تاریخ انتشار: ۲۴ اسفند ۱۳۸۵ - ۱۰:۵۲

همشهری آنلاین: بسیاری از کشورهای جهان با آغاز فصل بهار ساعت‌هایشان را برای صرفه‌جویی در انرژی به جلو می‌کشند.

در  آمریکا امسال به طور آزمایشی تغییر ساعت فصلی سه هفته زودتر از وقت معمول در سال‌های قبل و در 11 مارس (20 اسفند) انجام شد و نیز قرار است این ساعت تابستانی یک هفته بیشتر از دوره معمول ادامه پیدا کند.

جلو بردن ساعت در اول فصل بهار که روزها در حال بلندشدن هستند، با کاهش نیاز به روشن‌کردن چراغ‌ها باعث کاهش مصرف انرژی و صورتحساب‌های برق می‌شود.

وزارت انرژی آمریکا امسال با طولانی‌کردن آزمایشی دوره وقت تابستانی به اندازه یک ماه (سه هفته در آغاز و یک هفته در انتها) می‌خواهد بررسی کند آیا می‌توان میزان این صرفه‌جویی انرژی را افزایش داد یا نه.

در صورتی که این طولانی‌تر کردن دوره ساعت تابستانی باعث صرفه‌جویی بیشتر در مصرف انرژی شود، ممکن است به صورت دائمی درآید.

تاریخچه تغییر ساعت فصلی

در آمریکا از سه قرن قبل، از سال‌های 1700 میلادی، این مسئله که یک ساعت جلو بردن ساعت در تابستان می‌تواند باعث صرفه‌جویی در انرژی شود شناخته شده بود.

حتی بنجامین فرانکلین- مخترع برق‌گیر و از بنیانگذاران آمریکا- در این مورد مطلبی نوشت.

اما این ایده تا قرن بیستم به مرحله اجرا گذاشته نشد. در طول هر دو جنگ جهانی در آمریکا و انگلیس تغییر ساعت فصلی مراعات می‌شد.

بعد از جنگ جهانی دوم ایالات آ‌مریکا آزاد بودند تغییر ساعت فصلی را به اجرا در آورند یا نه
و هر کدام در روز معینی از تقویم این کار را انجام می‌دادند.

اما نداشتن وحدت رویه در میان ایالت‌ها باعث سردرگمی در مورد ساعت مسافران و خبرگزاران می‌شد.

در سال 1966 کنگره آمریکا "قانون زمان یک‌شکل" را به تصویب رساند که بر مبنای آن ایالت‌های مختلف ملزم شدند از پروتکل واحدی در تغییر ساعت فصلی تبعیت کنند که در زمان واحدی در همه کشور آغاز می شد و پایان می‌یافت.

آیا ارزشش را دارد؟

تغییر در شروع و پایان ساعت تابستانی ناشی از لایحه سیاست انرژی امریکا در سال 2005 است.

بر اساس این لایحه به جای آنکه ساعت تابستانی در اولین یکشنبه ماه آوریل شروع شود و در آخرین یکشنبه ماه اکتبر پایان یابد، در دومین یک شنبه ماه مارس آغازمی‌شود و در اولین یکشنبه ماه نوامبر تمام می‌شود.

انگیزه اصلی دراین تغییر افزایش صرفه‌جویی در انرژی است، اما در مورد اینکه این تغییر واقعا از این لحاظ ارزشمند است، اختلاف‌نظر بروز کرده است.

 کمیسیون انرژی کالیفرنیا تخمین زده است که اضافه‌کردن یک ماه به دوره وقت تابستانی تنها نیم تا یک درصد مصرف فعلی انرژی را کاهش می‌دهد.

گزارش وزارت انرژی آمریکا نیز پیش‌بینی می‌کند که میزان افزایش در صرفه‌جویی انرژی با این روال جدید چندان زیاد نباشد و در پاییز نیز میزان واقعی افزایش صرفه‌جویی در انرژی با افزایش یک ماهه در وقت تابستانی ارزیابی خواهد کرد.

تام ولش سخنگوی این وزارت می‌گوید در صورتی که کنگره این افزایش در صرفه‌جویی را مقدار عمده به حساب نیاورد، ممکن است زمان اغاز ساعت تابستانی به روال قدیم بازگردد.

