ما همیشه عادت کردهایم بعد از شنیدن عبارت «جای دیدنی» یاد اماکن تاریخی یا موزهها بیفتیم، اما این بار منظور، تفرجگاههایی است که دورادور شهر ما را احاطه کردهاند. روددرههای تهران، بخشی از این تفرجگاهها هستند؛ یک پیشنهاد مناسب برای سپری کردن روزها یا ساعاتی از ایام تعطیلات نوروز. تمام مناطق ییلاقی و روستاهایی که در ادامه درههای بزرگ تهران قرار دارند، همچنان با بهار و تابستانی خنک و آب و هوایی بهتر از تهران، بسیاری از مردم را به سوی خود میکشانند.
رود درههای تهران که در جنوب رشته کوه البرز در شمیرانات واقع شدهاند پیش از این روستاهای متعددی را در خود جای داده بودند که امروز این روستاها به شهر پیوستهاند. درههای شمال تهران مثل دره فرحزاد که روستای مهم آن فرحزاد است؛ روستایی که هماکنون به شهر بدل شده است. دره درکه که روستاهای درکه و اوین در آن قرار دارند و دره دارآباد، در سمت شمال شرق، که قریه مهم آن دارآباد است و سرانجام دره مرکزی که شمیران در آن واقع است، ۸۴ روستا دارد که همگی گردشگاه مردم تهران در تابستان هستند. پسقلعه و دربند و مجموعه سعدآباد نیز در انتهای این دره قرار دارند.
دارآباد
رودخانه دارآباد، شرقیترین رودی است که از رشته کوه توچال وارد تهران میشود. این دره که از لحاظ ساختار طبیعی از خصوصیات منحصر به فردی برخوردار است، در منتهیالیه شمال شرق تهران قرار دارد و در واقع آخرین دره مشرف به تهران از سمت شمال شرق به حساب میآید. همچنین در مقایسه با سایر درههای مشرف به تهران مانند سنگون، درکه و دربند از مزایای کوهنوردی بیشتری برخوردار است. این رودخانه از داخل روستای دارآباد عبور کرده و پس از بزرگراه ازگل در جنوب آن در کنار بزرگراه دارآباد (امام علی) بهصورت سرپوشیده جریان مییابد.
دره دارآباد در روزهای پنجشنبه بیشتر مورد مراجعه عموم قرار میگیرد و روزهای جمعه نیز استفادهکنندگان از این دره بیشتر جوانان هستند. مسیر کوهنوردی این روددره سال گذشته توسط شهرداری تهران بازسازی و مبلمان مناسبی در این مسیر نصب شد. در این مسیر شما میتوانید از آبشار غلاک، آبشار چال پونه، آبشار چال مگس، آبشار کبوترخوان و آبشار دماسبی و چشمههای درازلش، آب حیات و چهون و... و باغچه خلیل هم دیدن کنید.
گلابدره
رودخانه گلابدره از ارتفاعات شمال تهران سرچشمه میگیرد و پس از پیوستن به رود دربند به سمت جنوب شهر حرکت میکند. این رودخانه در شمال شرق تهران و در منطقه یک شهرداری قرار دارد. در گذشته این محل پر از گلهای خوشبو و درختان سیب گلاب خودرو بود که به همین دلیل آن را گلابدره مینامیدند. همچنین گلابدره از جمله ییلاقهای خوش آب و هوای شمال شرقی شهر تهران است. این دره از سمت غرب با امامزاده قاسم(ع) و از شرق با دره دربند همسایه است.
در حال حاضر این دره یکی از نقاط دیدنی و تفریحی تهران به حساب میآید. شهروندان و مسافرانی که تعطیلات نوروز را برای پیادهروی در گلابدره انتخاب میکنند، میتوانند از مرقد امامزاده قاسم(ع) هم دیدن کرده و این مقبره را زیارت کنند. برای این کار میتوانید ماشینهای شخصی باغ شاطر یا امامزاده قاسم را سوار شوید. اگر در این منطقه به دره وزباد برسید میتوانید در آرامش این منطقه به استراحت بپردازید. از اینجا نیز میتوانید بعد از گذر از دره به اردوگاه کلکچال برسید که این امر شناخت خوب منطقه را میطلبد.
