همشهری آنلاین- سروش جنابی: محدوده جغرافیایی شمال میدان راه آهن، شامل امیریه و منیریه، در دوره قاجار، محدوده اعیان‌نشین تهران بود و برخی رجال قاجاری خانه های بزرگی در این محدوده ساختند. کریم مختارالسلطنه، رئیس نظمیه و از رجال بانفوذ دوره مظفرالدین شاه یکی از رجالی بود که در همین محدوده سکونت داشت و عمارت باشکوهش در خیابان مختاری امروزی هر رهگذری را میخکوب می کرد.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
خانه قاجاری مختارالسلطنه شهرتش را مدیون گونه های گیاهی متنوعی بود که رئیس نظمیه با وسواس بسیار در حیاط خانه کاشته بود و به همین دلیل خانه اش به عنوان «پارک مختارالسلطنه» شناخته می شد. نصرالله حدادی، تهران پژوه، درباره تاریخچه این خانه تاریخی می گوید: «پارک مختارالسلطنه در چهارراه مختاری امروز به محمدکریم مختارالسلطنه تعلق داشت و بعدها به پسرش رکن‌الدین مختار، رئیس نظمیه تهران در دوره پهلوی اول رسید. رکن‌الدین یا همان سرپاس مختاری انسان عجیبی بود. او از یک سو مرتکب قتل و جنایات فراوانی می شد و از سوی دیگر اهل موسیقی و استاد بزرگانی همچون حسین یاحقی بود. مختاری صرفا شیفته موسیقی نبود و یکی از مشهورترین گل‌وگیاه‌شناس‌های تهران هم به حساب می آمد. او در مدت حیاتش از کشورهای مختلف گل های کمیابی به تهران آورد و در خانه پدری پرورش داد. او در یک بازه زمانی نسبتا کوتاه خانه پدری اش را به باغی مشهور و عریض که از محدوده پایین‌دست پل امیربهادر تا حوالی میدان راه آهن ادامه داشت تبدیل کرد.»
در نقشه های قدیمی تهران اثر چندانی از پارک مختارالسلطنه به چشم نمی خورد اما در منابع مکتوب آمده که این پارک بخش زیادی از خیابان مختاری فعلی را در بر گرفته بود و نام فعلی این خیابان برگرفته از بنای عظیم و تاریخی آن بوده است. حدادی در توصیف فضای پارک مختارالسلطنه می گوید: «آنطور که پدرم روایت می کرد، پارک مختار السلطنه یک دیوار چینه گلی داشت و گل های داخل حیاط روی این دیوار کاهگلی آرام گرفته بودند. روایت های دیگری وجود دارد مبنی بر اینکه شب ها از داخل این باغ صدای ویولن می آمد. روح الله خالقی در کتاب «سرگذشت موسیقی ایران» خاطره ای از پارک مختارالسلطنه نقل کرده و نوشته که خانه پدری اش در همسایگی باغ مختارالسلطنه بوده و شبانگاه با صدای ویولن رکن‌الدین به خواب می‌رفته است.»
پارک مشهور چهارراه مختاری بعد از مرگ رکن‌الدین قطعه قطعه شد و روزنامه اطلاعات در تابستان سال ۱۳۵۲ تصاویری از تخریب این بنای تاریخی منتشر کرد. این بنای باشکوه چند دهه متروکه ماند تا اینکه در سال های بعد از پیروزی انقلاب به پارک عمومی تبدیل شد و تحت عنوان «پارک مختاری» در دسترس عموم قرار گرفت.