در پی درج خبری با عنوان جنگل‌های زاگرس زیر آب غرق می‌شود که در تاریخ 10 شهریور گذشته در روزنامه همشهری به چاپ رسید، شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران جوابیه‌ای ارسال کرده که در ذیل می‌آید.

یادآور می‌شود طی خبر یاد شده،  مدیرکل جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها و مراتع، براساس مستندات علمی به برخی پیامدهای ناگوار زیست‌محیطی سد کارون 4 اشاره کرده بود.[260 هزار بلوط کهنسال؛ قربانی آبگیری کارون 4]

نکته در خور اشاره آنکه اکنون بیش از 30 سال است که ساخت سدهای برقابی در جهان منسوخ شده است. چرا که این سدها نه‌تنها تبعات زیست‌محیطی فاجعه بار دارند که از نظر اقتصادی هم مقرون به صرفه نیستند به‌ویژه در کشور ایران که از انرژی بیکران خورشیدی و نیز گاز برخورداراست چنین سازه‌هایی چه‌توجیهی‌می‌تواندداشته باشد؟

متن‌جوابیه

دراین جوابیه آمده‌ است: «پروژه‌های سد‌سازی‌ نیز همچون سایر پروژه‌های عمرانی دارای مزایا و معایبی است که صرفاً با نگاهی منصفانه و واقع‌بینانه می‌توان به نتیجه‌گیری درستی درخصوص تداوم ساخت سدها به‌خصوص سد و نیروگاه‌های برقآبی در کشور دست یافت.

شکی نیست که تأمین انرژی یکی از چالش‌های جدی فعلی و آینده کشور خواهد بود. در شرایطی که راه‌های شناخته‌شده تولید انرژی معدود و هر کدام دارای مزایا، معایب و محدودیت‌های مخصوص خود است، قاعدتا می‌بایست، با لحاظ شرایط و واقعیت‌های کشور، به دنبال تأمین انرژی پاک با منابع تجدید‌پذیر، ارزان و همراه با کمترین خسارات زیست‌محیطی برای کشور بود.

طرح سد و نیروگاه کارون 4 با ارتفاع 230 متر بلندترین سد بتنی در حال ساخت کشور است که با هدف تولید انرژی برقابی و کنترل سیلاب روی رودخانه کارون احداث گردیده و در حال حاضر مراحل پایانی ساخت خود را طی می‌نماید.

به جرأت می‌توان گفت که تولید سالانه بیش از 2000 گیگاوات ساعت انرژی پاک، بزرگ‌ترین مزیت زیست‌محیطی سد و نیروگاه کارون4 محسوب می‌گردد. این در شرایطی است که برای تولید همین میزان انرژی از طریق نیروگاه‌های حرارتی، سالانه حدود 27 میلیون بشکه نفت خام لازم است، که از سوختن این میزان نفت خام، حدود 157000 تن گاز گلخانه‌ای CO2،  22 تن ذرات معلق، 19 تن گوگرد و یک تن اکسید نیتروژن در محیط پراکنده می‌شود.

و این موضوع در کنار سایر مزایای پروژه‌های برقابی، خود بهترین دلیل در تایید ضرورت ساخت و توسعه نیروگاه‌های برقابی جهت تامین نیاز کشور به انرژی‌های پاک است. مزیت مهم دیگری که احداث سدها خواهند داشت بحث کنترل سیلاب و جلوگیری از خسارات ناشی از آن است، سیلاب‌هایی که در گذشته‌های نه چندان دور به‌خصوص در حوزه‌های کرخه، دز و کارون هرساله خسارات جانی، مالی و زیست‌محیطی فراوانی به پایین‌دست خود به‌خصوص در استان خوزستان وارد می‌کرده است.

کمااینکه در سیلاب‌های سال‌های 83 و84 کرخه و کارون، بنا به اظهارات مسئولین استانی در مصاحبه با مطبوعات سراسری و محلی، درصورت عدم‌احداث سدهای کارون3 و کرخه، فاجعه انسانی در استان خوزستان رخ می‌داد.

مقایسه مختصر بین انرژی برقابی با سایر انواع انرژی ازجمله انرژی حرارتی و درنظر گرفتن مزایایی همچون عدم‌مصرف سوخت و در نتیجه عدم‌وجود آلودگی ناشی از آن، هزینه‌های بسیار کم در زمان بهره‌برداری به‌همراه راندمان و عمر مفید بالا، ارائه خدمات دینامیک به شبکه برق، کنترل فرکانس و تولید توان رآکتیو، امکان همزمان برآوردن تقاضای آب و انرژی به‌عنوان دو چالش اساسی کشور، توسعه منطقه‌ای و همچنین درنظر گرفتن محدودیت‌های تکنولوژیک در زمینه ساخت سایر نیروگاه‌ها، اهمیت و اولویت ساخت نیروگاه‌های برقابی جهت تامین انرژی مورد نیاز کشور را به‌خوبی نمایان می‌سازد. گفتنی است سهم نیروگاه‌های برقابی در تامین برق مورد نیاز کشور، نسبت به متوسط جهانی آن، کمتر از 50 درصد است.

نکته دیگری که لازم است بدان اشاره شود آمار نادرست و غیرواقعی است که از تعداد درختان مستغرق در دریاچه سد ذکر گردیده است. براساس نتایج مطالعات مشاور این طرح و با توجه به اینکه سطح وسیعی از دریاچه کارون4 در دره‌ای نسبتاً باریک، صخره‌ای، با اراضی شیبدار و پوشش کم تراکم درختان جنگلی واقع است،

درختان مستغرق در دریاچه سد کارون4 بسیار کمتر و در حدود یک چهارم آمار ادعا شده است که البته این موضوع جزء خسارات ناشی از احداث سد محسوب می‌گردد.

لکن در این زمینه توجه به این مسئله را نیز باید مدنظر قرار داد که با توجه به ایجاد دریاچه در پشت سد و افزایش سطح تبخیر آب و بالارفتن رطوبت در منطقه، شرایط اقلیمی منطقه تا حدودی بهبود یافته و در آینده سطح پوشش گیاهی افزایش خواهد یافت.

با این حال شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در راستای کاهش و جبران خسارت زیست‌محیطی طرح کارون4،  اقدام به انجام مطالعات آبخیزداری، به‌منظور بررسی اقدامات بیولوژیکی و مکانیکی مورد نیاز در حوزه کارون4 نیز نموده است.»