به گزارش همشهری آنلاین پزشکان مدت‌ها است که خطر بیماری قلبی-عروقی را با استفاده از آزمایش خونی ارزیابی کرده‌اند که بر میزان کلسترول خون به‌خصوص کلسترول بد یا «ال‌دی‌ال» (LDL) متمرکز بوده است. اما کارشناسان می‌گویند محدود کردن آزمایش خون برای ارزیابی خطر بیماری قلبی به کلسترول عوامل خطرساز مهم دیگری را که معمولاً بی‌سروصدا هستند، نادیده می‌گیرد.
دکتر پل ریدکر، رئیس مرکز پیشگیری بیماری‌ّ‌های قلبی-عروقی در بیمارستان بریگهام و زنان در بوستون آمریکا و سرپرست این پژوهش می‌گوید: «ما نشانگرهای زیستی دیگری داریم که مشکلات زیست‌شناختی دیگری را در بیماران مستعد دچار شدن به بیماری قلبی-عروقی نشان می‌دهند.»
شاخص‌های دیگری به جز کلسترول خون هم مهم هستند
یافته‌های ریدکر و همکارانش که در نشریه معتبر ژورنال پزشکی نیوانلگند منتشر شده‌اند، نشان داد که علاوه بر کلسترول LDL، دو نشانگر دیگر - نوعی چربی در خون به نام لیپوپروتئین (a) یا Lp(a) و یک شاخص التهاب به نام CRP– عوامل پیش‌بینی‌کننده مهمی برای خطر حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری رگ‌های کورونری (رگ‌های تغذیه‌کننده عضله قلب) هستند.
پژوهشگران در این بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از نزدیک به ۳۰۰۰۰ زن آمریکایی را که بخشی «بررسی سلامت زنان» بودند، تجزیه‌وتحلیل کردند. این زنان در هنگام وارد شدن به این بررسی در سال‌های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵، ۵۵ سال سن داشتند. حدود ۱۳ درصد –حدود ۳۶۰۰ نفر از این زنان در طول دوره پیگیری ۳۰ ساله یا دچار حمله قلبی یا سکته مغزی شده بودند، برای رفع تنگی یا انسداد شریان‌های تغذیه‌کننده قلب تحت عمل جراحی قرار گرفتند، یا بر اثر بیماری قلبی فوت کردند.
اگرچه این پژوهش در زنان انجام شد، اما به گفته دکتر ریدکر که این یافته‌ها احتمالاً در مورد مردان نیز صدق می‌کند.
او درعین‌حال گفت که تمرکز بر زنان در این بررسی عامدانه بود: «بیماری قلبی یک بیماری عمدتاً قابل‌پیشگیری است، اما این بیماری در زنان هم کمتر تشخیص داده می‌شود و هم کمتر درمان می‌شود.»
این بررسی نشان داد که اندازه‌گیری این شاخص‌های جدید چه به تنهایی و چه همراه با هم ظاهراً می‌تواند وضعیت سلامت قلب زنان را در طول سه دهه بعدی پیش‌بینی کند.
زنانی که بالاترین میزان کلسترول LDL را داشتند، در مقایسه با زنانی که کمترین میزان آن را داشتند، ۳۶ درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی بودند. زنانی که بالاترین میزان Lp(a) ۳۳ درصد و آنهایی که بالاترین میزان CRP را داشتند، ۷۰ درصد بیشتر در معرض خطر بیماری قلبی بودند.
هنگامی که این سه شاخص همراه هم بررسی شدند، زنانی که بالاترین میزان آنها را داشتند، در مقایسه با زنانی که کمترین میزان آنها را داشتند،
۱.۵ برابر بیشتر در معرض سکته مغزی و بیش از سه برابر بیشتر در معرض ابتلا به بیماری عروق کرونری قلب در ۳۰ سال آینده بودند. در مقایسه با زنان با کمترین میزان قرار داشتند.
به گفته ریدکر، همه این شاخص‌ها به طور انفرادی با خطر بالاتر بیماری قلبی ارتباط دارند، اما هر کدام فرآیندهای زیست‌شناختی متفاوتی را نشان می‌دهند. بنابراین اندازه‌گیری هر سه آنها با هم می‌تواند با دقت بیشتری مشخص کند چه کسانی در معرض خطر بیماری قلبی هستند.
مداخله زودهنگام
عوامل خطرساز معمول برای بیماری قلبی عبارت‌اند از چاقی، دیابت، فشارخون بالا و میزان کلسترول بالا. آزمایش Lp(a) و CRP می‌توانند عوامل خطرساز کمتر آشکار را نشان دهند.
کارشناسان می‌گویند ممکن است شما هیچ‌کدام از این عوامل خطرساز معمول را نداشته باشید و فقط بالا بودن میزان Lp(a) کافی است که شما در معرض خطر بالای بیماری قلبی قرار دهد.
به گفته کارشناسان دست‌کم یک بار آزمایش کردن میزان Lp(a) در زندگی لازم است. اگر در هر نقطه‌ای از زندگی میزان Lp(a) بالا باشد، تا آخر زندگی بالا خواهد ماند. البته زنان پس از یائسگی ممکن است دچار افزایش میزان Lp(a) شوند و بنابراین ممکن است بخواهند دوباره در این زمان میزان Lp(a) خونشان افزوده شود.
اما میزان LDL و CRP در طول زندگی فرد در نوسان است. برخی از پزشکان از بیمارانشان در ۳۰ یا ۴۰ سالگی آزمایش هر سه این شاخص‌ها را انجام می‌دهند تا عوامل خطرساز را به طور زودهنگام زمانی که زمان برای مداخله وجود دارد، شناسایی کنند.
کارشناسان می‌گویند گرچه عوامل مربوط به سبک زندگی مانند ورزش کردن، خوب غذا خوردن و سیگار نکشیدن همگی مهم هستند، اما افرادی که میزان‌های Lp(a)، LDL و CRP قبلاً بالا رفته است احتمالاً برای پیشگیری از بیماری قلبی نیاز به دارو خواهند داشت.
البته این بررسی چندین محدودیت داشت که در بررسی‌های آینده باید برطرف شود، ازجمله فقدان تنوع نژادی و قومیتی که نقش مهمی در خطر ابتلا به بیماری قلبی در افراد دارند. تقریباً همه شرکت‌کنندگان در این بررسی- ۹۴٪ - سفیدپوست بودند.
نکته دیگری که کارشناسان به آن اشاره می‌کنند این است که گرچه التهاب نقش مهمی در ایجاد بیماری‌های قلبی دارد، CRP به عنوان یک شاخص التهابی بهترین نشانگر برای پیش‌بینی خطر بیمار قلبی نیست.
منبع: ان‌بی‌سی نیوز