همشهری آنلاین- سمیرا باباجانپور : اصالت محله سنگلج در بناها و مکان‌هایش نیز نمایان است؛ محله‌ای که قدم به قدمش شرح تاریخ است و تصویری از گذر زمان. تماشاخانه سنگلج صحنه خاطرات بزرگ‌ترین نمایشنامه‌نویسان، کارگردانان و بازیگران تئاتر است. به قولی بزرگان تئاتر کشور خاک صحنه این تماشاخانه را خورده‌اند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
نصرالله حدادی، تهران پژوه دراین‌باره می‌گوید: «تاریخ سنگلج با هنر، به‌خصوص هنرهای نمایشی، پیوند خورده است. قدیمی‌های محله به یاد دارند که روبه روی بازارچه قوام السلطه دیوار بزرگی بود که رویش پارچه سفیدی نصب می‌کردند و فیلم نمایش می‌دادند.»
چشم مردم سنگلج با فیلم و نمایش عجین بود و با ساخت تماشاخانه معروفش پاتوق بزرگان تئاترو نمایش کشور شد.
اصیل‌ترین تماشاخانه تهران سال ۱۳۴۳ ساخته شد. وزارت فرهنگ و ارشاد وقت این تماشاخانه را در محله تاریخی سنگلج ساخت تا محلی دائمی برای اجراهای آثار تولیدی هنرمندان تئاترایران باشد؛ تماشاخانه‌ای که قرار شده از همان ابتدا تنها نمایش‌های ایرانی روی صحنه‌اش دیده شود.
حمیدرضا نارنجی نژاد، عضو هیات مدیره انجمن سنگلج درباره این تماشاخانه تاریخی می‌گوید: «بر اساس روزنامه‌هایی که در سال‌های ساخت این تماشاخانه منتشر شد گویا فردی به نام مهندس بابایان زمین این تماشاخانه را به وزارت فرهنگ و ارشاد وقت اهدا کرده است. این تماشاخانه ۱۸ مهر ۱۳۴۴، زمانی که نخستین جشنواره نمایش‌های ایرانی برگزار شد، افتتاح می‌شود. تماشاخانه‌ای ایرانی برای نمایش‌های ایرانی.»
قبل از تماشاخانه سنگلج تماشاخانه‌ای فصلی در چهارراه گلوبندک وجود داشت، اما تماشاخانه سنگلج به‌عنوان تماشاخانه‌ای دائمی شروع به کارکرد. از جذابیت‌های معماری این بنا می‌توان به تابلوی معرق کاشی سردر آن اشاره کرد؛ تابلویی زیبا که به دست استاد مجسمه‌سازی طراحی شد و توسط گروه کاشی‌سازی هنرهای زیبا ساخته شد و سال هاست که بر سردر این تماشاخانه تاریخی خودنمایی می‌کند.
معروف‌ترین کارگردانان و بازیگران کشور در این تماشاخانه فعالیت کرده‌اند؛ هنرمندانی همچون عباس جوانمرد، جعفر والی، علی نصیریان، عزت‌الله انتظامی، داود رشیدی، رکن‌الدین خسروی، بهرام بیضایی، محمود استاد محمد و...
تماشاخانه سنگلج به لحاظ تجهیزات فنی، نور، صدا و آکوستیک سالن اجرا، کاملاً استاندارد بوده و وجود امکانات صحنه‌ای همچون سن گردان، میله‌های بالابرنده پرده، دکور و... آن را خاص کرده بود.
نارنجی نژاد در ادامه درباره حال‌وروز این روزهای تماشاخانه می‌گوید: «مهم‌ترین مرکز هنری سنگلج، یعنی تماشاخانه‌اش، همچنان استوار و جذاب فعال است ولی مدتی است گودبرداری غیراصولی و ساخت‌وساز غیراستاندارد در جواراین بنای تاریخی دردسرساز شده است. ما در انجمن سنگلج پیگیر ماجرا هستیم و امیدواریم مسئولان هم همکاری‌های لازم را انجام دهند.»