طـرح سنـجـش یا پـاسخگویـی سلامـت یا Urban Hert مـخـفـفhealth equity response tool (ابزار پاسخ برابری سلامت) است.
این ابزار در واقع ابزاری است برای مدیران و همه ذینفعانی که دغدغه مدیریت صحیح و مبتنی بر شواهد را دارند. میتوان با استفاده از این ابزار و با توجه به مؤلفههایی که تعریف شده اطلاعات را تهیه کرد و در اختیار مدیران قرار داد و از این طریق مدیران با مداخلات خود جهت کاهش نابرابریها اقدام کنند.
با توجه به این ویژگیهاست که اجرای طرح سنجش عدالت در سطح کشور اهمیتی ویژه پیدا میکند.دکتر علیرضا اولیایی منش، رئیس دبیرخانه عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت شورای سیاستگذاری وزارت بهداشت، در گفتوگو با روزنامه همشهری جزئیاتی از نحوه اجرای طرح سنجش عدالت در کل کشور را ارائه کرد.
دکتر اولیایی منش درباره اجرای طرح سنجش عدالت توضیح داد: طرح Urban Hert یا سنجش عدالت در مناطق شهری با دستورالعملهای سازمان بهداشت جهانی در کشورهای مختلف دنیا در حال انجام است. در کشور ما نیز طی سه سال قبل این طرح در شهر تهران عملیاتی شد.
برهمین مبنا در شهرداری تهران مطالعاتی انجام گرفت و از میان شاخصهای طرح سنجش عدالت 64 شاخص برای بررسی در سطح تهران استخراج شد. بر همین اساس این 64شاخص معیار ارزیابی وضعیت مناطق تهران قرار گرفت. بهمنظور تعیین شاخصهای عدالت در سلامت برای کل کشور، گروهی که در شهرداری تهران مسئول اجرای این طرح بودند با اعضای دبیرخانه عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت در شورای سیاستگذاری وزارت بهداشت همکاری کردند.
در نتیجه این همکاری 52شاخص برای بررسی در سطح کشور درنظر گرفته شد. برهمین مبنا اطلاعات این 52شاخص جمعآوری و وضعیت مناطق و شهرستانهای مختلف کشور با یکدیگر مقایسه خواهد شد. این 52شاخص در شورایعالی سلامت به تصویب هیأت وزیران رسید. این شاخصها همراه دستورالعملی به تصویب رسید.
از سال 1391 اطلاعات مربوط به این شاخصها باید جمعآوری شود.وی درباره زمان آغاز طرح جمعآوری شاخصها و همچنین نحوه اجرای این طرح گفت: شبکههای بهداشتی و درمانی کشور متولی جمعآوری شاخصها از تمام شهرستانهای کشور هستند. دانشگاههای علوم پزشکی نیز در سطح کشور بهمنظور گردآوری شاخصها از تمام شهرستانها بسیج شدهاند و تا یک یا دوماه آینده روند جمعآوری اطلاعات مربوط به شاخصها از کل شهرستانهای کشور که حدود 400شهر است، آغاز خواهد شد.
در واقع کار شهرداری تهران در این زمینه مانند یک حالت پایلوت یا پیش مطالعه برای اجرای طرح در کل کشور بود.دکتر اولیایی منش درباره تفاوت اجرای طرح جمعآوری اطلاعات شاخصها در کل کشور با کاری که در شهرداری تهران انجام گرفته، گفت: نخستین موردی که باید به آن اشاره کرد این است که تعداد شاخصهایی که در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته 64شاخص بوده و شاخصهایی که قرار است از کل کشور جمعآوری شود 52مورد است.
نکته دوم این است که در شهرداری تهران شاخصها از طریق پیمایش جمعآوری میشد، اما در سطح کشور با کمک تمام نهادها و ارگانهایی که هرکدام متولی این شاخصها هستند تلاش کردیم که این شاخصها را در سیستم روزانه گردآوری کنیم، این به آن معناست که فرمها و زیرساختهای موجود کشور را بهگونهای تغییر خواهیم داد که شاخصها خودبهخود جمعآوری شوند. در واقع حداقل در مرحله اول بنا نداریم این کار را بهصورت پیمایش انجام دهیم.
گردآوری شاخصها با شیوه پیمایش بسیار کار سنگین و پرهزینهای است. بهعنوان مثال فرض کنید وزارتخانهای مانند وزارت آموزش و پرورش یا وزارت رفاه یا سازمان بهزیستی کشور در حال جمعآوری اطلاعات از مردم بهصورت روزمره هستند، ما این اطلاعات را در سیستم روزانه جا به جا کردهایم و توافقاتی بهمنظور اصلاح در فرمهای وزارتخانهها، نهادها و سازمانها انجام گرفته است. با انجام این تغییرات درصورتیکه این فرمها بهصورت روزمره پر شود بهصورت اتوماتیک شاخصها گردآوری خواهد شد.
این کار در سطح شهر تهران نیز امکان پذیر خواهد بود، به این معنا که پس از دو دوره گردآوری شاخصها از طریق شیوه پیمایش در شهر تهران، دانشگاههای علوم پزشکی قادر خواهند بود بهگونهای اطلاعات را گردآوری کنند که احتیاج به تکرار این مطالعات بهصورت پیمایشی نباشد. در سیستم روزانه درصورت پر شدن فرمهای جدید یا اصلاح اطلاعات در فرمها، تغییرات بهصورت خودبهخود گزارش شده و آمار جدیدی از شاخصها ارائه میشود.