صحیفه سجادیه، مجموعه ای از ادعیه امام سجاد(ع) است که بعد از قرآن کریم و نهج البلاغه حاوی والاترین معارف الهی شمرده می شود و به حق أخت القرآن(خواهر قرآن) و انجیل اهل بیت(ع) و زبور آل محمد(ص) لقب یافته است.
صحیفه سجادیه تنها شامل راز و نیاز و بیان حاجت در پیشگاه خداوند متعال نیست، بلکه دریای بیکرانی از علوم و معارف اسلامی است که طی آن مسائل عقیدتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و پاره ای از قوانین طبیعی و احکام شرعی در قالب دعا مطرح شده است.
اهمیت و ویژگی‌های صحیفه سجادیه موجب شده بسیاری از علمای بزرگ بر آن شرح بنویسند، شیخ آقابزرگ تهرانی در الذریعه به 66 شرح اشاره کرده است. و باقر شریف قرشی در کتاب تحلیل از زندگانی امام سجاد(ع) ضمن اشاره به شارحین مندرج در الذریعه دو تن دیگر را نیز نام می برد. این کثرت شارحین خود نشانگر اهمیت این کتاب در نزد بزرگان و اندیشمندان اسلامی است.
صحیفه تجسم بخش تجرد کامل از عالم ماده و انقطاع از خلق و ارتباط با خداوند باری تعالی، و تکیه به اوست. صحیفه سجادیه بیانگر کمال معرفت و ایمان عمیق امام سجاد(ع) نسبت به خدای تعالی است. امام در این اثر بسیاری از مباحث کلامی را مطرح کرده است که دانشمندان علم کلام و فلسفه اسلامی در کتاب های خود آنچه راجع به واجب الوجود نوشته اند از آن حضرت استفاده کرده اند.
بیشتر دعاهای صحیفه، برنامه هایی برای اخلاق و کمالات روحی وضع کرده است، که بدان وسیله مقام انسانی بالا می رود و آدمی ارتقا پیدا می کند. در متون صحیفه یک سلسله حقایق علمی وجود دارد که در عصر امام شناخته شده نبود.
صحیفه سجادیه از بهترین نسخه های روحی و اخلاقی در تفکر اسلامی است. دارویی شفابخش برای نفوس سرگردان و سرچشمه ای گوارا برای تشنگان زهد و اخلاص می باشد دعایی که معراج مؤمن و وسیله قرب الهی است.
صحیفه سجادیه در حقیقت نهضت و مقابله ای دربرابر فساد و بی بند و باری و افسار گسیختگی آن عصر بود که حاکمان و عاملان اموی در ترویج و اشاعه آن می کوشیدند. صحیفه سجادیه در بالاترین سطح بلاغت و فصاحت قرار گرفته است و پس از قرآن مجید و نهج البلاغه سخنی در جهان عرب بلیغ تر و فصیح تر از دعاهای امام زین العابدین(ع) وجود ندارد.
از همه مهمتر دو باب اصول اعتقادات و احکام و فروع دین است که با روش عالمانه و عارفانه در جای جای این صحیفه آمده است.
-----------------------------------
صحیفه سجادیه، ترجمه سید صدرالدین بلاغی، دارالکتب اسلامیه مقدسه، ص 37، سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، مؤسسه امام صادق، ص 270.