زیارت، در عقیده شیعه گوهری در دسترس اما خزانه‌ای ناشناخته است. در فرهنگ شیعه، زیارت تنها محدود به ارتباطی محدود بین زائر و امام نیست بلکه علاوه بر اینکه ناب‌ترین لحظات اظهار عشق و ارادت را رقم می‌زند، این کلمات خود ذخایر ارزشمندی هستند که دقت در آنها پرده از نکات دقیق اعتقادی، زوایای مبهم تاریخی و لطایف سودمند اخلاقی برمی‌دارد.

یکی از این زیارات منقول از جانب اهل‌بیت (علیهم‌السلام) که شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد، زیارت امیرالمومنین(علیه‌السلام) در روز غدیر است که امام هادی (علیه‌السلام) آن را به ما آموخته‌اند. این زیارت مفصل که آن را شیخ مفید نقل می‌کند، در حقیقت در یک نگاه، زندگانی امیرالمومنین(علیه‌السلام) را از دوران مکه گرفته تا جنگ‌های مهم مدینه، از واقعه غدیر تا ماجرای غصب فدک، از دوران خلافت آن حضرت تا شهادت ایشان و... به دقت به تصویر می‌کشد و در جای جای آن ضمن تطبیق حوادث تاریخی با آیات مرتبط قرآنی، پرده از فضایل اخلاقی مولای متقیان برمی‌گشاید.

امام هادی(علیه‌السلام) در روز غدیر و در سالی که معتصم عباسی آن حضرت را احضار کرد، امیرالمومنین علی(علیه السلام) را با این عبارات زیارت کردند:
«... سلام بر تو ‌ای امیر مومنان، به خدا ایمان آوردی درحالی‌که مردم مشرک بودند و حق را تصدیق نمودی، درحالی‌که آنان حق را تکذیب می‌کردند و (در راه خدا) جهاد کردی درحالی‌که آنان گریزان بودند و با آیینی خالص همراه با شکیبایی و بردباری به عبادت خداوند پرداختی تا آنکه مرگت فرا رسید... .

سلام بر توای امیر مومنان! تو نخستین مردی هستی که به اسلام ایمان آوردی و برای خدا نماز گزاردی و جهاد کردی و تو نخستین کسی هستی که در دیار شرک و سرزمینی مملو از گمراهی به مقابله برخاستی؛ درحالی‌که شیطان آشکارا مورد اطاعت قرار می‌گرفت و تو آن کسی هستی که گفتی: فراوانی مردم در پیرامون من هرگز بر عزت من نمی‌افزاید و متفرق شدن آنان هرگز سبب وحشتم نمی‌شود و اگر تمامی مردم مرا فرو گذارند، هرگز نالان نمی‌شوم... .

شهادت می‌دهم که تو پیوسته مخالف هوای نفس و همنشین تقوا و توانا در فروبردن خشم و چشم‌پوش و درگذرنده از خطای مردم بودی (اما) هنگامی که از فرمان الهی سرپیچی می‌شد، تو خشمگین و به گاه اطاعت دستورات الهی راضی بودی و به آنچه خداوند با تو عهد کرده بود، پایبند و فرمانبردار بودی....

چه بسا کارهایی که تقوا تو را از اراده انجام آن بازداشت اما دیگران در آن از هوای نفس خویش پیروی کردند، لذا افراد نادان پنداشتند تو از انجام آن (امور) ناتوانی. به خدا سوگند کسی که چنین بپندارد، راه را گم کرده و راه نیافته است.

و دروقت آرمیدن در بستر (رسول خدا ص ) شبیه اسماعیل(ع) بودی؛ هنگامی که پاسخ گفتی آنگونه که او پاسخ گفت و با بردباری و شکیبایی اطاعت خدا را کردی آنگونه که او بردباری و اطاعت کرد؛ وقتی که ابراهیم(علیه‌السلام) به او...گفت: «پسرم! من در خواب دیدم که تو را ذبح می‌کنم، نظر تو چیست؟» گفت:«پدرم! هر چه دستور داری اجرا کن، به خواست خدا مرا از صابران خواهی یافت!»و همین گونه هنگامی که پیامبر (صلی‌الله علیه و آله و سلم) تو را فرمان داد تا در بسترش بیارمی و با جانت از او محافظت کنی، به سرعت فرمان او را پذیرفتی و جان خویش را به خطر انداختی. پس خداوند فرمانبری ات را قدردانی کرد و عمل زیبایت را با گفتار خویش آشکار کرد و (فرمود): بعضی از مردم، جان خود را به خاطر خشنودی خدا فدا می‌کنند... .

شهادت می‌دهم که خداوند دعای پیامبرش را درباره تو به استجابت رسانید سپس به او فرمان داد تا مقامی را که به تو اعطا کرده برای امت آشکار کند تا شأن تو را بالا برد... .

(پس) پروردگار جهانیان به او وحی کرد: ‌ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، کاملاً (به مردم) برسان! وگرنه رسالت خودرا انجام نداده‌ای! خداوند تو را از (آسیب) مردم، نگاه می‌دارد. پس رنج سفر را بر خود هموار کرد و در نیم روزی سوزان به پاخاست پس با صدایی بلند (و جملاتی رسا) سخن راند و (موضوع را) به گوش مردم رسانید.

سپس از تمامی مردمان پرسید: آیا (پیام خداوند را) رساندم؟ پس گفتند: خداوند گواه است که آری. پس گفت: خدایا تو شاهد باش. سپس فرمود: آیا من نسبت به مومنان از خود آنان سزاوارتر و نزدیک‌تر نیستم؟ پس گروه‌های مردمان گفتند: آری. پس او دست تو را بلند کرد و گفت: هرکس من مولای او هستم، پس این علی مولای اوست. خدایا سرپرست کسی باش که علی را سرپرست خویش بداند و دشمن آن کس باش که با علی دشمنی کند و یار آن کس باش که او را یاری کند و کسی را که علی را واگذارد، واگذار.

پس جز عده‌ای اندک، (از صمیم قلب) بر آنچه خداوند درباره تو بر پیامبرش نازل کرد، ایمان نیاوردند و از این‌رو آنان جز زیان، سودی نبردند. و خداوند پیش از این به‌رغم ناخوشایندی آنان، در باره تو این آیه را نازل کرد: ‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هر کس از شما، از آیین خود بازگردد، (به خدا زیانی نمی‌رساند) خداوند جمعیتی را می‌آورد که آنها را دوست دارد و آنان (نیز) او را دوست دارند؛ در برابر مومنان متواضع و در برابر کافران سرسخت و نیرومندند.


آنها در راه خدا جهاد می‌کنند و از سرزنش هیچ ملامتگری هراسی ندارند. این، فضل خداست که به هر کس بخواهد (و شایسته ببیند) عطا می‌کند و (فضل) خدا گسترده و خداوند داناست.

خداوندا از رحمت خویش دور بدار کسانی را که حق ولی‌ات را غصب کردند و پیمان او را انکار نمودند و به‌رغم یقین(بر حقانیت او) و اقرار بر ولایتش در روز اکمال دین(روز غدیر)، او را انکار کردند».

آری، این زیارت ارزشمند، یکی از میراث‌های گرانبهایی است که از امام هادی(علیه السلام) برای ما بر جای مانده است.

برچسب‌ها