فقط قبل از آن‌که شروع به خواندن کنید به‌تان بگویم اگر ماهی‌باز حرفه‌ای هستید از خواندن این مطلب چیز زیادی دستگیرتان نمی‌شود. پس بیخودی علاف نشوید. مطالب این هفتة سبک زندگی ما یک دستورالعمل کلی است برای راه‌انداختن یک آکواریوم و تهیة ماهی‌های تزئینی. ولی اگر این مراحل را رد کرده‌اید سراغ کتاب‌های آموزشی، سایت‌ها و حرفه‌ای‌ها بروید.
1- تهیه
قید کانسپت را بزنید
برای تهیه آکواریوم، توصیه حرفه‌ای‌ها این است که بی‌خیال ساخت آن شوید، چون آکواریوم‌هایی که شما می‌سازید معمولا کج وکوله درمی‌آید و حداکثر می‌شود به جای آبکش از آن استفاده کرد. بنابراین آکواریوم‌های ساخته شده را از آکواریوم‌فروشی‌ها تهیه کنید که هم اشکال مناسب‌تری دارند و هم این که خودشان آن را برایتان امتحان می‌کنند.
آکواریومها شکل‌های گوناگونی دارند، از انواع استوانه‌ای گرفته تا مکعب مربع و مکعب مستطیل و حتی چند ضلعی، کتابی و... اولین توصیه‌ای که دربارة خرید آکواریوم می‌شود این است که آکواریومی بخرید که مکعب مستطیل باشد. این نوع آکواریومها هم جای کافی برای شنای ماهی‌ها دارند و هم این که زیبایی بیشتری به محیط می‌دهند. علاوه بر آن، راحت‌تر تزئین می‌شوند و برای همه نوع ماهی و حتی ماهی‌های پرتحرک و بزرگ هم مناسب هستند.
در آکواریوم‌های مکعب مستطیل سطح تماس آب با هوا بیشتر است و اکسیژن‌رسانی بهتری می‌شود. اما اگر به خاطر فضای کوچک و یا زیبایی مجبور شدید آکواریوم استوانه‌ای یا کروی انتخاب کنید، یادتان باشد آنها را از آب پر نکنید. ضمن آن که باید ماهی‌های خاصی را که کم تحرک و آرام هستند انتخاب کنید.
در خرید آکواریوم سعی کنید آکواریومی بخرید که عمق و عرضش نسبت به طول آکواریوم مناسب باشد. به عنوان نمونه آکواریومی با طول 80 سانتی‌متر باید عمقی در حدود 35 سانت داشته باشد و آکواریوم یک تا یک و نیم متری، عمقش باید در حدود 40 تا 50 سانتی‌متر باشد. عمیق‌تر بودن آکواریوم علاوه بر آن که ماهی‌ها را زیباتر و رؤیایی‌تر نشان می‌دهد، باعث می‌شود آنها راحت‌تر باشند و این خصوصا دربارة ماهی‌های گوشتخوار اهمیت زیادتری دارد.
آکواریومی بخرید که قادر به تمیز کردن و حرکت دادن آن باشید. ارتفاع زیاد آکواریوم باعث می‌شود دستتان به ته آن نرسد و خوب تمیز نشود. سنگینی آن هم باعث می‌شود تنبلی‌تان بیاید آن را بشویید، چرا که حرکت دادن آن، کار هر کسی نیست. البته جدیدا در برخی آکواریومها به وسیله مته‌های مخصوص شیشه، یک شیر نصب می‌کنند که آب از آن‌جا خارج می‌شود، اما باز هم به توصیه ما دربارة اندازه و وزن توجه کنید.
2- وسایل
خونه زندگی «موبی‌دیک»ها
اگر هوس کرده‌اید یک تکه از دنیای زیبا و شگفت‌آور زیر آب را به گوشة اتاقتان بیاورید، تا هر وقت فیلتان یاد سواحل زیبا و رؤیایی و ماهی‌های رنگ و وارنگ را کرد همان لحظه به آرزویتان برسید، اول از همه باید به فکر تهیه تمام چیزهایی باشید که یک آکواریوم باید داشته باشد.
این‌جا نفس غنیمته
اگر مایه‌دار هستید و آکواریوم چینی خریدید که هیچی، وگرنه اگر همین آکواریوم‌های ایرانی را خریدید، باید لوازم مورد نیازش را هم خریداری کنید.
اول از همه باید یک پمپ هوا بخرید. کار اصلی پمپ هوا جریان دادن حباب‌های هوا به داخل آکواریوم و تهویه و اکسیژن‌رسانی به آب و ماهی‌ها است. علاوه بر این، آنها باعث می‌شوند فیلترهای تصفیه بهتر کار کنند.
