابستگی زیاد به نیکوتین با حساسیت طعم کمتر در شرکت کنندگان در مطالعه مرتبط بود. با پیشرفت دوره مطالعه، محققان بهبود عملکرد جوانه چشایی را در کمتر از دو هفته مشاهده کردند.

ترمیم جوانه‌های چشایی

هنگامی که جوانه‌های چشایی به دلیل یک بیماری زمینه‌ای آسیب می‌بینند، می‌توان آن‌ها را با درمان بیماری زمینه ای ترمیم کرد. عفونت‌های باکتریایی را می‌توان با آنتی بیوتیک ها درمان کرد، در حالی که عفونت‌‍‌های ویروسی را می‌توان با استراحت زیاد در خانه مدیریت کرد. برای شرایط جدی تر، مانند مواردی که باعث آسیب طولانی مدت عصبی می‌شوند، درمان ممکن است لزوما عملکرد جوانه های چشایی را بازیابی نکند. در نهایت، بهبودی به میزان آسیب عصبی و توانایی بدن برای ترمیم آن بستگی دارد. هنگامی که داروها علت از دست دادن حس چشایی هستند، پزشک ممکن است برای کاهش این عارضه جانبی، دز دارو را تنظیم کند یا تغییر دهد.

بیشتر بخوانید:

• از توهم تا آشفتگی لمسی | مشکلات ادراکی را بشناسیم
• مزه ششم هم شناسایی شد! | مزه جدید را چطور می‌توان چشید؟