این مشکل، امسال تقریبا تمام قارة اروپا را فرا گرفته. می‌گویند گرمای اروپا در زمستان امسال بی‌سابقه بوده است. در هفته‌های قبل قرار بود توی وین مسابقات اسکی برگزار شود که به دلیل کمبود برف در پیست اسکی، مسؤولان اتریشی مجبور شدند از کوه‌های اطراف برف بیاورند. «متو فرانس» یک هواشناس اروپایی می‌گوید: «ما الان اواسط زمستان را سپری می‌کنیم. اما شرایط آب و هوایی در این‌جا به گونه‌ای است که انگار اول ماه مارس (اسفند ماه) است.»
سالانه 80 میلیون توریست به کوه‌های آلپ در اتریش، فرانسه و آلمان سفر می‌کنند تا به ورزش‌های زمستانی بپردازند. اما آمار نشان می‌دهد در ماه ژانویة امسال، تنها در چند قسمت آلپ برف به اندازة کافی بوده است. به همین دلیل، یکی از سایت‌های خبری به طعنه نوشته بود: «این روزها توریست‌ها توی اروپا به جای اسکی، در خیابان‌ها چتر به دست گرفته‌اند.»
اما کیلومترها این طرف‌تر در ایران، وضعیت پیست‌های اسکی طوری است که توریست‌های اروپایی و حتی کشورهای حوزة خلیج فارس را برای حضور در این‌جا وسوسه کرده است. البته فدراسیون اسکی معتقد است وضعیت پیست‌های اسکی برخی شهرستان‌ها نگران‌کننده بوده، ولی رشته کوه البرز و قلة دماوند بر بلندای این رشته کوه‌ها با قرار گرفتن بر فراز پایتخت مثل همیشه موقعیت ویژه‌ای را برای انجام ورزش‌های برفی فراهم کرده است. اتفاقی که امسال گرم‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.
این روزها پیست‌های اسکی تهران روزهای شلوغی را سپری می‌کنند. با نزدیک شدن به اواسط زمستان، تعداد تقاضا برای حضور توریست‌های اسکی‌باز، بیشتر هم شده است. این خبر را پیام نظر، یکی از اعضای فدراسیون اسکی، تأیید می‌کند؛ البته بدون در نظر گرفتن توریست‌های اروپایی و آسیایی.
نظر می‌گوید: «هر ساله توریست‌های بسیاری برای استفاده از امکانات پیست‌های تهران به ایران سفر می‌کنند. البته تعداد کسانی که از حوزة خلیج‌فارس به این‌جا می‌آیند، کم است. در واقع آن‌ها اسکی بلد نیستند و برای همین علاقة چندانی به این ورزش نشان نمی‌دهند. اما اروپایی‌ها از پیست‌های اسکی این‌جا همیشه استقبال خوبی کرده‌اند. به خصوص امسال که هزاران نفر از سوئد و نروژ برای ورزش‌های زمستانی به تهران آمده‌اند. این دو کشور همیشه بیشترین جمعیت را در بین توریست‌ها داشته‌اند.»
البته توی تهران، پیست اسکی آن‌قدر هست که جوابگوی استقبال مردم از ورزش‌های زمستانی باشد. «دیزین» بزرگ‌ترین پیست اسکی ایران محسوب می‌شود. این پیست در شمالی‌ترین نقطة تهران قرار دارد که به علت داشتن برف دائمی و آفتاب مناسب، شهرت جهانی دارد و بین ده پیست برتر دنیا قرار گرفته است. سولقانی مدیر پیست دیزین، این پیست اسکی را قابل مقایسه با بهترین پیست‌های جهان می‌داند. او می‌گوید: «یکی از ویژگی‌های دیزین، نزدیکی این پیست به پایتخت است و تنها نقطة تاریک دیزین، امکانات دستگاه‌های بالابر است. قرار شده تا اردیبهشت ماه سال آینده چهار دستگاه بالابر به پیست اضافه شود، تا دیگر مشکلی از این بابت نداشته باشیم.»
نمایندة فدراسیون جهانی اسکی چند وقت پیش به تهران آمد تا از دیزین بازدید کند. او وقتی وضعیت این پیست و لیگ اسکی ایران را دید، به فدراسیون اسکی اجازه داد تا در لیگ‌های خارجی هم شرکت کنند. به همین دلیل، مسابقات بین‌المللی لیگ، سه هفتة پیش با حضور تیم‌هایی از ازبکستان، قزاقستان و هند توی دیزین برگزار شد.
