حامد فوقانی: شهر سبزوار با جمعیتی بالغ بر 250هزار نفر در غرب استان خراسان‌رضوی قرار گرفته است و از نظر موقعیت جغرافیایی به‌لحاظ قرارگیری در مسیر شهر مشهد و بارگاه مقدس رضوی جایگاه ویژه‌ای دارد.

 با وجود این، سبزوار در طول تاریخ حتی پس از انقلاب اسلامی آنطور که شایسته بود پیشرفت نکرد اما اکنون چند سالی می‌شود که مدیریت شهری سبزوار با رویکردی جدید، تحولاتی را در این شهر به‌وجود آورده که چهر‌ه‌ای نو و متفاوت نسبت به گذشته به شهر بخشیده است. این تحولات به‌‌گونه‌ای بوده است که اگر کسی به تازگی به سبزوار سفر کند، از همان ابتدا متوجه خواهد شد که تغییرات اساسی در شهر رخ داده است چراکه مبادی ورودی شهر نیز ساماندهی شده و جلوه‌ای دیگر پیدا کرده‌است. شهرداری سبزوار حالا برای خیلی دیگر از شهرداری‌های هم رده‌خودش نمونه اجرایی به‌حساب می‌آید. شهردار سبزوار پیشرفت چندسال اخیر در حوزه خدمات شهری و عمرانی این شهر و تغییرات عمده را در وهله نخست به همکاری مردم و اهالی سبزوار ربط می‌دهد. حسین مقصودی معتقد است که حمایت از مدیریت شهری و شهرداری یعنی حمایت از مردم و بالابردن روحیه آنها در جهت سازندگی و مشارکت بهتر در توسعه شهری. به بهانه کسب رتبه برتر شهرداری سبزوار در جشنواره پژوهش و نوآوری با حسین مقصودی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که متن آن در پی می‌آید.

  • شهرداری سبزوار اخیرا در جشنواره پژوهش و نوآوری مدیریت شهری موفق به کسب عنوان برتر شد. این عنوان به‌ چه دلیل به شهرداری سبزوار تعلق گرفت؟

در نخستین جشنواره بین‌المللی برترین‌های پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری و پنجمین جشنواره ملی برترین‌های پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری که در تهران برگزار شد محورهای گوناگونی ازجمله برنامه‌ریزی شهری، استراتژی‌های توسعه شهری، فناوری‌های نوین و شهر، ایمنی و امنیت شهری، مدیریت مواد زائد و پسماند و ... مطرح شد که کارشناسان و پژوهشگران دانشگاهی حدود 100کشور در آن حضور یافتند. شهرداری سبزوار نیز در حوزه کتاب و پژوهش توانست مقام برتر رادر نقشه‌های اجرای توسعه معابر شهری در سال91 به‌دست آورد. مجموعه شهرداری سبزوار در حوزه توسعه معابر شهری توانست با به‌کارگیری کارگروه‌های تخصصی در حوزه شهرسازی، طرح‌ها و پژوهش‌های مطالعاتی را در زمینه آیلندسازی و پیاده‌روسازی به اجرا درآورد و همین مسئله باعث شد تا نظر کارشناسان را به‌خود جلب کند.

  • چقدر نقش پژوهش و آشنایی با تکنیک‌های تحقیق و استفاده از علوم دانشگاهی را در پیشبرد اهداف عمرانی مؤثر می‌دانید؟

از نظرگاه شخصی، تحقیق و پژوهش و مطالعات کتابخانه‌ای هرچقدر بیشتر صورت بگیرد، توسعه عمرانی و آبادانی بیشتر خواهد بود. زمانی که کارهای پژوهشی به حداقل می‌رسد، احساسات جای تفکر و عقل را می‌گیرد. این در حالی است که با پژوهش و تحقیق بیشتر عقلانیت جایگزین احساسات شده و کارها براساس منطق و طبق نیازهای جامعه پیش می‌روند. پیشرفت شهرداری سبزوار در سطح رتبه‌خود که رتبه 9و 10شهری است، به‌خاطر پژوهش‌ها و تحقیق‌های لازم در زمینه عمران، درآمدزایی، فناوری اطلاعات، حاشیه‌نشینی شهر، طراحی شهر و... بوده است.

  • حضور شما در نمایشگاه ارزیابی عملکرد شهرداری‌ها چگونه بود؟

ارزیابی‌های صورت گرفته در این نمایشگاه نشان داد که شهرداری سبزوار در حوزه‌های عمران، خدمات شهری، حمل‌ونقل عمومی، آموزش، فناوری اطلاعات و اقدامات فرهنگی دستاوردهای خوبی به‌دست آورده است. البته همانطور که عرض کردم این اقدامات در رده رتبه‌ای شهر سبزوار ارزیابی می‌شود.

