دادوستد با یک کشور پهناور آسیایی و ملتی بزرگ که سوابق طولانی مبارزه علیه استعمار و سلطهطلبی قدرتهای سلطهجو داشتهاند، نه تنها ایرادی ندارد بلکه بسیار هم خوب است چرا که این مناسبات تجاری گسترده، میتواند زمینه را برای شکلگیری یک قدرت و قطب نوظهور اقتصادی در آسیا فراهم کند و این به سود همه کشورهای درحال رشد و به ویژه کشورهای آسیایی است. اما به موازات دفاع از چنین مناسباتی باید چگونگی واردات کالا از چین و تاثیر آن بر اقتصاد و منافع ملی کشورمان مورد بررسی و مطالعه دقیق قرار بگیرد.
نگارنده به دلیل شغلی با بسیاری از پیشهوران و تولیدکنندگان کالاهای صنعتی در ارتباط هستم تا آنجا که در 10سال گذشته تجربه شده وقتی کالای با کیفیت ساخت چین وارد هر کشوری از جمله ایران شود و بهای آن ارزانتر از فراوردههای مشابه ساخت داخل باشد، هم مصرفکنندگان ایرانی را از یک کالای خوب و ارزان تر برخوردار میکند و هم بستر مناسبی برای رقابت و بهبود کیفی کالاهای ساخت داخل فراهم میسازد. اما ورود کالاهای بیکیفیت و ارزان چینی به ایران، هم به زیان مصرفکننده ایرانی و اقتصاد ملی ما تمام میشود و هم حداقل در کوتاهمدت ضربه سنگینی به تولیدکنندگان داخلی وارد میکند.
در حال حاضر و در دادوستد بازرگانی میان ایران و چین آنچه در معرض انتقاد است واردات کالاهای بیکیفیت و ارزان چینی بهداخل کشور است که بهازای منافع عدهای معدود، به اقتصاد کشور آسیب وارد میکند. همین هفته گذشته و در اوج گرما، همسایه ما برای جایگزین کردن پمپ سوخته کولرآبیاش یک پمپ چینی خریداری کرد که کمتر از 24ساعت دوام نیاورد و او بعد از این تجربه، متوجه شد که پمپهای تولید داخل کشور با اندکی قیمت بیشتر به مراتب بهتر و با دوامتر از پمپ چینی است. بعضی از کارگاههای صنعتی همان بار اول که از آچار بکسهای چینی استفاده کردند، متوجه شدند که به دلیل ضعیف بودن آلیاژ، آچارها کج میشوند و قابلیت کاربریشان را از دست میدهند.
خانمی از بستگان من میگفت در حاشیه یکی از میدانهای مرکزی تهران به هوای گروهی از مردم که برای خرید ظروف بلوری جمع شده بودند به فروشنده نزدیک شدم. دیدم در قبال خرید یک سرویس کامل که شامل ظروف ریزودرشت در بستهبندیهای جداگانه میشد، به خریدار یکبسته ظرف بلور هم جایزه داده میشود. من هم یک سرویس برای تامین جهیزیه دخترم خریداری کردم. اما، بعد متوجه شدم که با کوچکترین ضربه ظروف هزارتیکه میشوند! و به مفهوم عمیق این ضربالمثل قدیمی واقف شدم که هیچ ارزانیای بیحکمت نیست.
ظاهرا این بلورها هم به صورت انبوه از چین وارد شده است. روی سخن من و بسیاری از هموطنانم با مسئولان و دستگاههای ذیربط آن است که اجازه ندهند، عدهای واردکننده نفع طلب که منحصرا منافع شخصی خود را تعقیب میکنند، جنسهای بیکیفیت و کم دوام چینی را وارد کشور کنند. چشم فروبستن بر واردات عنان گسیخته، چنین پیامدهایی هم میتواند داشته باشد.
اگر قرار است بحق با چینیها دادوستد گسترده تجاری داشته باشیم با نظارت دقیق دستگاههای ذیربط، کالاهای با کیفیت از آن کشور وارد کنیم. البته سازوکارهای مناسب برای واردات به صورتی که تولیدات با کیفیت داخلی آسیب نبینند و کارگاهها ورشکست نشوند، از وظایف مهم وزارت بازرگانی است.
اگر کشور چین و واردات کالا از این کشور را مثال زدم به دلیل فراوانی واردات کالاهای بیکیفیت چینی است، والا، میتوان این مثالها و نتیجهگیریها را به کل واردات از کشورهای جهان تسری داد. مهم آن است که منافع ملی ما محفوظ بمانند نه منافع شخصی و انحصاری شماری از واردکنندگان که به منافع ملی پایبند نیستند.