البته پیست اسکی شمشک هم مانند دیزین استاندارد است. این مجموعه در سال1339 در دهکدة شمشک تأسیس شد. اغلب ساکنین این دهکده از پیست شمشک امرار معاش می‌کنند. با این حال این روزها امکان استفاده از این مجموعه برای مردم وجود ندارند.
به دلیل نامشخص بودن مالکیت پیست شمشک، این پیست فعلا تعطیل است. درست برخلاف پیست اسکی آبعلی، دربندسر و توچال. این سه پیست، تفاوت زیادی با دو پیست دیگر دارند که مهم‌ترینش غیراستاندارد بودن آن‌ها است. با وجود این، مجموعه اسکی آبعلی که در 50 کیلومتری تهران و در جادة هراز قرار دارد، دارای پنج پیست اسکی است که هر کدام از آن‌ها امکاناتی مانند تله کابین و تله اسکی دارد. در ضمن پیست اسکی توچال، تنها پیست اسکی در جهان است که به طور رسمی می‌توان در آن هفت ماه اسکی کرد. در حالی که پیست‌های اسکی اروپایی، سه یا چهار ماه دوام دارند و در آمریکای جنوبی و کشوری مثل آرژانتین حداکثر می‌توان چهار ماه از پیست‌های اسکی استفاده کرد.
اسنوبرد یا آلپاین؟
افرادی که به ورزش اسکی روی می‌آورند، خیلی زود جذب رشتة اسنوبرد می‌شوند. به گفتة اغلب مربیان اسکی، این علاقه‌مندی طبیعی است. البته دلیل آن به سادگی این رشته بر می‌گردد. اسکی اسنوبرد به قدرت بدنی بالا احتیاج ندارد و برخلاف رشتة آلپاین، با دو چوب اسکی می‌کنند.
نظر در مورد این دو رشته توضیح می‌دهد: «یادگیری آلپاین به مراتب سخت‌تر از اسنوبرد است. برای همین، بهتر است یک فرد تازه وارد با اسنوبرد شروع کند. در این حالت، ورزشکار بعدها خودش تصمیم می‌گیرد که می‌خواهد اسنوبرد اسکی کند یا آلپاین.»
این عضو فدراسیون اسکی یادآور می‌شود اسنوبرد برای مردم جذابیت‌های بیشتری دارد. جالب این‌که این رشته به عنوان ورزشی برای مبتدی‌ها به حساب می‌آید و حرفه‌ای‌های اسکی اغلب رشتة آلپاین را انتخاب می‌کنند. به همین دلیل، بهتر است مبتدی‌ها کمتر در دیزین آفتابی شوند. شیب تند این پیست برای افراد تازه‌وارد تا حدودی خطرناک است. شاید به همین خاطر، آن‌ها برای اسکی معمولا پیست‌هایی مانند توچال را انتخاب می‌کنند. نظر می‌گوید: «فراموش نکنید که اسنوبرد نسبت به آلپاین جدیدتر است.»
توچال با رکورد 8 ماهه
پیست اسکی توچال، امسال برای اولین بار فعالیت‌اش را از روز یازدهم آبان ماه آغاز کرده و قرار است فعالیت این پیست تا آخر خرداد سال بعد ادامه داشته باشد. توچال بیشتر از نصف سال یعنی نزدیک به هشت ماه فعالیت دارد که در جهان بی‌سابقه است. بعد از این پیست،دیزین قرار دارد که از بیستم آذرماه شروع به کار کرده. پیست اسکی شمشک معمولا از اول دی و پیست اسکی آبعلی از دهم دی، آمادة پذیرایی از اسکی‌بازان بوده است.
کمبود سرویس بهداشتی
سرویس بهداشتی، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات پیست‌های اسکی تهران محسوب می‌شود. در هر پیست اسکی معمولا یک سرویس بهداشتی فکستنی دیده می‌شود که جواب استقبال‌کنندگان از ورزش‌های زمستانی را نمی‌دهد. به خصوص این‌که وسعت بالای پیست‌های اسکی مثل دیزین، گاه موقعیتی را پیش می‌آورد که مردم برای رسیدن به سرویس بهداشتی، مسافتی طولانی را باید طی کنند. مدیر منطقة پیست اسکی دیزین در این مورد حق را به مردم می‌دهد و البته ادعا می‌کند که: «بالاخره این‌جا کوه است و معمولا در کوه و جنگل، این مشکلات وجود دارد!»
