همشهری آنلاین- سمیرا باباجانپور : سالنامه‌های مدارس یکی از متفاوت‌ترین و مهم‌ترین منابع تاریخی تهران محسوب می‌شوند. در حقیقت این سالنامه‌ها که در گذشته به وقایع‌نامه معروف بودند در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ منتشر شدند و بخشی از وقایع مدارس آن زمان را مکتوب کردند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
این سالنامه‌ها اگرچه همچون روزنامه‌ها و بخش‌های دیگر مطبوعات در میان عموم مردم توضیح نمی‌شدند و بیشتر مختص به دانش آموزان و فعالان سیستم آموزش‌وپرورش بودند ولی به‌نوعی روایت گری مکتوب وقایع مدارس پایتخت را بر عهده داشتند.
علیرضا بزرگی، پژوهشگر و فعال اجتماعی محله تاریخی کن، دراین‌باره می‌گوید: «شما با خواندن این سالنامه‌ها از وقایع مدارس و اتفاقات بین دانش آموزان و معلمان و... مطلع می‌شوید. این سالنامه‌ها بیانگر تاریخ فرهنگی و اجتماعی مردمان تهران هستند و محیط مدارس آن روزگار را بسیار عالی و خواندنی شرح می‌دهند. مصاحبه، گزارش، داستان‌نویسی، طنز و ... محتوای اصلی این سالنامه‌ها است.»
سالنامه‌های یاد شده باهمت معلمان، مدیران و دانش‌آموزان مدارس در دورانی چاپ می‌شدند که امکانات نشر بسیار محدود و پرهزینه بود و برای همین عمر طولانی ندارند.
از مشهورترین سالنامه‌های تاریخی مدارس تهران می‌توان به سالنامه مدرسه بهمن روستای کن، دبیرستان‌های هدف، سالنامه دبیرستان دکتر ولی‌الله نصر، سالنامه دبیرستان شاهپور تجریش، سالنامه دبیرستان رهنما، سالنامه دبیرستان علمیه تهران، سالنامه دبیرستان شرف تهران و سالنامه بنیاد فرهنگی البرز تهران اشاره کرد.
جالب اینکه برخی از این سالنامه‌ها چون روایتگر مشقات و دردسرهای یک سال تحصیلی بودند به‌عنوان «رنج‌نامه» نیز منتشر می‌شدند، مانند «رنج‌نامه مدیر دبیرستان شاهپور تجریش / ۱۳۲۵ ه ش».
بزرگی برای نمونه سالنامه مدرسه بهمن کن را مثال می‌زند و می‌گوید: «در بخش‌های مختلف این سالنامه می‌توان به موضوع‌هایی همچون سال تأسیس مدرسه بهمن، سرگذشت دبیران مدرسه، دست‌نوشته‌هایی از دانش‌آموزان، شرح‌حال بزرگان کن، اوضاع جغرافیایی و محصولات کن، جدول، لطیفه و سرگرمی اشاره کرد. عکس‌های کتاب هم بسیار دیدنی و جذاب است و دانش‌آموزان قدیمی را در مدرسه نشان می‌دهد. این سالنامه معتبرترین نشریه مکتوب درباره تاریخ و مردم‌شناسی این محله است.»
از سالنامه‌های مدارس تهران نسخه‌های محدودی وجود دارد که در خانه برخی دانش آموزان قدیمی به یادگار مانده است.