وی در خانواده‌ای فرهنگی چشم به جهان گشود و خوگیری به مطالعه و دلبستگی به ایران و فرهنگ را از پدر فرا گرفت.
کزازی دوره دبستان را در مدرسه آلیانس کرمانشاه گذراند و در دوره دانش آموزی با زبان و ادب فرانسه آشنا شد.
سپس دوره دبیرستان را در مدرسه رازی به پایان برد و برای ادامه تحصیل در رشته زبان و ادب پارسی به تهران رفت و در دانشکده ادبیات فارسی و علوم انسانی دانشگاه تهران دوره‌های گوناگون آموزشی را سپری کرد و در سال ۱۳۷۰ مدرک دکتری خود را در این رشته اخذ کرد.
او از سالیان نوجوانی نوشتن و سرودن را آغاز کرد و در آن سالیان با هفته‌نامه‌های کرمانشاه همکاری داشت و آثار خود را در آنها به چاپ می‌رساند.
وی عضو هیات علمی در دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی وابسته به دانشگاه علامه طباطبایی است. او افزون بر زبان فرانسوی که از سالیان خردی با آن آشنایی یافته‌است، با زبان‌های اسپانیایی و آلمانی و انگلیسی نیز آشناست.
کزازی ده‌ها کتاب و نزدیک به ۳۰۰ مقاله نوشته و در همایش‌ها و بزم‌های علمی و فرهنگی بسیار در ایران و کشورهای دیگر سخنرانی کرده‌است.
وی مدتی نیز در اسپانیا به تدریس ایران‌شناسی و زبان پارسی اشتغال داشته است. گهگاه شعر می‌سراید و تخلص او در شاعری زُروان است.
برخی از افتخارات دکتر میر جلال الدین کزازی:
- جایزه بهترین کتاب سال برای ترجمه انه اید اثر ویرژیل در سال ۱۳۶۹
- جایزه نخست پژوهش‌های بنیادین هجدهمین جشنواره خوارزمی برای نامه باستان در سال ۱۳۸۳
- چهره برگزیده استان کرمانشاه در سال ۱۳۸۴
- چهره ماندگار در ادب و فرهنگ در سال ۱۳۸۴
- نشان زرین و سپاسنامه از بزرگترین انجمن ادبی و فرهنگی یونان، پارناسوس، به عنوان برجسته ترین ایرانی در گسترش و شناسانیدن فرهنگ و ادب یونان در سال ۱۳۸۴
- پژوهشگر برگزیده در دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی در سال ۱۳۸۵
برخی از آثار دکتر میر جلال الدین کزازی:
- آب و آینه (مجموعه مقاله)
- از گونه ای دیگر (شاهنامه شناسی)
- بیکران سبز (دفتر شعر)
- پارسا و ترسا (عطارشناسی)
- پرنیان پندار (مجموعه مقاله)
- پند و پیوند (حافظ شناسی)
- تَرجُمانی و تَرزَبانی (هنر ترجمه)
- تندبادی از کنج (شاهنامه شناسی)
- دُرّ دریای دَری (شاهنامه شناسی)
- دیدار با اژدها (گزارش سفر)
- دیر مغان (حافظ شناسی)
- رخسار صبح (خاقانی شناسی)
- روزهای کاتالونیا (گزارش سفر)
- رویا، حماسه، اسطوره (شاهنامه شناسی)
- زیباشناسی سخن پارسی در سه جلد
- سراچه آوا و رنگ (خاقانی شناسی)
- سوزن عیسی (خاقانی شناسی)
- گذری و نظری بر آثار و احوال (زیست نامه)
- گزارش دشواریهای دیوان خاقانی (خاقانی شناسی)
- مازهای راز (شاهنامه شناسی)
- نامه باستان (هفت جلد)