آنچه در حال حاضر دفتر گسترش و برنامه ریزی آموزش عالی خوانده م شود، دبیرخانه شورای گسترش آموزش عالی است.
بالاترین مرجع تصمیم گیری برای ایجاد، ادغام و انحلال رشته‌ها و دوره‌های تحصیلی، گروههای آموزشی، دانشکده‌ها و دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی یا هر نوع مرکز آموزش عالی و همچنین تهیه و تدوین و تصویب برنامه‌های آموزشی دانشگاهها و مقررات و آئین‌نامه‌های آموزشی و بررسی صلاحیت علمی متقاضیان استخدام هیأت علمی محسوب می‌شود.
نخستین‌بار شورای عالی معارف که مدتی بعد شورای عالی فرهنگ نام گرفت در سال 1301 تشکیل شد. در سال 1344 نام شورای عالی فرهنگ به شورای مرکزی دانشگاهها تغییر و سپس در سال 1347، وزارت علوم بجای شورای مرکزی دانشگاهها مسئول رسیدگی به امور آموزش عالی شد.
در سال 1348 شورای تأسیس، توسعه و انحلال مؤسسات آموزش عالی عهده‌دار تصمیم‌گیری در نحوه فعالیت مؤسسات آموزش عالی شد و سرانجام در تاریخ 26/2/1349 بنا به پیشنهاد وزارت علوم و آموزش عالی، هیأت وزیران با تبدیل نام شورای مزبور به شورای گسترش آموزش عالی موافقت بعمل آورد.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در فاصله سال‌های 1358 تا 1361 به علت انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاهها، فعالیت شورای گسترش آموزش عالی عملاً متوقف و برخی از وظائف آن به ستاد انقلاب فرهنگی محول شد.
در سال 1361 شورای نوگشایی و بازگشایی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و رسیدگی به تأسیس و انحلال مراکز آموزشی را به عهده گرفت و پس از بازگشایی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی، نام شورای مزبور به شورای گسترش آموزش عالی تغییر کرد و از آن زمان تاکنون شورای گسترش آموزش عالی مرجع تصمیم گیری درباره خطوط اصلی سیاستهای توسعه و گسترش آموزش عالی در سطح کشور محسوب می‌شود.
پس از ادغام شورایعالی برنامه ریزی در شورای گسترش آموزش عالی در سال 1381، کلیه وظائف شورایعالی یاد شده در دفتر گسترش آموزش عالی خلاصه و به همین منظور، معاونت برنامه ریزی در دفتر گسترش و برنامه ریزی آموزش عالی ایجاد گردید.
شورای عالی برنامه ریزی در تاریخ 28/11/63 تشکیل و از تاریخ 23/12/63 رسماً آغاز به کار کرد. لایحه قانونی و کلیات تشکیل شورایعالی برنامه ریزی و گروههای تابعه آن در دهمین و شانزدهمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
این شورا جانشین ستاد انقلاب فرهنگی در تهیه و تدوین و تصویب برنامه‌های آموزشی دانشگاهها و مقررات و آئین‌نامه‌های آموزشی است و ادامه دهنده کار ستاد یاد شده می‌باشد.
بنابراین به دنبال تصویب و ابلاغ لایحه قانونی تشکیل شورایعالی برنامه ریزی کلیه گروهها و کمیته‌های تخصصی ستاد انقلاب فرهنگی تحت نظارت مستقیم شورایعالی برنامه ریزی قرار گرفت و تشکیلات آنها کلاً به این شورا منتقل گردید.
وظایف و اختیارات شورای گسترش:
- تعیین راهبردها، سیاستها، راهکارهای لازم و ضوابط توسعه آموزش عالی، پژوهش و فناوری در رشته‌های مختلف متناسب با برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور
- تعیین راهبردها، سیاستها، راهکارهای لازم و ضوابط توسعه فضاهای کالبدی "مؤسسات" در سطح ملی ، فراملی و منطقه‌ای
- بررسی و تصویب ایجاد و توسعه هر گونه "مؤسسه" یا واحدهای تابعه آن با رعایت ضوابط و مقررات مربوطه
- تصمیم گیری در خصوص نام و تغییر نام دانشگاهها با رعایت ضوابط مربوط
- تصویب و اصلاح اساسنامه "مؤسساتی" که با مجوز شورا تاسیس شده یا می‌شوند
- اصلاح اساسنامه "مؤسساتی" که با مجوز شورای عالی انقلاب فرهنگی تاسیس شده اند (به استثنای اساسنامه دانشگاه آزاد اسلامی)
- جلوگیری از فعالیت و تعلیق فعالیت و یا انحلال هر یک از "مؤسسات" و واحدهای تابعه آنها
- تصویب ایجاد رشته ها و دوره های تحصیلی در "مؤسسه"
- تصویب حذف رشته یا دوره تحصیلی مصوب "مؤسسه"
- بررسی و تصویب ضوابط تعیین ظرفیت پذیرش دانشجو
- تصویب ظرفیت پذیرش دانشجوی"مؤسسات" در رشته ها و دوره های تحصیلی مصوب
- بررسی و تصویب طرحهای جامع "مؤسسات"
- بررسی و نظارت بر ایجاد، توسعه و تجهیز "مؤسسات" و واحدهای تابعه آنها تا مرحله صدور موافقت قطعی
- بررسی و تصویب تاسیس "مؤسسات" با مشارکت دانشگاهها و مراکز علمی خارج از کشور
- بررسی و تصویب برقراری روابط علمی، پژوهشی و فنی "مؤسسات" با مؤسسات و مراکز صنعتی و سازمانهای مشابه خارجی بنا به پیشنهاد هیات امنای "مؤسسه" [موضوع تبصره بند 14 جزء ب ماده 2 قانون اهداف ....]
