همشهری آنلاین- حمیدرضا رسولی: ساخت آرامگاه رضا شاه در نزدیکی حرم عبدالعظیم(ع) یکی از تلخ‌ترین اتفاقات تاریخ ری به شمار می رود. وقتی قرار شد جسد شاه مخلوع ایران از مصر به ایران منتقل شود، محمدرضا پهلوی دستور داد آرامگاه پدرش را در ری، پایتخت ایران باستان، بسازند و از همان موقع تخریب برخی خانه های محله سرتخت برای احداث آرامگاه تخریب شد.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
ساخت آرامگاه رضا شاه در ضلع جنوبی حرم عبدالعظیم(ع) و در دل محله سرتخت شروع شد و در یک بازه زمانی ۳ ساله به پایان رسید. قدیمی های محله سرتخت روایت های مختلفی در باره روند ساخت آرامگاه نقل می کنند. رضا شعبانعلی، از ساکنان قدیمی محله سرتخت، در این باره می گوید: «ساخت آرامگاه رضا شاه از سال ۱۳۲۶ شروع شد و برای اجرای آن بسیاری از خانه های حوالی کوچه شالی قدیم و عبدالجبار فعلی را تخریب کردند تا آرامگاه را توسعه بدهند. قدیمی های ری می گویند این خانه ها را به بهانه برپایی جشن های ۲۵۰۰ ساله تخریب کردند اما بعدها در همان محل یک بلوار ساختند که مختص ورود مهمان های خارجی برای حضور در مراسم سالگرد درگذشت رضا شاه بود.»
آنطور که در برخی منابع مکتوب تاریخی آمده، بیش از ۳ میلیون تومان که در دوره پهلوی مبلغ هنگفتی بود، صرف ساخت بنای اصلی مقبره و محوطه پیرامون آن شده است. شعبانعلی درباره روند گسترش آرامگاه رضا پهلوی در محله سرتخت می گوید: «دور تا دور محوطه آرامگاه از چهارراه آرامگاه تا حرم عبدالظیم (ع) در حصار خندق هایی بود که با الگوبرداری از خندق های تهران قدیم طراحی شد و گفته می شد این خندق ها برای ایجاد امنیت آرامگاه ایجاد شده است. محله سرتخت یک آب انبار قدیمی هم داشت که در میدان سرتخت بود و در طرح توسعه آرامگاه رضا شاه و همزمان با غسالخانه قدیمی ری تخریب شد. گفته می شود بنای اصلی مقبره روی ویرانه های غسالخانه تاریخی ری ساخته شد.»
تخریب بخشی از خانه‌های مردم، آب‌انبار و نیز غسالخانه تاریخی سرتخت، بهایی بود که اهالی این محله برای ساخت آرامگاه رضا شاه پرداختند اما آرامگاه پرماجرای شاه مخلوع ایران در محله سرتخت پابرجا نماند و در سال ۱۳۵۹ با حکم صادق خلخالی تخریب شد.