دربند
دربند از دهکدههای قدیمی شمیران واقع در شمال باغ سعدآباد است. محله دربند از مناطق خنک و گردشگری تهران است. دربند در ارتفاع ۱۷۰۰متری از سطح دریا نقطه آغازین یکی از راههای اصلی صعود کوهنوردان به البرز مرکزی است. کورهراهی که از دربند آغاز میشود به آبشار دوقلو و پناهگاه شیرپلا ختم میشود. درههای اصلی رودخانه دربند عبارتند از: دره اوسون، دره آبشار، درهامامزاده ابراهیم(ع)، دره کاک، آب شیردره و دره زون. رودخانه دربند پس از عبور از دره دربند و از کنار قهوهخانهها و رستورانهای حاشیه آن، از میدان سربند تا میدان دربندادامه دارد.
مشخصه میدان سر بند مجسمه کوهنوردی آن است و در ادامه به آبشار دو قلو و شیرپلامیرسیم. از شیرپلا نیز میتوان تا قله توچال کوهپیمایی کرد؛ راه باریک و مال رو است. بعد از گذر از آبشار دوقلو به پناهگاه شیرپلا و آبشار زیبایش میرسید، پناهگاه بسیار مجهز و امکان شبمانی نیز فراهم است. در اینجا کوهنوردان بسیاری را میبینید که بعد از استراحت در پناهگاه به سمت جانپناه امیری و قلهتوچال حرکت میکنند؛ شما هم میتوانید یک بار تجربه کنید.
ولنجک
روددره ولنجک از دره جنوب تله کابین ولنجک یا همان توچال واقع در دامنههای جنوبی ارتفاعات البرز در شمال مرکزی شهر تهران سرچشمه گرفته و در محدوده داخل شهر از منطقه یک شهرداری تهران در شمالیترین نقطه شهر، از بالا دست محله ولنجک شروع و تا بزرگراه چمران ادامه دارد. دره ولنجک هرچند دره کم آبی است ولی وجود وسایل مکانیکی تله کابین، دسترسی تا اوج کوهها را از آن امکانپذیر ساخته است.
جذابیت این مسیر کوهستانی عمدتاً بهدلیل تلهکابین توچال است. از دیگر مزایای این دره کوهستانی، وجود هتل برای اقامت در کوهستان (ایستگاه هفتم) و ایستگاههای نسبتا مجهز کوهستانی در طول مسیر است. میتوانید با سوارشدن بر تلهکابین در ایستگاه یک و دیدن مناظری چون درههای عمیق و سرسبز و همچنین قلههای زیبای کلکچال و پیازچال، اسپیلت، کماچال و خط الرأس زیبای چین کلاغ به توچال، خود را در کمتر از یک ساعت به ایستگاه هفت در پیست اسکی توچال برسانید. از اینجا تا قله توچال 45 دقیقه زمان لازم است. از ایستگاه هفت نیز شما میتوانید توسط جاده تاریخی ناصری خود را به امامزاده داوود و شهرستانک برسانید.
درکه
این دره در شمال تهران واقع است. در ابتدای مسیر دره اوین- درکه روستای درکه قرار دارد که یکی از خوش آب و هواترین مناطق روستایی تهران است. در «طل دره» اوین رودخانهای پرآب جریان دارد که در بخشی از مسیر خود بهصورت پلکانی در میآید که به «هفتحوض» معروف است و بهصورت یک استخر طبیعی عمل میکند. رودخانه درکه از کوههای شمال تهران و از ارتفاعات شاهنشین سرچشمه میگیرد. این رودخانه پس از عبور از کنار زندان اوین، در میان درهای کمعمق و عریض به موازات اتوبان چمران به سمت جنوب میرود. بعد از گذر از هفتحوض و درهگورا مسیر سمت چپ به سمت جنگل کارا میرود.