- تشکیل گرو ههای تخصصی مورد نیاز شورا
- تعیین وظایف و اختیارات گروههای تخصصی شورا
- تصویب آیین نامه داخلی گروههای تخصصی شورا
- تعیین و تصویب ضوابط ارزیابی گروههای تخصصی و ایجاد هماهنگی بین گروهها و تنظیم فعالیت آنها بر اساس وظایف و اختیارات شورا
- نظارت بر فعالیت گروههای تخصصی
- تصویب آیین نامه داخلی شورا
- تصویب شیوه نامه اجرایی این آیین نامه
- بررسی و اظهار نظر درباره کلیه مواردی که از طرف وزیر و سایر مراجع ذی صلاح به شورا ارجاع می شود.
تبصره
- شیوه نامه نحوه نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورا، توسط شورا تهیه و پس از تایید و ابلاغ وزیر لازم الاجراء خواهد بود.
وظایف و اختیارات شورای برنامه ریزی:
- پیشنهاد خط مشی های آموزشی و پژوهشی و برنامه ریزی درسی تمام رشته ها ودوره‌های تحصیلی دانشگاهی که در حوزه "وزارت" قرار دارند به "وزیر برای تایید و طی مراحل بعدی
- تصویب برنامه ها و سر فصلهای دروس رشته های تحصیلی برای کلیه دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی دولتی و غیر دولتی، متناسب با نیازها و تحولات علمی و فنی در جهان
- بازنگری در برنامه ها و سرفصل دروس مصوب به منظور اصلاح و تغییر آنها متناسب با نیازها و تحولات علمی و فنی در جهان
- تصویب شیوه نامه اجرایی برای افزایش یا حفظ کیفیت آموزش دروس
- تصویب عناوین رشته های تحصیلی جدید دانشگاهی
- بازنگری در عناوین دانشگاهی (دکترا، کارشناسی ارشد، کارشناسی، کاردانی...) در رشته های تحصیلی بنا به ضرورت
- تعیین ضوابط گزینش علمی و شرایط اختصاصی در آزمونهای ورودی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی
- تعیین نوع مدرک تحصیلی و میزان نقص عضو موثر بر رشته های مختلف دانشگاهی
- تعیین مواد امتحانی و ضرایب آنها در آزمونهای ورودی دانشگاهها
- تعیین خطوط کلی برنامه ریزی آموزشی در گروههای برنامه ریزی تابعه
- تعیین حداقل و حداکثر واحدهای درسی در همه رشته ها و دوره های تحصیلی
- تعیین تعداد و نوع دروس عمومی و مدرسی و تصویب سر فصل آنها در همه رشته‌ها و نظارت بر حسن اجرای آتها
تبصره:
- در مورد دروس معارف اسلامی، برنامه ریزی طبق مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد بود.
- تصویب آیین نامه های آموزشی دوره کاردانی، کارشناسی ناپیوسته، کارشناشی، کارشناسی ارشد، دکترا و همچنین تصویب اصلاحات و تغییرات آنها
- تدوین ضوابط بررسی صلاحیت متقاضیان استخدام درهیات علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی کشور و تصویب آیین نامه های آنها
- بررسی صلاحیت متقاضیان استخدام درهیات علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی کشور که دارای هیات ممیزه نیستند
تبصره:
- بررسی صلاحیت متقاضیان عضویت هیات علمی دانشگاههایی که دارای هیات ممیزه هستند، مطابق ضوابط توسط هیات ممیزه دانشگاه صورت می گیرد
- تشکیل گروههای برنامه ریزی مورد نیاز شورای برنامه ریزی
- تعیین ضوابط واختیارات گروههای برنامه ریزی و کار گروههای تخصصی
- تصویب آیین نامه داخلی گروههای برنامه ریزی
- تعیین و تصویب ضوابط گروههای برنامه ریزی و ایجاد هماهنگی بین گروهها وتنظیم فعالیت آنها براساس خط مشی آموزشی و پژوهشی مصوب
- نظارت بر فعالیت گروههای برنامه ریزی
- تصویب آیین نامه داخلی شورای برنامه ریزی
- بررسی و اظهارنظردرباره کلیه مواردی که از طرف وزیر و سایرمراجع ذی صلاح به شورای برنامه ریزی ارجاع می شود
- دبیرخانه شورا دفتر گسترش و برنامه ریزی آموزش عالی می باشد
تبصره:
- شیوه نامه نحوه نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورا، توسط شورا تهیه و پس از تایید و ابلاغ وزیر لازم الاجراء خواهد بود.
منبع مورد استفاده برای این مدخل