اما تغییر ساعت فصلی می تواند ساعت زیستی بدن شما را هم تحت تاثیر قرار دهد، خلق و خوی شما را تغییر دهد، و یک دوز اضافی ویتامینD  نصیب دندان‌هایتان کند.


تغییر ساعت مغز

تغییردادن ساعت‌های خانه کار ساده‌ای است، اما تغییردادن ساعت درونی بدن کار بسیار مشکلتری است.

خوشه‌ای از سلول‌های عصبی در ناحیه هیپوتالاموس مغز به عنوان وقت‌نگهدار بدن عمل می‌کند.

این هسته عصبی باعث ایجاد یک "ریتم شبانه‌روزی"  می‌شود که به بدن شما می‌گوید کی غذا بخورد، کی بخواید،کی بیدار شود و بسیاری از کارکردهای دیگر را در طول یک روز انجام دهد.

نور نقش مهمی در تنظیم ساعت درونی بدن دارد.برای مثال طلوع آفتاب بدن را هدایت می‌کند تا هورمون‌های گوناگون "بیداری" را آزاد کند؛ این هورمون‌ها سوخت و ساز، فشار خون و درجه حرارت بدن را بالا می‌برند.

غروب آفتاب به بدن علامت می‌دهد که زمان کاهش‌دادن فعالیت‌ها و خواب فرارسیده است. ساعت درونی بدن،برای همزمان‌کردن دستگاه‌های بدنی با زمان محلی به نشانه‌های حاصل از نور آفتاب به خصوص نور ابتدای صبح متکی است.

مایکل ترمن رئیس مرکز نوردرمانی و ریتم‌های زیست‌شناختی در مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا می‌گوید: " رشته طولانی مطالعات پژوهشی در این زمینه در طول 20 سال گذشته اکنون بر عنصری اساسی  متمرکز شده‌اند که قرارگیری در معرض نور آفتاب در ابتدای بامداد است."

زمان تغییر می‌کند

جلو بردن ساعت در ابتدای بهار در واقع یک ساعت از صبح شما کم می‌کند و به ساعات عصر شما اضافه می‌کند. به عبارت دیگر هنگامی که در ساعت 7 صبح جدید از خواب بیدار می‌شوید، در واقع در ساعت 6 صبح قدیم از خواب بیدار شده‌اید و نور بامدادی کمتری را دریافت می‌کنید.

این تاریک بودن هنگام برخاستن شما از خواب ساعت زیستی شما را در روال زمستانی‌اش حفظ می‌کند.

ترمن می‌گوید: "ما می‌دانیم که در مجموع افراد علائم افسردگی در ماه‌های زمستان تشدید می‌شود."

ملال زمستانی شکل خفیفی از "اختلال خلقی فصلی" (SAD) است. علائم SAD شامل افسردگی، اختلال خواب، تمایل به خوردن شیرینی‌ و سایر مواد نشاسته‌ای، وارفتگی و سردرد است.

این علائم در میانه پاییز شروع می‌شوند و به طور معمول در اوائل اردیبهشت فروکش می‌کنند.

ترمن معتقد است که زودتر شروع کردن تغییر ساعت فصلی باعث می‌شود که علائم افسردگی زمستانی تشدید شود. او می‌گوید: " با این کار گویی ما این افراد را به زمستان برمی‌گردانیم و باعث می شویم در دوره زمانی که علائم آنها به طور معمول فروکش می‌کند، خورشید برای آنها یک ساعت دیرتر طلوع کند."

اما همه کارشناسان بهداشتی با این اقدام جدید مخالف نیستند. چارلز هایدبولت از دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن می‌گوید جلو بردن ساعت و به اصطلاح افزایش یک ساعت به بعداز‌ظهر - که تابش خورشید در آن قوی‌تر است - می‌تواندسلامت دندان‌ها را تقویت کند.

نور قوی‌تر  خورشید ساخته‌شدن ویتامین D را که برای جذب کلسیم از روده‌ها لازم است در پوست تشدید می کند.

 ویتامین D و کلسیم هردو برای حفظ سلامت دندان‌ها و استخوان‌ها لازمند و کمبود آنها به بیماری‌های دندانی و از دست رفتن توده استخوانی می‌انجامد.

LiveScience, 7 Mar., 2007

برچسب‌ها