هنگام خرید پمپ حتما باید به ابعاد و اندازه آکواریوم توجه شود. پمپ‌های هوای موجود در بازار در انواع تک‌لول، 2 لول، 4 لول، 8 لول و مرکزی هستند، اما برای یک آکواریوم معمولی با طول 80 سانتی‌متر، پمپ‌های 2 لول کفایت می‌کند.
این نوع پمپ‌ها از 2 هزار تومان شروع شده و تا 20 یا 25 هزار تومان می‌رسند. اگر خیلی مایه تیله دارید دنبال مارک رنوی فرانسه بگردید که قیمت آن از 25 هزار تومان شروع می‌شود. اما پمپ‌های چینی با قیمت حدودا 7 هزار تومانی هم کار شما را راه می‌اندازد.
حباب‌ِ اکسیژن مزه
عمل اصلی سنگ هوا، ریز کردن حباب‌های هوا و در نتیجه تهویه بهتر آب است. اشکال مختلف آن در بازار وجود دارد.
اگر یک سنگ هوا در آکواریوم وجود دارد، بهتر است آن را در وسط آکواریوم جاگذاری کنید.
اگر دو سنگ هوا دارید، بهتر است آن را در فاصله مناسبی از طرفین و در وسط جاگذاری کنید تا تهویه به بهترین وجه صورت گیرد.
علاوه بر سنگ هوا می‌توانید انواع صدف‌هایی که حباب بیرون می‌دهند، غواص، آسیاب، چرخ قورباغه و... را نیز اگر دلتان خواست در آکواریوم نصب کنید. اما یادتان باشد که این بقیه فقط جنبه تزئینی داشته و در تهویه آب آکواریوم اثر چندان زیادی ندارند.
بعد از مدتی استفاده از سنگ هوا، برای تمیز کردنش آن را 10 دقیقه داخل آب نمک غلیظ بگذارید و سپس در لوله آن فوت کنید و جرم‌های داخلش را تمیز کنید.
ماشین‌های حمل زباله
آب آکواریوم مثل هر آبی که در آن موجودات زندة گیاهی و جانوری وجود دارد، کم‌کم تیره و کدر شده و شفافیت‌اش را از دست می‌دهد. عوض کردن دائمی‌آب هم باعث ناراحتی و افسردگی ماهی‌ها و مرگ آنها می‌شود،با استفاده از انواع فیلترها باید مرتبا مواد زائد و معلق داخل آب گرفته شود تا آب آکواریوم صاف و شفاف بماند.
مهم‌ترین فیلتری که در آکواریوم باید استفاده شود، فیلتر زیر شنی است که یک صفحه پلاستیکی بزرگ است که در زیر شن‌ها قرار گرفته و بعد از وصل شدن به پمپ هوا باعث تصفیه شن و شفافیت آب می‌شود. استفاده نکردن از این نوع فیلتر باعث می‌شود آب به سرعت کدر و کثیف شود.
علاوه بر این فیلترها، فیلترهای تصفیه از نان شب هم برای آکواریوم واجب‌ترند. این نوع فیلترها به دو نوع اینترنال (داخل آبی) و اکسترنال (خارج آبی) تقسیم می‌شوند.
فیلترهای داخل آبی از یک جعبه پلاستیکی درست شده‌اند که در داخل آن زغال ریخته شده و روی آن، لایه‌‌ای از پشم شیشه مخصوص یا الیاف داکرون قرار می‌گیرد. با جریان هوا و ایجاد خلأ توسط فیلتر، آب ابتدا وارد منطقه پشم شیشه یا داکرون شده و ذرات معلق درشت آن گرفته می‌شود و سپس ذرات ریز و مواد شیمیایی آن از طریق عبور از خلل و فرج زغال مخصوص که شبیه سنگ پاست جذب می‌شود.
حفره‌های زغال‌ها و سوراخ‌های الیاف داکرون و پشم شیشه ممکن است به‌تدریج پر شوند و بنابراین باید آنها را بعد از مدتی کار کردن عوض کرد.
فیلترهای اکسترنال (خارج آبی) در بیرون از آکواریوم نصب می‌شوند و مخصوص آکواریوم بازهای حرفه‌ای هستند که آکواریوم‌های بسیار بزرگ دارند.
فیلترهای تصفیه موجود در ایران اکثرا چینی و آلمانی هستند که اینترنال‌های آنها بسته به قدرت از 6 هزار تا 500 هزار تومان قیمت دارند. اکسترنال‌ها هم که قیمت‌های بالاتری دارند و کمتر استفاده می‌شوند.
چراغی که به آکواریوم رواست
اگر چه خیلی از ماهی‌ها بدون وجود نور هم می‌توانند زندگی کنند اما رشد و تولید مثل آنها در این شرایط به شدت کند می‌شود.
