احداث این پروژه که کمترین مزاحمت شهری را برای شهروندان به دنبال داشت، به عنوان طرح برتر در 21خرداد سال86 آغاز شد. ازجمله مزایای دیگر این طرح، آثار و نتایجی هم‌چون کاهش ترافیک، صرفه‌جویی در مصرف سوخت و وقت شهروندان و زمان اجرای آن است. ما در آستانه بهره‌برداری از این مسیر استثنایی که حالا عنوان عظیم‌ترین پروژه شهری تاریخ کشورمان را هم به خود اختصاص داده، روایتی متفاوت تهیه کرده‌ایم.
بخشی از گزارش پیشرفت پروژه تونل توحید
حفاری گالری کناری: صد در صد تمام شده به طول5060متر
حفاری گالری میانی: صد در صد تمام شده به طول 2136متر
اجرای شمع‌های کناری:2505متر که صددرصد تمام شده
اجرای شمع‌های میانی: 534 متر که صددرصد تمام شده
بتون‌ریزی بخش فوقانی دیواره‌های شرقی و غربی: 14درصد باقی‌مانده و 86درصد اجرا شده
بتون‌ریزی بخش پایین دیواره‌های شرقی و غربی: 1760متر طول بتون‌ریزی شده یعنی 34درصد انجام شده و 3424متر طول که 66درصد باقی‌مانده است.
بتون‌ریزی لاینینگ گلدانی میانی: 99درصد اجرا شده یعنی 2110متر طول و یک‌درصد باقی‌مانده یعنی 26متر طول
بتون‌ریزی تاج: 94درصد اجرا شده یعنی 4026 متر طول و 6درصد باقی‌مانده یعنی 246متر طول
بتون‌ریزی کف مجاور شمع‌های کناری: 2351متر طول اجرا شده یعنی 55درصد کار اتمام یافته است. 45درصد باقی‌مانده یعنی 1921متر طول باقی‌مانده است.
بتون‌ریزی کف مجاور شمع‌های میانی: 2048مترطول اجرا شده یعنی 48درصد کار تمام شده و 52درصد باقی‌مانده یعنی 2224 متر انجام نشده است.
بتون‌ریزی کف در وسط هر تونل: 35درصد کار یعنی 1484متر اجرا شده و 2788متر طول یعنی 65درصد کار باقی‌مانده است.
افتتاح پروژه
به‌زودی مرحله احداث پروژه تونل توحید طبق قراردادی 29ماهه به اتمام می‌رسد. توحید به لحاظ حجم عملیاتی و ریالی عظیم‌ترین پروژه‌ای است که در شهر تهران به اجرا در آمده و به طور میانگین روزانه یک میلیارد تومان هزینه نقدی برای شهرداری تهران در بردارد، اما با این وجود، تاکنون هیچ‌گونه خللی در روند اتمام آن ایجاد نشده است. این تونل در حالی قرار است پس از 2سال‌ونیم عملیات احداث شبانه‌روزی به مرحله افتتاح برسد که پیش‌تر ساخت تونل رسالت(که یک‌چهارم آن بود) 11سال طول کشید.
در کارگاه‌های تونل توحید، حدود 4هزار نفر شامل نیروهای متخصص و کارگران با استفاده از 900 دستگاه ماشین‌آلات و تجهیزات تونل‌سازی در 3شیفت کاری به صورت شبانه‌روزی مشغول فعالیت هستند تا این پروژه در موقع مقرر افتتاح شود. هم‌چنین در عملیات احداث این تونل شهری، روزانه 6هزار مترمکعب خاک خارج شده و روزی هزار مترمکعب نیز عملیات بتون‌ریزی انجام گرفته که این رکورد در ایران بی‌نظیر و در دنیا کم‌نظیر است.
آغاز نصب جتفنها
دکتر قالیباف، شهردار تهران در یکی از آخرین شب‌های تابستان امسال، تمام مسیر تونل توحید را با اتومبیل طی و از آن بازدید کرد. در همان شب، عملیات نصب نخستین «جت‌فن» تونل آغاز شد. با نصب جت‌فن‌هایی که وظیفه خروج هوای آلوده و ورود هوای تازه را برعهده دارند، هوای داخل تونل همانند هوای سطح شهر خواهد بود.
هم‌چنین با ایجاد نیروگاه 6مگاواتی اختصاصی، برق تونل توحید به هیچ عنوان قطع نخواهد شد و علاوه بر تامین روشنایی، عمل تصفیه و تهویه هوای داخل تونل به طورعادی انجام می‌شود. جتفنها دود خودروهای در حال تردد در تونل را به بیرون منتقل و هوای تازه را جایگزین آن می‌کنند.
ضرورت تهویه هوا
طول تونل توحید 2136متر است که با احتساب ورودی و خروجی‌ها به 3003متر هم می‌رسد. به همین علت بزرگ‌ترین و بلندترین تونل شهری خاورمیانه شناخته می‌شود. از آن‌جا که این تونل راه ورودی و خروجی دیگری ندارد، تهویه هوا مهم‌ترین و حساس‌ترین بخش مرحله بهره‌برداری است. پس انتقال هوای داخل تونل، نیازمند توجه بیشتری بوده است.