به غیر از این خیلی‌ها از وضعیت امدادرسانی ورزش اسکی ایراد می‌گیرند. نظر در این‌باره توضیح می‌دهد که: «نه، اصلا این‌طور نیست. توی پیست‌ها برانکاردهای مخصوصی وجود دارد که در مواقع لازم مورد استفاده قرار می‌گیرد و بعد از بررسی‌های لازم، حال مصدوم اگر خوب نبود، حتما او را به بیمارستان منتقل می‌کنیم.»
امسال هم مثل هر سال، ارتفاعات شمال تهران زیر پای کسانی بود که تمام طول سال را به عشق برف و اسکی روزشماری می‌کنند. کسانی که اسکی را پرهیجان‌ترین ورزش دنیا می‌دانند. شهرنوش دانشجوی دانشگاه تهران است و می‌گوید 10 سال است برای اسکی به توچال و دیزین می‌آید.
او دربارة افرادی که آخر هر هفته به پیست‌ها هجوم می‌آورند، اظهارات جالبی دارد: «فکر می‌کنید چند تایشان برای اسکی می‌آیند؟ خیلی‌هایشان فقط برای این‌که به بی‌کلاسی متهم نشوند، می‌آیند بالا. عدة زیادی می‌آیند که پوستشان را بسوزانند تا بتوانند توی جماعت پز بدهند که این کاره‌اند. فقط نگاه کنید چقدر آدم همان جا توی کافه و رستوران می‌نشینند و به جای اسکی کردن، وقتشان را به خوردن و خندیدن می‌گذرانند.»
به نظر شهرنوش، این وضعیت بعضی وقت‌ها غیرقابل تحمل است. وقت‌هایی که به خاطر شلوغی، امکان استفاده از امکانات نیست و آدم‌هایی که بیشتر موجب مزاحمت‌اند تا...
بالاخره این‌جا هم حاشیه‌های خودش را دارد. آن‌هایی که برای وقت‌گذرانی می‌آیند و حتی بسیاری از آن‌هایی که برای اسکی می‌آیند، در کنار لذت بردن از برف و مناظر طبیعی، ضایع‌بازی‌هایی هم در می‌آورند که... بماند.
میران: سالی دو تا اسنوبرد می‌شکنم
میان افراد مبتدی و حرفهای که در پیست‌های اسکی حاضر می‌شوند و اسکی می‌کنند، معمولا قهرمانان دیگر رشته‌های ورزشی هم دیده می‌شوند. بزرگ‌ترین ورزشکاری که علاقة بسیاری به اسکی دارد، هادی ساعی قهرمان جهان و المپیک است. اسکی یکی از تفریحات این تکواندوکار به حساب می‌آید.
درست مثل علیرضا حیدری کاپیتان تیم ملی کشتی آزاد، علیرضا دبیر و محمود میران. این جودوکار، 10 سال پیش برای اولین بار به پیست اسکی رفت تا اسکی کند. او حالا هفته‌ای سه یا چهار بار راهی پیست‌های اسکی می‌شود. میران البته پاتوق خاصی ندارد و شاید بتوان او را هر دفعه توی یکی از پیست‌های اسکی تهران دید.
خودش می‌گوید: «من همیشه دنبال بهانه بودم که خودم را به کوه و جنگل بزنم. از این کار لذت می‌برم. برای همین، 9 ماه تمرین می‌کنم تا بتوانم سه ماه زمستان را اسکی کنم. به نظر من بین جودو و اسکی یک رابطة خاص وجود دارد و من می‌توانم توی ساعاتی که اسکی می‌کنم بدنسازی کنم. چون اسکی برای ماهیچه‌ها مفید است، روحیة ورزشکار را دو سه برابر می‌کند و به تنفس بهتر هم کمک می‌کند.»
