همشهری آنلاین: خانه پدری جلال آل احمد که در خیابان خیام، کوچه شهید کارکن اساسی (گذرقلی سابق) واقع شده، یکی از بناهای تاریخی متعلق به دوره احمد شاهی است و مرحوم آیت‌الله حاج سید احمد طالقانی(آل احمد) یکی از علمای معروف و متنفذ تهران و پیشنماز مساجد پاچنار و لباسچی، از سال ۱۳۱۰ تا پایان عمر خود در این خانه سکونت داشت و فرزندانی چون جلال آل احمد و شمس آل احمد را در این خانه تربیت کرد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
هنوز هم بعد از گذشت بیش از یک قرن خانه پدری جلال زنده است، نفس می‌کشد و با مرمت‌های پیش رو، دوباره استوار و زیبا در محله سنگلج می‌ایستد. این خانه روزگاری که منبر و ذکر مصیبت اهل‌بیت (ع) ممنوع اعلام شد، محفل مخفی اهالی سنگلج برای اهالی بود.
نصرالله حدادی، تهران پژوه روایت تاریخی و مهم این خانه را مرور می‌کند: «مرحوم آیت‌الله حاج سیداحمد طالقانی (آل احمد) پدر جلال آل‌احمد، از نویسندگان برجسته معاصر ایران، یکی از علمای معروف و بانفوذ تهران و پیشنماز مساجد پاچنار و لباسچی بود. می‌گویند سید احمد طالقانی درست مثل پسرش در مقابل حرف زور جوش می‌آورد. برای همین وقتی برای خراب کردن این خانه آمدند با عصای آبنوس معروفش بر سر بوذرجمهر کوبیده بود.
غائله‌ای به پا شد که تا چند روز کش آمد. در نهایت اهل محل سید احمد را به عتبات عالیات می‌فرستند. در نبود او خانه گذر قلی خریداری می‌شود و آل احمدها به این خانه فعلی نقل مکان می‌کنند. جلال در این خانه به دنیا می‌آید. هیچ‌یک از آژان‌ها حریف عصای آبنوس سید احمد نمی‌شدند. آیت‌الله علاوه بر اینکه در خانه‌اش به وقت مناسبت‌های مختلف مذهبی مراسم روضه‌خوانی و عزاداری برگزار می‌کرد، مؤسس هیئت آل‌احمد و از هیئت‌های پرمخاطب تهران قدیم بود. خانه و مراسم مذهبی این روحانی، محل اجتماع علما و روحانیون تهران و گاه مکانی برای برگزاری جلسات سری علیه سیاست‌های سرکوبگرانه استبداد رضا شاهی به شمار می‌رفت و در زمان ممنوعیت روضه، اهالی از پشت بام خانه‌ها خود را به این خانه می‌رساندند و در این محفل شرکت می‌کردند.
هر مناقشه‌ای با دستان او و در بیرونی خانه‌اش باز می‌شد. رفت و آمد به این خانه ادامه داشت و روزهای سه‌شنبه نوای روضه سیدالشهدا(ع) گذر قلی را برمی‌داشت. روحانیون بنامی به این خانه رفت و آمد می‌کردند. سفره اطعام ایتام در این خانه همیشه گسترده بود و کسی دست خالی از در آن برنمی‌گشت. در احترام به این خانه و صاحبخانه‌اش همین بس که امام خمینی(ره) و آیت‌الله طالقانی که پسر عموی پدر جلال بود برای درگذشت سید احمد مراسم ختم گرفتند و یادش را گرامی داشتند.»
اتاق روضه یا گالری سنگلج
خانه آیت‌الله حاج سید احمد طالقانی، پدر جلال و شمس آل احمد در سال ۱۳۸۳ به ثبت ملی رسید و مدتی هم خانه باستان‌شناسان کشور بود، اکنون در حال مرمت است. نارنجی نژاد از ساکنان قدیمی محل، خاطره‌ای از روضه این خانه دارد. او می‌گوید: «در خانه پدری جلال آل احمد روضه محبان زهرا(س) برگزار می‌شد. حاج احمد صالح، مداح این روضه و از مداحان قدیمی محله سنگلج بود. در قدیم مکان یا هئیت ثابتی برای برپایی روضه و عزاداری در سنگلج وجود نداشت و روضه‌ها سیار بود.
باتوجه به این شرایط اغلب دوره‌های روضه، در خانه پدری جلال برپا می‌شد. یکی از اتاق‌های این خانه فقط به محفل و محل برپایی روضه اختصاص داشت و به اتاق روضه معروف بود. شور و دم عزاداری و سینه زنی به حدی بود که احساس می کردیم خانه زیرپایمان می لرزد. همچنین بعد از عزاداری دسته‌ای از خانه پدری جلال به سمت بازار به راه می‌افتاد. اکنون این اتاق در حال مرمت و قرار است به کافه گالری و نمایشگاه خوشنویسی تبدیل شود.»
موضوع: خانه کودکی جلال آل احمد
ویژگی: محفل همیشگی روضه‌های خانگی در زمان ممنوعیت روضه