تابش مستقیم نور خورشید ضروری نیست؛ چرا که ممکن است باعث رشد خزه‌ها و کدر شدن شیشه آکواریوم شود. علاوه بر آن که در تابستان نیز این نور مستقیم باعث می‌شود دمای آب به سرعت بالا رود. بنابراین برای تأمین نور آکواریوم از نور غیرمستقیم خورشید در کنار نورهای مصنوعی باید کمک گرفت.
برای تأمین نور مصنوعی در حال حاضر لامپ‌های فلورسنت یا همان لامپ‌های مهتابی با اشکال مختلفی وجود دارند که بالای آکواریوم نصب می‌شوند. علاوه بر این، لامپ‌های داخل آب هم در رنگ‌ها و شکل‌های مختلف وجود دارند که زیباتر هستند ولی ممکن است باعث بالا رفتن درجه حرارت آب شوند.
منقلی برای ماهی‌ها
ماهی‌های تزئینی اکثرا بر و بچز مناطق گرم و استوایی هستند و بنابراین بالا و پایین رفتن شدید درجه حرارت آب در فصل‌های مختلف و حتی در طول شب و روز برای آنها کشنده است. بنابراین باید یک بخاری اتوماتیک توپ همیشه و بخصوص در فصل تابستان در آکواریوم وجود داشته باشد.
اندازه و قدرت بخاری بسته به اندازة آکواریوم و گنجایش آب آن دارد. یک آکواریوم 80 سانتی، یک بخاری 100 وات از سرش هم زیاد است.
یادتان باشد به هیچ‌وجه دنبال بخاری‌های دست‌ساز غیراتوماتیک که به صورت دستی خاموش و روشن می‌شوند، نروید. کافی است، برای چند ساعت یادتان برود آنها را قطع کنید و آن‌وقت آب جوش بیاید و ماهی‌ها پخته شوند. این اتفاق وحشتناکی است که 10 یا 15 سال پیش برای بنده خدایی رخ داد.
بخاری‌های اتوماتیک بعد از آن که یک بار آنها را با توجه به درجه گرمای آب مورد نیاز ماهی‌ها تنظیم کردید، خودشان با رسیدن به آن درجه، قطع می‌شوند و در صورتی که درجه آب پایین آمد دوباره روشن شده و آب را گرم می‌کنند.
سبزی‌کاری در آکواریوم
گیاهان آکواریومی علاوه بر آن که باعث اکسیژن‌رسانی سالم به ماهی‌ها می‌شوند، در زیبایی آکواریوم هم تأثیر زیادی دارند.
نکته بسیار مهم در مورد گیاهان طبیعی، این است که این گیاهان به علت رشد و نمو در دمایی پایین‌تر از دمایی که ماهی‌های آب‌های گرم می‌توانند زندگی کنند، بعد از مدتی پلاسیده شده و از بین می‌روند. به این دلیل در حال حاضر بیشتر از گیاهان مصنوعی استفاده می‌شود که در انواع و شکل‌های مختلفی تولید می‌شوند.
فرش زیر پا
خرید ماسه و سنگریزه برای آکواریوم اهمیت زیادی دارد. بهترین ماسه برای کف آکواریوم ماسه طبیعی دریا است که علاوه بر آن که املاح آب را تنظیم می‌کند، گرد بوده و به بدن ماهی‌ها آسیب نمی‌رساند.
شن‌های کف رودخانه و خصوصا شن‌های نوک تیزی که از خرد کردن سنگ‌های کوهستان تهیه می‌شوند برای ماهی‌ها خصوصا آن‌هایی که به شن‌ها نوک می‌زنند مرگ‌‌آور هستند، چون به خاطر نوک تیزشان باعث آسیب‌دیدن ماهی‌ها و عفونت بدن آنها می‌شوند. ماسه و شن لازم را حتما از آکواریوم‌فروشی‌ها تهیه کنید.
تنها ماسه‌های کاملا صیقلی و نرم را بخرید. آنها را قبل از استفاده به دقت بشویید. این‌گونه شن‌ها در بسته‌های چند کیلویی به فروش می‌رسند.
زلم زیمبوی زیر آبی
لوازم تزئینی که برای داخل آکواریوم تهیه می‌کنید، بستگی کاملی به سلیقه خودتان دارد اما در تهیه آنها به چند نکته توجه کنید:
لوازم تیز و برنده و حتی مرجان‌های طبیعی را برای آکواریوم ماهی‌های آب شیرین استفاده نکنید، چون باعث زخمی و عفونی شدن بدن ماهی‌ها می‌شود.
