طبق گفتههای معاون محیطزیست انسانی سازمان محیطزیست کشور برنامهای؛ پنجساله با اعتباری حدود یکمیلیارد و 200میلیون دلار به سازمانهای بینالمللی مثل برنامه محیطزیست سازمان ملل متحد (UNEP) و دفتر هماهنگکننده نمایندگیهای سازمان ملل در عراق تحویل داده شده و آموزشهایی به کارشناسان محیطزیست و هواشناسی و جهادکشاورزی عراق داده شده است. علیمحمد شاعری بیان کرده است که دستگاهها و ماشینآلات لازم برای مالچپاشی نیز به عراق داده شده و تیمی از کارشناسان ایرانی در بغداد حضور دارند تا اقدامات لازم را درخصوص جلوگیری از این پدیده انجام دهند. این در حالی است که کارشناسان هواشناسی معتقدند که هنوز اقدامات عملی در این خصوص انجام نشده چراکه روزبهروز به حجم ریزگردها افزوده میشود و اثرات کاهش اصلا مشخص نیست. از سوی دیگر نیز آمارها گویای این هستند که ریزگردها بسیار افزایش یافتهاند و اکنون در وضعیت اضطرار تصمیمهای درمانی گرفته میشود.
استاندار خوزستان در این خصوص در یکبرنامه تلویزیونی گفت: در سال 80 فقط 6روز گردوغبار با میزان بالای 2هزار میکروگرم بر مترمکعب استان خوزستان را فراگرفت، در سال85 که خشکسالی نبود، حدود 19روز آلودگی گردوغبار وجود داشت اما در سال 89 این رقم تقریبا به 90روز رسید که میزان آن گاهی حدود 10هزار میکروگرم بر مترمکعب بود. سیدجعفر حجازی افزود: در سال90 بهواسطه بارندگی مناسب در پاییز و زمستان، 45روز گردوغبار را تجربه کردیم و مقداری کاهش را در این روند داشتیم. وی ادامه داد: این در حالی است که از ابتدای سال91 تا اوایل اردیبهشت ماه حدود 21روز پدیده گردوغبار را تجربه کردهایم و متأسفانه این مسئله نشان از افزایش این وضعیت در سالجاری دارد.
تجهیز ایستگاههای هواشناسی، هم در ایران، هم در عراق
حجازی همچنین دو نکته را عنوان کرد: نخست اینکه پدیده گردوغبار اغلب نیمههای شب اتفاق میافتد و مدت زمانی که در عراق شکل میگیرد و به مرزهای ما میرسد کمتر از دوساعت و نیم است و دوم اینکه ما دستگاههای سنجش و هشدار هواشناسی در عراق نداریم و دستگاههای سنجش و رادار داخلی ما که شعاع 250کیلومتر را تشخیص میدهد، میتواند بفهمد که چنین پدیدهای از سطح زمین بلند شده اما جهت حرکت این پدیده، غلظت، سرعت و شدت آن تا نزدیکی مرز ایران خیلی قابل تشخیص و محاسبه نیست و ما را در برنامهریزی تعطیلات مدارس و ابلاغ دستورات لازم به بخشهای مربوطه، با مشکلات جدی روبهرو میکند. اگرچه رصدهای سازمان هواشناسی و تشخیص کانون بحرانی گردوغبار در عراق صورت میگیرد اما بههرحال نکته اینجاست که اخبار و پیشبینیها به خوبی و در زمان مناسب به مردم داده نمیشود. پیشبینیهای دقیقتر نیازمند تجهیز اداره هواشناسی عراق به دستگاههای مدرن و ارتباط مناسب با این کشور و همچنین تجهیز ایستگاههای هواشناسی داخلی به سیستمهای سنجش ریزگرد است.
با وجود این رئیس سازمان هواشناسی کشور چندی پیش در حالیکه از مجهز نبودن ایستگاههای هواشناسی به سیستمهای سنجش ریزگردها خبر میداد، گفت: اعتبارات ویژه برای اطلاعرسانی در بحث ریزگردها اختصاص نیافته است. بهرام صناعی افزود: متأسفانه برای بحث اطلاعرسانی این پدیده در سال88 قرار بود اعتباری معادل 150میلیارد ریال به سازمان هواشناسی تخصیص داده شود که تاکنون چنین چیزی محقق نشده است. وی افزود: با رایزنی با مهندس نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی، قرار است این اعتبار در سالجاری تخصیص داده شود که بازهم باید منتظر بود که آیا این اعتبار تخصیص داده میشود یا خیر؟ وی معتقد است اینکه مدارس را تعطیل کنند و مردم به خانهها پناه ببرند راهکار نیست زیرا هزینهها در این زمان برخانوادهها دوچندانتر میشود و باید حل این موضوع بهصورت ریشهای صورت بگیرد. بنابراین اهمیت اطلاعرسانی در این زمینه در حال حاضر دستکمی از اهمیت جلوگیری از تولید گردوغبار ندارد زیرا این پدیده بهطور مستقیم با سلامت شهروندان ارتباط دارد و تاخیر در اطلاعرسانی، مسکن بیتأثیری بر درد مردم است.