ازجنگل شما میتوانید به قله چینکلاغ و قلهزیبای دوشاخ و سیاه سنگها صعود کنید. بعد از گذر از بند گلارنگ آبشار زیبای جوزک، اذغالچال و بند سیاه کرک به پناهگاه پلنگچال میرسید، بعد از پناهگاه شما میتوانید به سمت ایستگاه پنج تلهکابین، هفت چشمه، یوردکاظم و... حرکت کنید که آمادگی و تجربه شما نسبت به منطقه را میطلبد. دره اوین- درکه بهعلت قرار گرفتن در مسیر راه کوهنوردان، یکی از پررفتوآمدترین درههای شهر تهران است.
فرحزاد
این دره دارای طبیعت متنوع و زیبایی است که از مبدا کوهستان تا عمق بافت شهر به طول 10کیلومتر نفوذ میکند. در این مسیر طولانی گاه دره و رودخانه با فضاهای طبیعی دیگر مانند پارک جنگلی یا تپههای پارک پردیسان پیوند میخورد و گاه با محیط شهری تلفیق میشود. رود- دره فرحزاد علاوه بر جاذبههای طبیعی، ارزشهای تاریخی و فرهنگی هم دارد؛ چراکه از یک سو راه قدیمی و معروف امامزاده داوود(ع) از درون آن میگذرد و از سوی دیگر، امکان امتداد آن تا نماد میدان آزادی نیز وجود دارد.
رودخانه فرحزاد از کنار روستای فرحزاد و در ادامه مسیر از بزرگراه شهید همت تا بزرگراه رسالت در مجاورت پارک پردیسان جریان دارد و پس از بزرگراه رسالت به رودخانه کن میریزد. محله فرحزاد از سمت شرق به خیابان گلپاد و جاده قدیم امامزاده داوود(ع) و همچنین مرز بین شهرکهای مسکونی و تپههای مشرف به منطقه فرحزاد میرسد. خیابانهای کوهسار و صحرا نیز تشکیلدهنده محدوده جنوبی فرحزاد هستند.در ایام عید اگر سری به این منطقه زدید، کافهها و رستورانهای آن را از دست ندهید.
کن
این دره در شمال شرقی تهران قرار دارد و رودخانهای که از بلندیهای شمال البرز سرچشمه میگیرد، در مسیر آن جریان دارد. در طول درهها قهوهخانههایی وجود دارند که در روزهای هفته بهویژه در روزهای تعطیل تابستان از مسافران پذیرایی میکنند. مسیل کن، طولانیترین مسیل شهر تهران است. این دره در شمال شرقی شهر تهران قرار دارد و رودخانه کن که از بلندیهای شمال البرز سرچشمه میگیرد، در مسیر آن جریان دارد. این رودخانه 5 منطقه شهرداری تهران را دربرمیگیرد که شامل مناطق 5، 22، 9، 21 و 18 میشود.
این رودخانه از قدیم آب شرب و همچنین آب مورد نیاز برای آبیاری باغهای میوه کن را تأمین میکرد و به این سبب همواره محل تفریح و گردشگاه شهروندان تهرانی بوده است.رودکن، پرآبترین رودی است که از تهران میگذرد. مسیر طولانی این رود بهعلت عظمت و مقیاس شهری و فرا شهری آن، بسیاری از شریانهای شهری و فراشهری را قطع میکند. در سالهای دور اگر برای گردش به این منطقه میرفتید توت خوردن هم بخشی از ماجرا بود اما امروز دیگر اثری از توت در این ناحیه نیست و پیشنهاد ما باز هم سر زدن به رستورانها و کافههای کن است.