دور لوازم فلزی بدون روکش را کلا خط بکشید. برخی از آنها مثل لوازم نقره‌ای برای ماهی‌ها مثل سم هستند. دقت کنید لوازمی را داخل آکواریوم بگذارید که رنگ ثابتی داشته باشند. رنگ‌های شیمیایی که در آب حل می‌شوند، ماهی‌ها را می‌فرستند آن دنیا. اجسامی‌که از سفال پخته شده باشند برای تزئین آکواریوم بسیار مناسب‌اند.
رفت و روب خزه‌ها
علاوه بر همة چیزهایی که گفته شد یک سری چیزهای کوچک و دم‌دستی هم هستند.
علاوه بر تمام وسایل، شما باید شیلنگ‌‌های پلاستیکی که به پمپ هوا وصل می‌شوند را بسته به تعداد سنگ هوا و لوازم تزئینی و... خریداری کنید.
کاردک‌های برسی یا مغناطیسی مخصوص تمیز کردن خزه از روی شیشه آکواریوم و گرماسنج یا ترمومتر، از دیگر لوازم مورد نیاز است.
3- راه‌اندازی
حالا وقتشه رفیق!
بعد از خرید لوازم آکواریوم و لوازم مورد نیاز حالا وقت آن است که آکواریوم را راه بیندازیم. لازم نیست بگویم که قبل از آن که آکواریوم را راه بیندازید، بدنه آکواریوم، شن و ماسه و لوازم داخلی آن را با آب نمک به دقت بشویید.
بعد از این کار هم آکواریوم را در جای مناسب قرار دهید و لوازم آن را نصب کنید. چون ممکن است در اثر قطع برق، آب برخلاف جهت، وارد پمپ شده و باعث سوختن آن بشود. پمپ را روی دیوار و یا پشت آکواریوم در سطح بالاتری از آکواریوم نصب کنید.
بعد از آن، داخل آکواریوم را تا جایی که لازم است، از آب سرد یا ولرم پر کنید، اما یادتان باشد هرگز سراغ آب جوش نروید و مثلا سعی نکنید با مخلوط کردن آب جوش و آب سرد، دمای متعادلی را به دست بیاورید.
بعد از پر شدن آب و جاگذاری فیلترهای زیر شنی، ریختن شن و ماسه، کاشتن گیاهان و ... پمپ هوا، فیلتر تصفیه و بخاری آکواریوم را روشن کنید و بگذارید خوب کار کند.
برای ضدعفونی کردن آب آکواریوم هم توصیه می‌شود که بسته به اندازه آن، چند قاشق نمک طعام در آن بریزید.
یادتان باشد حداقل دو روز باید آکواریوم به این حالت باقی بماند تا تعادل بیولوژیکی آب به دست بیاید. اشتباه بیشتر مبتدی‌ها این است که چون همزمان با خرید آکواریوم، ماهی هم می‌خرند و جایی برای نگهداری آنها ندارند مجبورند آن را به سرعت در همین آب بیندازند. در این شرایط، مرگ و میر بسیار زیاد است و با مرگ ماهی‌ها آب از همان اول آلوده می‌شود.
بعد از گذشت 2 یا 3 روز، حالا وقتش است که ماهی‌ها را بخرید و داخل آکواریوم بریزید.
4- خرید ماهی
روز ناخوش برای بچه ماهی
برای خرید ماهی بد نیست چند اصل مهم را در نظر داشته باشید
اسباب‌کشی ماهی‌ها
چون ماهی‌ها به تغییرات ناگهانی درجه حرارت بسیار حساس هستند، باید سعی کرد درجه حرارت آبی که در آن هستند و آب آکواریوم را یکسان کرد. اگر بعدا هم ماهی تازه‌ای خریدید، آن را در آکواریوم دیگری که فاقد تزئینات است به مدت یک هفته قرنطینه کرده و در صورت سالم بودن در آکواریوم اصلی رها کنید.
نکته دیگر این که بعد از خرید ماهی و رها کردن آن در آکواریوم، تا چند روز برای آنها غذا نریزید چون ماهی بعد از جابه‌جا شدن، از یک روز تا یک هفته در حالت قهر است. در صورتی هم که برای آنها غذا بریزید نخورده باقی مانده و باعث آلودگی کف آکواریوم و مرگ و میر ماهی‌ها می‌شود.
گوشتخوار یا گیاهخوار
قبل از خرید ماهی مشخص کنید که آیا ماهی گوشتخوار می‌خواهید یا گیاهخوار. هر کدام از این دو نوع ماهی، تنها با هم‌خانواده‌های خودشان در یک آکواریوم قابل نگهداری هستند. ماهی‌های گوشتخوار و خصوصا آن‌هایی را که جثه بزرگی دارند، نمی‌شود با ماهی‌های گیاهخوار کوچک جثه در یک آکواریوم نگهداری کرد، چرا که گیاهخوارها یک لقمه چپ آنها می‌شوند.
