تاریخ انتشار: ۲۲ خرداد ۱۳۹۱ - ۱۴:۰۱

آمار‌ها نشان می‌دهد که در طول پنج‌سال اخیر منابع تولید ریزگردها در منطقه‌ خاورمیانه بسیار گسترده شده است. نمودارها و تصاویر زیر این مسئله را به اثبات می‌رساند.

این در حالی است که در پنج‌سال گذشته اقدامات مهمی برای مهار این مشکل به‌طور جد صورت نگرفته است. پدیده ریزگردها در نقاط دیگر کره زمین وجود داشته است و پدیده جدیدی به‌شمار نمی‌رود اما چند کشور از جمله کشورهای جنوب‌شرق آسیا با وجود توفان‌ها و سونامی‌هایی که در این منطقه صورت می‌گیرد، تا حدی توانسته‌اند با اهمیت به حفظ محیط‌زیست جلوی ریزگردها را بگیرند.

 

1 - این تصویر استقرار اولیه ریزگردها در هوا در سطح جهان را نشان می‌دهد. همانطور که مشخص است یکی از مهم‌ترین این نقاط مرز ایران و عراق است.

 

2 - در این تصویر مشخص است که حجم آب رودخانه فرات در سوریه هرچه به‌سمت عراق می‌رود کاسته می‌شود؛ تا جایی که به‌نظر می‌رسد که حجم آب رودخانه دیگر به صفر رسیده است. همچنین مشخص است که کانون تولید ریزگردها در سوریه در این تصویر در کجا قرار دارد و با نزدیک‌شدن به مرز عراق میزان تولید گردوغبار تشدید می‌شود. رودخانه فرات در نزدیکی دیر ازضور (dayr az-zawr) پهنای قابل‌قبولی دارد. دریاچه تارتار (Tharthar) نیز در عراق کماکان زنده است. این تصویر در تاریخ 22اردیبهشت سال‌جاری به ثبت رسیده است.

 

3 - این تصویر یکی از کانون‌های تولید ریزگرد در پایین دریاچه تارتار (الثارثار) را نشان می‌دهد.

 

4 - این تصویربرخاستن ریزگردها از محدود هور‌الهویزه در عراق را نشان می‌دهد که اکنون این هور خشک شده است. گفته می‌شود چنانچه عراق از حقابه‌خود از دجله و فرات بهره‌ ببرد این هور مجددا احیا می‌شود.

 

5 - این تصویرجهت حرکت ریزگردها از سمت عراق به ایران را نشان می‌دهد. ریزگردها در نزدیکی ساحل خلیج فارس ماندگار می‌شوند. تالاب هورالعظیم نقش بسزایی در جلوگیری از پیشرفت ریزگردها به سمت خوزستان دارد.

 

6 - تصویر شماره یک غلظت ذرات کوچک‌تر از 2/5میکرون از داده‌های ماهواره‌ای MODIS در طول سال 2002 در سطح جهان را نشان می‌دهد. تصویر شماره دو نیز مربوط به همین پراکندگی در سال 2005 است. با مقایسه این دو تصویر به‌راحتی می‌توان افزایش غلظت گردوغبار و ذرات کوچک‌تر از 2/5میکرون را در منطقه خاورمیانه و افغانستان و جنوب‌شرق آسیا مشاهده کرد. اما در تصویر شماره‌سه که غلظت ذرات کوچک‌تر از 2/5میکرون از داده‌های ماهواره‌ای MODIS در طول سال 2011 در سطح جهان را نشان می‌دهد کاملا واضح است که میزان گردوغبار در خاورمیانه و به‌ویژه مرز ایران و عراق نسبت به ‌سال‌های گذشته به‌شدت افزایش یافته است. به‌عبارتی در طول پنج‌سال اخیر میزان گردوغبار در این منطقه به یک‌فاجعه تبدیل شده است. این پراکندگی توسط ناسا در پروژه جهانی ذرات معلق در هوا به ثبت رسیده است.