غده پروستات ترشحاتی اندکی قلیایی و شیری رنگ را ذخیره و ترشح می کند که معمولا 25 تا 30 درصد حجم منی را به همراه سلول‌های اسپرم و مایع کیسه‌های منی تشکیل می‌دهد. پروستات همچنین دارای عضلات صافی است که به بیرون راندن منی هنگام انزال کمک می‌کند.
در یک مرد سالم پروستات اندکی بزرگتر از یک گردو است. پروستات در جلو و اندکی پایین‌تر از مثانه قرار دارد و پیشابراه را درست در زیر مثانه احاطه می‌کند و می‌تواند در حین معاینه مقعدی آن را لمس کرد.
پیشابراه درون پروستات با نام "پیشابراه پروستاتی" با دو مجرای انزالی به هم می‌پیوند. پروستات بوسیله عضلات کف لگن پوشیده شده است، که آنها نیز در حین فرآیند انزال منقبض می‌شوند.
به علت این محل قرارگیری است، که مشکلات پروستات ماند بزرگی، التهاب و عفونت با توانایی ادرار کردن و کارکرد جنسی مردان تداخل می‌کند.
کارکرد ترشحی
پروستات از هزاران غده کوچک تولیدکننده مایع تشکیل شده است. به طور خاص پروستات یک غده برون‌ریز است. از این لحاظ به آن به یک غده برون‌ریز می‌گویند که مواد ترشحی آن را از راه مجاری به بیرون از بدن می‌ریزد. غده‌های عرقی نمونه دیگری از غدد برون‌ریز هستند.
مایعی که پرستات تولید می‌کند یک سوم مایع منی را تشکیل می‌دهد، مایع که اسپرم را حمل و آن را تغذیه می‌کند. این مایع تولید شده به همراه اسپرم در کیسه‌های منی ذخیره میشود.
کیسه‌های منی (وزیکول سمینال) دو در میان راست روده و مثانه و چسبیده به مثانه قرار دارند و به مجاری انزالی باز می‌شوند.
ترشحات کیسه منی غنی از فروکتوز (یک قند به عنوان منبع انرژی اسپرم)، پروستاگلاندین‌ها (شکلی از اسیدهای چرب) و پروتئین‌ها هستند که باعث می‌شوند مایع منی در واژن زن منعقد شود.
ترشحات پروستات غنی از کلسیم، روی، ویتامین ث (اسید سیتریک) ، اسید فسفاتاز، آلبومین و آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) هستند.
ترشحات پروستات دارای بالاترین غلظت سیترات (ویتامین ث) نسبت به هر بافت بدنی دیگر در انسان هستند. دانشمندان دقیقا نمی‌دانند که چرا اینگونه است و لی تصور می‌کنند شاید این غلظت بالا نقشی در تولید مثل داشته باشد.
روی (زینک) نیز در غلظت‌های بالا در ترشحات پروستات یافت میشود. زینک یک ماده ضدعقونی‌کننده شناخته شده است و دانشمندان معتقدند نقشی در مقابله با پروستاتیت باکتریایی داشته باشد.
کارکرد عضلانی
اسپرم درون بیضه‌ها تولید میشود و بعد وارد مجاری پیچ‌درپیچی که بر روی بیضه به نام اپیدیدم میشود و در آنجا بالغ میشود. سپس از طریق دو مجرای کوچک عضلانی به نام "واز دفرانس" پس از پیچیدن به دور مثانه به کیسه‌های منی می‌رسد. در هنگام انزال عضلات جدار کیسه‌های منی و نیز پروستات منقبض می‌شوند و محتوای خود را به درون دو مجرای انزالی می‌ریزند،
این دو مجرای انزالی با عبور از میان پروستات به پیشابراه پروستاتی می‌ریزند، و نهایتا این محتویات طریق آلت تناسلی از بدن خارج شود.
مایع منی هم اسپرم را تغذیه می‌کند و هم خاصیت قلیایی آن را اسپرم را از محیط اسیدی واژن زن حفاظت می‌کند.
آنتی‌ژن اختصاصی پروستات
پروستات پروتئینی را تولید می‌کند که آنتی‌ژن اختصاصی پروستات(PSA) نامیده میشود. این پروتئین وارد مایع انزالی میشود و در زمان مناسب به حفظ حالت مایع منی کمک می‌کند و مانع لخته شدن آن میشود.
PSA که خاصیت آنزیمی دارد، به شکل یک گلیکوپروتئین بوسیله سلول‌های پوشاننده خوشه‌های غددی و مجاری پروستات تولید می شود. پس از انزال و وارد شدن منی به دستگاه تناسلی زن، سیستم لخته‌کننده به کار می‌افتد و منی به یک ژل تبدیل می‌کند که به گردن رحم می‌‌چسبد. اما در عرض 15 تا 30 دقیقه آنزیم PSA این لخته را حل می‌کند و اسپرم‌ها آزاد می‌شوند تا به درون رحم شنا کنند.
این عملکرد به طور واضح به تولید مثل کمک می‌کند، چرا که اسپرم را در بهترین موقعیت برای بارور کردن تخمک قرار می‌دهد.
میزان این پروتئین را می‌توان در خون نیز اندازه گرفت. آزمایش میزان این ماده در خون برای شناسایی سرطان پروستات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تاثیر بر جریان ادرار
پروستات علاوه بر نقشی که در تولید مایع انزالی دارد، همچنین نقشی در کنترل جریان ادرار دارد. پروستات پیشابراه را در فاصله مثانه تا آلت تناسلی احاطه می‌کند. انقباض رشته‌های عضلانی در پروستات می‌تواند جریان ادرار را آهسته کند.
ساختار فوق‌العاده و محل قرار گیری پروستات در مواردی که پروستات متورم یا بزرگ میشود، مثلا در بزرگی خوش‌خیم پروستات به مشکلات ادراری منجر میشود.