تابلو بازی درنیاورید
مبتدی‌ها معمولا از ماهی‌های یغور و گنده خوششان می‌آید و در حالی که فکر می‌کنند خیلی لرد بازی درآورده‌اند، این ماهی‌های گران‌قیمت را خریداری می‌کنند. اگر تازه کار هستید دنبال ماهی‌های زیاد گنده نروید و سایزهای کوچک‌تر همان نوع را انتخاب کنید. بعدا آنها بزرگ‌تر می‌شوند و شما مثل بزرگ شدن بچه‌هایتان لذت می‌برید.
بچه مثبت‌ها را انتخاب کنید
نگهداری ماهی‌های پرتحرک و شلوغ در آکواریوم‌های متوسط و کوچک، مصیبت بزرگی است. برخی از ماهی‌ها مثل پنگوسی‌ها جنب و جوش خیلی زیادی دارند، طوری که هر بار به آکواریوم نزدیک می‌شوید خودشان را به شیشه‌ها می‌کوبند و یا حتی از آکواریوم بیرون می‌پرند. بنابراین قبل از خرید آنها توجه داشته باشید که اگر آکواریوم‌تان کوچک است، از خرید آنها صرف‌نظر کنید.
فامیل را دور هم جمع کنید
حرفه‌ای‌ها توصیه‌شان این است که به جای آن که 20 یا 30 نوع ماهی گوشتخوار یا گیاهخوار متفاوت را با هم قاتی پاتی کنید، یک گونه خاص (مثلا در میان گوشتخوارها اسکار یا در گیاهخوارها آنجل و...) را که چشمتان گرفته انتخاب کنید و 20 یا 30 تا از این خانواده را که ممکن است رنگ‌ها و شکل‌های مختلفی داشته باشند، در یک آکواریوم نگهداری کنید.
به عبارت دیگر به جای آن که گونه‌ها و فامیل‌ها را زیاد کنید تعداد ماهی‌های یک فامیل را زیاد کنید. یادتان باشد که قوم و خویش اگر قوم و خویش را بخورد لااقل استخوانش را دور نمی‌ریزد!
دو تا بچه کافیه
اگرچه در یک خانه 50 یا 60 متری وجود دو تا بچه کافی است، در یک آکواریوم 80 سانتی نیاز نیست این قدر هم محتاط باشید. اما به هر حال پر کردن آکواریوم از ماهی حتی اگر هم‌خانواده باشند کار درستی نیست.
با بالا رفتن تعداد ماهی‌ها امکان استفاده از اکسیژن محلول در آب کاهش پیدا می‌کند و اگرچه این اکسیژن تا حدود زیادی به وسیله پمپ هوا و گیاهان تأمین می‌شود اما فکر وقت‌هایی هم که پمپ خاموش است یا برق می‌رود باشید. دلتان به حال ماهی‌هایی بسوزد که به خاطر کمبود اکسیژن روی آب می‌آیند و جان شیرینشان را از دست می‌دهند...
ماهی‌های مؤدب و مهربان
ماهی‌های گوشتخوار، ضد ضربه‌تر و گردن‌کلفت‌تر از ماهی‌های گیاهخوار هستند. اما این به معنای آن نیست که نگهداری آنها ساده‌تر است. آنها علاوه بر خوراک خشک، نیاز به خوراک زنده و دل و جگر چرخ کرده دارند. اگر حال و حوصله تهیه این‌ها را ندارید بی‌خیال گوشتخوارها شوید و به گیاهخوارها بچسبید که خیلی مؤدب‌تر و آرام‌تر هستند. البته این دل و جگر را گیاهخوارها هم می‌خورند اما زحمتش کمتر است.
نه چندان بریز کز دهانش برآید...
یکی از مواردی که باعث مرگ و میر زیاد در آکواریوم‌های مبتدی‌ها می‌شود ریختن غذا زیادتر از حد لازم است. به این ترتیب در تغذیة ماهی‌ها باید دقت کافی به عمل آورد تا پس از چند دقیقه هیچ‌گونه غذای زائدی در کف آکواریوم باقی نماند. نکتة دیگر، تنوع در غذای ماهی‌ها است. اگر برای تغذیه ماهی‌ها از غذای خشک و آماده استفاده می‌کنید، حداقل هفته‌ای یک بار خوراک چرخ شده دل گوساله، گوسفند، مرغ یا ماهی کیلکا را به رژیم غذایی آنها اضافه کنید.