موتور توپولف نیست!
عملکرد جت‌فن‌های تونل توحید هم‌چون هواپیماست. بدین‌ترتیب که موتور هواپیما بر اصل قدرت شکافت هوا و پیشروی ساخته شده، اما موتور جت‌فن‌های تونل، بر اصل فشار و توانایی انتقال حجم هوا ساخته شده تا به‌راحتی توان جابه‌جایی حجم عظیمی از هوا ممکن شود.
شاید شنیده باشید که شایعه شده بود جت‌فن‌های تونل رسالت موتور هواپیما دارند، اما مقایسه موتورهواپیما با موتور جت‌فن، چندان درست نیست. کاربری موتور هواپیما براساس قدرت شکافت هواست، اما کاربری موتور جت‌فن براساس فشار و توانایی انتقال حجم هواست.
برای جابه‌جایی هوای داخل تونل توحید، از 70جت‌فن 30کیلووات زیترون GZR12/C، ساخت کشور اسپانیا استفاده شده که در تونل غربی 26عدد و در تونل شرقی 44عدد جت‌فن نصب شده است. در ابتدا و انتهای تونل‌ها هم 2ایستگاه تهویه هوا یا ساکاردو ساخته شده که داخل هر کدام نیز 6جت‌فن کار گذاشته خواهد شد.
در مجموع 82جت‌فن وظیفه تهویه هوای تونل توحید را برعهده دارند. انتخاب فن‌ها و چینش نصب آن‌ها طبق استانداردهای جهانی صورت گرفته است. در تونل شرقی به علت سربالایی بودن مسیر، تعداد جتفنها 44عدد بوده و کمی بیشتر از تونل غربی است. در تونل شرقی خودروها سوخت بیشتری مصرف می‌کنند و هوا آلوده‌تر از هوای تونل غربی است که مسیری سرپایینی دارد و تعداد 26جت‌فن در آن تعبیه خواهد شد.
قدرت جتفنها
قدرت هر یک از این جتفنها 1130پاسکال و svuj خروجی هوا 33متر در ثانیه است. فاصله نصب جتفنها از یکدیگر 97متر و قدرت موتور آن‌ها برای جابه‌جایی هوا، چنان بالاست که در شرایط عادی قرار نیست همه همزمان با هم کار کنند. با افزایش هوای آلوده تونل که توسط حسگرهای هوشمند کنترل می‌شود، قدرت تخلیه هوا نیز بالا می‌رود و جت‌فن‌هایی که در حالت Standby هستند، شروع به فعالیت می‌کنند.
بدین‌ترتیب، در کمتر از چند ثانیه هوای داخل تونل تهویه و پاک می‌شود. به‌طوری که اگر یک تانکر سوخت هم داخل تونل آتش بگیرد، فقط چند دقیقه طول می‌کشد تا هوای آلوده به بیرون منتقل شود.
البته این بدترین شرایط ممکن است و امکان رویداد چنین اتفاقی تقریبا صفر است، چون تردد خودروهای حامل مواد خطرناک و اشتعال‌زا از داخل تونل ممنوع خواهد بود. این را هم بدانید که برای مواقع اضطراری، یک خط امدادرسانی در هر دو مسیر رفت‌وبرگشت وجود دارد و امکان تردد خودروهای امدادی فراهم شده است.
رابطه شیب تونل و آلودگی هوا
وجودشیب 4درصدی زمین نیز در این امر بی‌تأثیر نیست. در تونل غربی(از شمال به جنوب) چون شیب زمین مثبت(سرازیری) است، بنابراین سوخت کمتری مصرف می‌شود و آلودگی ایجاد شده توسط خودروها خیلی کمتر از تونل شرقی خواهد بود که زمین آن با شیب 4درصد سربالایی است و در نتیجه خودروها سوخت بیشتری می‌سوزانند و هوا نیز آلوده‌تر می‌شود.
گارانتی و تعمیرات
جتفنها دارای گارانتی هستند و با توجه به روابط خوب میان ایران و کشور سازنده، نمایندگی آن کمپانی در کشور فعال است و بلافاصله می‌تواند نسبت به تعمیر یا تعویض قطعات فن‌ها اقدام کند. تعمیر این فن‌ها اگرچه دشوار است، اما در کمترین زمان توسط متخصصان داخلی نیز قابل‌اجرا خواهد بود.
کابل‌ها
برای انتقال برق به جت‌فن‌های تونل توحید از نوعی کابل روکش‌دار استفاده شده که در برابر 800درجه سانتیگراد حرارت مقاوم است. مدتی پیش برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها و خروج ارز از کشور، این سیم‌ها به یک کارخانه ایرانی سفارش داده شد.
همشهری مسافر