میران قبلا آلپاین اسکی می‌کرد، ولی الان با این رشتة ورزشی بیگانه است. یعنی از وقتی اسنوبرد به ورزش‌های زمستانی وارد شده، او اسنوبرد را به هر رشتة دیگری ترجیح می‌دهد. جالب این‌که میران هر سال دو یا سه تا اسنوبرد می‌شکند. «آخر من توی جاهایی که سنگی است و هنوز کوبیده نشده هم اسکی می‌کنم. نمی‌توانم کاری کنم، وزنم هم بالا است و اسنوبرد راحت خرد می‌شود. البته ورزش زمستانی آن‌قدر لذت‌بخش است که این چیزها برایم مهم نیست و هیچ‌وقت رویم کم نمی‌شود.»
هزینه‌های این ورزش لذت‌بخشمثل بنز سوار شدن می‌ماند
توی اسکی، داشتن مربی ضروری به نظر می‌رسد. البته توی اغلب پیست‌های اسکی تهران، مربیانی حضور دارند که می‌توانند ساعت‌ها و روزها به مردم کمک کنند. این مربیان بر اساس مدرک مربیگری‌شان درجه‌بندی می‌شوند.
البته آموزش در قالب مدارس اسکی انجام می‌شود و نرخ مربیان هم اعلام شده است. نرخ تصویب شده برای داشتن کمک مربی، ساعتی چهار هزار و پانصد تومان و روزانه هجده هزار تومان است. با وجود این، نرخ مربی ممتاز، ساعتی شش هزار و پانصد و روزانه بیست و شش هزار تومان است. مربی‌های با درجات کمتر از این، ارزان‌تر تمام می‌شوند. اگرچه حتی همان‌ها هم برای ورزشکاران معمولی، گران به حساب می‌آیند.
جالب این‌که برخی از مربیان در پیست‌های اسکی تردد می‌کنند تا بتوانند شاگرد موردنظر خودشان را پیدا کنند. در این حالت، مربیان به ورزشکار مبتدی پیشنهاد می‌کند که «آیا حاضر است با او همکاری کند؟» و بعد انتخاب به عهدة ورزشکار است. البته این‌ها بدون در نظر گرفتن مدارس آموزشی اسکی است که در برخی پیست‌ها وجود دارد.
با این حال، همیشه مشکلاتی هست. مثلا حرفهای خانمی را بشنوید که از خاطرات اولین حضورش توی پیست اسکی می‌گوید: «چند دقیقه بعد از این‌که به پیست اسکی رسیدم، چند تا مربی دورم جمع شدند. هر کدام با گفتن حرف‌هایی می‌خواست که من شاگردش بشوم. ولی پیشنهاد یکی از آن‌ها برایم عجیب و جالب بود. او می‌گفت حاضر است در عرض سه ساعت، از من یک ورزشکار حرفهای بسازد، طوری که بتوانم بلافاصله مدرک مربیگری دریافت کنم!»
«مثل این می‌ماند که هر آدمی بتواند از بنز استفاده کند.» این، پاسخ مسؤولان فدراسیون اسکی در مواجهه با سؤال ماست که می‌پرسیم: «چرا اسکی این‌قدر گران تمام می‌شود؟» البته با این جواب می‌شود به این نتیجه رسید که هزینة ورزش اسکی، همین است و اصلا نباید به ارزان شدنش فکر کرد. هزینة بالابر برای کسانی که با وسایل اسکی می‌آیند، از شنبه تا چهارشنبه هشت هزار تومان است که در روزهای تعطیل رسمی و آخر هفته به هشت هزار و پانصد تومان هم می‌رسد.
استفاده از تله کابین بدون چوب اسکی هم سه هزار تومان هزینه دارد. در ضمن دانشجویان با کارت دانشجویی در روزهای غیرتعطیل می‌توانند با پرداخت شش هزار تومان، از بالابر استفاده کنند.
البته این، بخشی از هزینة حضور توی پیست اسکی است و بخش دیگر به قیمت بالای لباس اسکی بر می‌گردد. قیمت خرید لباس اسکی، حداقل صد هزار تومان است و دستکش هم از 17 تا 37 هزار تومان به فروش می‌رسد.
البته بدون در نظر گرفتن یک ست اسکی. این ست اسکی که شامل کفش، چوب، فیکس و باتوم است، از سیصد هزار تومان شروع می‌شود و به یک میلیون و بالاتر هم می‌رسد. حالا اگر این قیمت‌ها را جمع بزنید، به هزینة بالای ورزش اسکی پی می‌برید.