حسنک کجایی؟
اگر قصد مسافرت رفتن دارید زیاد هم نگران ماهی‌ها نباشید. در حال حاضر تایمرهایی برای غذا دادن به ماهی‌ها وجود دارند که در وقت‌های مشخص، خودشان به ماهی‌ها غذا می‌دهند. علاوه بر این‌ها غذاهای مسافرتی هم وجود دارند که وقتی در داخل آب قرار گیرند مثل سرم عمل می‌کنند و بعد از حل شدن، مواد مورد نیاز بدن ماهی را تأمین می‌کنند. اما یادتان باشد این مواد نمی‌توانند جای غذای اصلی را بگیرند. پس ماهی‌ها را زیاد تنها نگذارید.
همشهری «فیش»
اگر چه می‌توانید ماهی‌های مختلفی را بسته به علاقه خودتان در آکواریوم پرورش دهید، اما تجربه نشان داده است برخی از این ماهی‌های خارجی با علاقه‌مندان ایرانی‌شان بهتر کنار می‌آیند. در این‌جا تعدادی از مهم‌ترین آنها را معرفی می‌کنیم. این شما و این ماهی‌ها! در ضمن قیمت‌ها حدودی هستند و بسته به اندازه، رنگ، خال و سلامت پوست ماهی تغییر می‌کنند
گیاهخوارها
آنجل ( فرشته ماهی) 400 تا 7000 تومان
فرشته ماهی‌ها انواع مختلف پلنگی، سیاه، سفید سیاه و سفید، دودی و... دارند. این ماهی‌های زیبا با انواع دیگر ماهی و مخصوصا مولی‌ها و گوپی‌ها می‌توانند همسایه‌های خوبی باشند. اما بهتر است در یک آکواریوم تنها انواع مختلف این ماهی را نگهداری کنید. آنها به تمیزی و شفافی آب اهمیت زیادی می‌دهند، تخم‌گذار هستند و عشق‌بازی نر و ماده آنها بسیار دیدنی و زیبا است.
اسوارد تیل ( دم شمشیری)500تومان
اگرچه اصالتا از بروبچه‌های مناطق شلوغ مکزیک و جنوب شرق آمریکا هستند، اما چون شمشیرشان را غلاف کرده‌اند، ماهی‌های مهربان و صلح‌جویی هستند. انواع آنها دم‌فنسی، سفید و سیاه خالدار قرمز و نارنجی و... است.
ماده‌ها بدنِ گردتر و چاق‌تری نسبت به نرها دارند و اصلا شمشیر را ندارند و زنده‌زا هستند. اگر از این نوع ماهی خریدید روی آکواریوم را حتما بپوشانید، چون آنها عشق نور و پرش هستند.
گلدفیش2000 تا 20000تومان
گلدفیش‌ها یا طلا ماهی‌ها از آن ماهی‌های طلا و باحالی هستند که نگهداری‌شان راحت و بی‌درد‌سر است.
انواع مختلفی دارند: دم‌چادری، مرواریدی، کله‌شیری، کلاه قرمز و غیره. طول آنها حداکثر به 10 سانتی‌متر می‌رسد، این ماهی‌های خوش اخلاق با تمام ماهی‌ها دوست می‌شوند، تغذیه آسانی دارند و با غذای خشک می‌شود آنها را تغذیه کرد.
گوپی300 تا 1000تومان
گوپی نگو، عسل بگو. اووووم، این ماهی‌ها برای ایرانی‌ها جزو شناخته‌شده‌ترین چهره‌ها هستند. حتی از براد پیت و رونالدینیو هم در ایران معروف‌ترند.
این ماهی‌های نسبتا ریز که رنگین‌کمان را شرمنده کرده‌اند، زنده‌زا بوده و تکثیر آنها حتی برای مبتدی‌ها هم خیلی خیلی ساده است. برای رسیدن به آرامش، پاک و رؤیایی نگاه کردن به آکواریوم گوپی‌ها اولین و آخرین راه است.
مولی 500 تا 1000تومان
مولی‌ها هم از آن ماهی‌های بی‌آزاری هستند که سرشان توی لاک خودشان است و اصلا هم به اوضاع سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و... کاری ندارند. حتی یک‌بار هم کسی یادش نمی‌آید که یک ماهی مولی پایش به زندان باز شده باشد.
فقط کافی است یک آکواریوم با نورکافی و پر گیاه در اختیارشان بگذارید و غذای خشک هم سر موقع به‌شان بدهید. آنها زنده‌زا هستند و راحت هم تکثیر می‌شوند.
پلاتی500 تا 7000تومان
این ماهی زیبا که حداکثر قدش تا 6 سانت می‌رسد، نمره انضباطش 20 است.
با همه نوع ماهی گیاهخوار زندگی می‌کند و همسایه خوبی برای آن‌هاست.
گورامی1000 تا 1200تومان
گورامی‌ها و خصوصا نوع بوسندة آن، از آن ماهی‌های زیبایی هستند که آدم را مات و مبهوت زیبایی و حرکاتشان می‌کنند.
نگهداری آنها بسیار آسان است. آنها برای تولید‌مثل، لانه‌های بزرگی از حباب‌های هوا می‌سازند.
عشق آنها به آکواریوم‌هایی با گیاهان متراکم است.
فایتر 1000تومان
فایترها خروس جنگی‌های آبی هستند. اگر به آکواریوم‌فروشی‌ها رفته باشید، نرهای خوش‌رنگ و زیبای آنها را که در لیوان‌های جداگانه زندانی شده‌اند، دیده‌اید. زندانی کردن آنها به این خاطر است که اگر دو تا از نرهای آنها حتی در یک آکواریوم بزرگ هم باشند مثل خروس جنگی به جان هم می‌افتند و تا یکی از آنها نمیرد ول‌کن نیستند.
لجن‌خوار ( گربه ماهی)1000 تا 14000تومان
تصور غلطی که در مورد این ماهی‌ها وجود دارد، این است که این ماهی‌ها آشغال خور یا به قول خودمان لجن‌خوار هستند و برای همین توجهی به آنها نمی‌شود. در حالی که این ماهی‌ها از غذاهایی که به کف آکواریوم می‌روند مثل دل و جگر و سایر غذاها استفاده می‌کنند.
پس اگر برای بقیه ماهی‌ها غذا کم می‌ریزید، برای آنها غذای جداگانه بریزید تا گرسنه نمانند. شکم آنها در حالت مناسب باید گرد و برجسته باشد، اگر شکمشان گود و میان تهی باشد غذای کافی نداشته‌اند.
دیسکاس 4500 تا 40000تومان
آکواریومی که چند جفت دیسکاس در آن وجود داشته باشد طوری چشم آدم را خیره می‌کند که ساعت‌ها می‌شود بدون خستگی به آن زل زد و معنای رنگ و زیبایی طبیعت را فهمید.
آنها ماهی‌های فوق‌العاده زیبا و خوش اندامی هستند که به آب زلال سبک و استفاده از غذای زنده احتیاج زیادی دارند.
خصوصیت عجیب آنها این است که بچه‌هایشان در دو هفته اول زندگی، از ترشحات روی پوست والدین خودشان استفاده می‌کنند.
گوشتخوارها
اسکار3500 تا 15000
اسکار از آن ماهی‌های گوشتخواری است که معرف حضور همه هست.
ماهی‌ای است که می‌شود آن را مثل سگ دست‌آموز کرد و حتی می‌شود آنها را تربیت کرد تا از دست صاحبشان غذا بخورند.
در عین حال که خوراک‌های زنده را با یک حرکت می‌درند و می‌خورند، اما آن‌قدر لوس هستند که اجازه می‌دهند نوازش‌شان کنی. این ماهی‌ها حتی در آکواریوم نیز به سایزهای خیلی بزرگ می‌رسند.
آنها عاشق غذاهای زنده مثل ماهی‌های کوچک‌ترند، علاوه بر این غذاهای منجمد و خشک را هم می‌خورند و حرفی نمی‌زنند، آنها جزو بزرگ‌ترین ماهی‌های آب شیرین هستند. ضمنا تکثیرشان در ایران نتیجه مطلوبی ندارد.
نایف ( چاقو ماهی)1200 تا 10000
بدن این ماهی مثل چاقو است. اصلیت این نوع ماهی، متعلق به تایلند، هند، مالزی و سوماترا است. از آن چاقوکش‌های تهاجمی هستند که خوراک زنده و ماهی‌های
ماهی‌های چاقوکش، با وجود تهاجمی بودن، خیلی خجالتی بوده و از نور گریزان‌اند. شب‌ها بیشتر جنب و جوش دارند . بهتر است برای آن‌که زیاد اذیت نشوند، یک مخفیگاه برای آنها درست کنید.
ماهی‌ها فحش می‌دهند
ماهی‌ها از شوک‌های ناگهانی به‌شدت عصبی می‌شوند. یکی از بدترین شوک‌ها هم این است که با دست به شیشه می‌زنیم و فکر می‌کنیم ماهی‌ها را برای غذا صدا زده‌ایم. ولی این کار، اعصاب ماهی‌ها را بدجوری خط خطی می‌کند و باعث می‌شود به زبان خودشان فحش‌های خیلی بدی به شما بدهند.
چشمان نیمه‌باز: یکی دیگر از موضوعاتی که ماهی‌ها را بدجوری عصبی می‌کند، روشن کردن ناگهانی چراغ و یا پس زدن ناگهانی پرده در هنگامی است که همه‌جا تاریک است. دوست عزیز اگر خوابت نمی‌آید نمی‌شود بروی سر آکواریوم سراغ ماهی‌ها و آنها را هم از خواب بپرانی...
لطفا در را قفل کنید: درپوش آکواریوم باید همیشه بسته باشد، چرا که برخی از ماهی‌ها عاشق نور هستند و ممکن است در اثر روشن شدن ناگهانی چراغ از آکواریوم به بیرون بپرند و آن‌وقت شما در حال عبور از کنار آکواریوم، با یک مادة لزج له شده روبه‌رو شوید...
سیفون را بکشید: حجم آب آکواریوم مقدار ثابتی است که مقداری از آن هم به خاطر دمای هوا و استفاده از بخاری تبخیر می‌شود. این در حالی است که دائما به این حجم آب، فضولات ماهی‌ها و غذاهای زائدی که ماهی‌ها آن را نخورده‌اند اضافه می‌شود.
به این ترتیب آب از لحاظ املاح و خواصش تغییر می‌کند و غلیظ‌تر می‌شود. برخی از مبتدی‌ها در چنین شرایطی آب آکواریوم را تند تند عوض می‌کنند که این کار باعث مرگ و میر و تلفات بسیار زیاد ماهی‌ها می‌شود. حرفه‌ای‌ها برای آن که فضولات ماهی‌ها و املاح اضافی بدون تعویض کامل آب از آکواریوم خارج شود، سیفون‌کشی می‌کنند.
برای این کار به وسیله شیلنگ و یا سیفون‌های چینی مخصوصی که در بازار وجود دارد، هر دو سه هفته حداکثر 40 تا 50 درصد آب آکواریوم را از کف و روی ماسه‌ها خارج کرده و به جای آن آبی هم دما با آب آکواریوم که کلر آن رفته است را به آکواریوم اضافه می‌کنند.
در مواقعی هم که آب تبخیر می‌شود، چون املاح آن در آب باقی‌مانده و به همراه فضولات ماهی‌ها باعث سنگینی آب شده، تنها اضافه کردن آب اشتباه است، بلکه باید مقداری از آن را سیفون‌کشی کرده و به همان مقدار آب اضافه کرد.
رفتگران آکواریومی : برخی از انواع جانوران آبزی، رفتگران خوبی برای آکواریوم هستند. آنها می‌توانند علاوه بر خوردن و از بین بردن مواد غذایی زائد کف آکواریوم، شیشه و گیاهان داخل آن را نیز تمیز کنند. مهم‌ترین این جانوران، حلزون‌ها، انواع ماهی‌های لوچ، گربه ماهی‌های زره‌دار و گربه ماهی‌های کریدوراس هستند.
حلزون‌ها علاوه بر خوردن مواد غذایی داخل آکواریوم، خزه‌های روی شیشه‌ها را نیز تمیز می‌کنند، اما ممکن است تخم برخی از ماهی‌ها را هم بخورند و خودشان نیز شکار برخی از ماهی‌ها و خصوصا گوشتخوارها بشوند. به این خاطر، آکواریوم‌دارها بیشتر، از گربه ماهی‌های کریدوراس برای تمیز کردن آکواریوم استفاده می‌کنند.
جای آکواریوم کجاست؟
یک نصیحت رفاقتی در این باره این که حتما برای این کار با بقیه اعضای خانواده به توافق برسید وگرنه چون به هر حال آکواریوم مقدار خیلی‌خیلی کمی بو و آب بازی دارد، ممکن است بعدا زیر بمباران‌های شدید لفظی و غیرلفظی له بشوید و برای فرار از این‌ها مجبور شوید آکواریوم و ماهی‌های بدبخت را دائم آواره کرده و از این طرف به آن طرف اسباب‌کشی کنید.
جایی را انتخاب کنید که کمتر در معرض رفت و آمد باشد و علاوه بر آن در صورتی که بچه شیطانی دارید که ممکن است از میز آکواریوم آویزان شده و یا برای ابراز احساسات هی به شیشه ضربه بزند، جایی را که دورتر باشد انتخاب کنید. محل قرار گرفتن آکواریوم باید به پریز برق هم نزدیک باشد.
حالا اگر محل استقرار آکواریوم مشخص شد، با توجه به فضای آن می‌توانید اندازة آکواریوم را مشخص کنید.
آکواریوم وطنی متری چند؟
آکواریوم‌های موجود در بازار ایران اکثرا شیشه‌ای است. اما چند سالی است که آکواریوم‌های چینی با قیمت‌های بالاتروارد بازار شده‌اندکه جنسشان از فلکسی‌گلس است و خوبیشان این است که کدر و خش نمی‌شوند وبسیار شفاف‌تر و زیباتر هستند.
در این آکواریومها تمامی لوازم مورد نیاز از قبیل پمپ، فیلترهای تصفیه و... که در آکواریوم‌های شیشه‌ای باید جداگانه خریداری و نصب شوند، جاسازی شده‌اند.