  • شهرداری سبزوار از نظر کسب اعتبار و درآمد در چه وضعیتی قرار دارد؟

اول از همه باید بگویم که درآمد شهرداری سبزوار نسبت به سال گذشته 350درصد رشد داشته است. این درآمد نیز در درجه نخست به مشارکت مردم سبزوار به‌خصوص در زمینه پرداخت عوارض‌ها برمی‌گردد. آنچه باید اعلام شود این است که دولت سهم شهرداری را پرداخت نمی‌کند. دولت کمک لازم را به شهرداری‌های کوچک نمی‌کند اما از سوی دیگر عوارض دریافتی مردم را چند‌ماه نگه داشته و پس از کسر سه‌درصد قسمت وزارت امور اقتصادی و دارایی به شهرداری بازمی‌گرداند. در واقع اعتبار سالانه شهرداری از محل تملک دارایی و پرداخت عوارض‌های مردمی تأمین می‌شود. به‌نظر شخص بنده که البته بسیاری مخالف آن هستند از محل درآمدهای ارزش افزوده و عوارض‌ها، دولت چیزی به شهرداری پرداخت نمی‌کند بلکه همان پول مردم است که به‌‌طور غیرمستقیم به‌دست شهرداری می‌رسد. این در حالی است که دولت با نگه داشتن پول عوارض نزد خود، بهره هم می‌برد. بنابراین 98درصد درآمد شهرداری سبزوار از عوارض مردمی تأمین می‌شود و دودرصد مابقی هم به‌طور غیرمستقیم که پول مردم است از سوی دولت پرداخت می‌شود. دولت از تملک دارایی تاکنون ریالی به‌حساب شهرداری سبزوار واریز نکرده است.

  • مهم‌ترین اقدامات عمرانی شهرداری سبزوار طی ماه‌های سپری‌شده امسال چیست؟

9700متر آیلندگذاری (بهسازی خیابان‌ها از نظر جدول‌بندی، انهار، علائم و. . .) در خیابان‌ رازی، بلوار کشاورز، خیابان آزادگان، خیابان هفت‌تیر، بلوار امام‌خمینی (ره)، بلوار دانشگاه و... ، 5500مترمربع سنگ‌فرش در خیابان‌هایی همچون عظیمیان، 40متری شهید چمران، باهنر، ولیعصر (عج) و ابن‌یمین و...، احداث 14پارک محله در اسلام‌آباد و 40متری دوم و پارک وی‌آی‌پی یا استقبال و
پنج پارک محله در توحیدشهر ازجمله برنامه‌های انجام شده شهرداری طی 9ماه بوده و کارخانه تولید کمپوست سبزوار نیز افتتاح شده است.

  • طرح‌های پیش‌رو که در آینده نزدیک به بهره‌برداری می‌رسند کدام‌ها هستند؟

از طرح‌های مهم پیش‌رو می‌توان به احداث باغ ایرانی یا باغ فدک در زمینی به وسعت 12هکتار اشاره کرد. عملیات اجرایی این باغ از حدود هفت‌ماه پیش آغاز شده و در آن سعی شده تا طرحی به سبک باغ‌های سنتی ایرانی با مصالح سنتی پیاده شود. 70درصد این پروژه در دهه فجر به بهره‌برداری می‌رسد. همچنین پارک سلامت با مساحت هفت‌هکتار در دهه فجر قابل افتتاح خواهد بود. در حوزه مبلمان شهری نیز ساماندهی شش میدان با نصب نمادهای مرتبط را داریم که آنها هم، کارشان در دهه فجر به اتمام خواهد رسید. از طرح‌های دیگر نیز می‌توان به طرح میدان انقلاب، میدان دروازه عراق، میدان شهید فهمیده و همچنین میدان دکتر شریعتی نام برد. در طرح میدان دکتر شریعتی تندیس دکتر شریعتی به ارتفاع هفت‌متر و سردیس‌های شهدای هسته‌ای نصب می‌شود.

  • شهرداری سبزوار در زمینه حمل‌ونقل عمومی چه اقداماتی را انجام داده یا در دست اجرا دارد؟

در این خصوص بازگشایی معابر در 13محله همچون خیابان ولیعصر(عج)، خیابان طبرسی، خیابان بوتان گاز به سمت امامزاده و خیابان عطاملک برای تردد وسایل نقلیه به‌ویژه وسایل نقلیه عمومی در دستور کار قرار گرفت.

  • با توجه به اینکه سبزوار در مسیر مشهد و زیارت امام هشتم(ع) قرار دارد، چه اقداماتی برای تردد آسان‌تر زوار رضوی درنظر گرفته‌اید؟

سالانه 20میلیون زائر بارگاه امام رضا(ع) از مسیر سبزوار به سمت مشهد مقدس عبور می‌کنند. به همین‌خاطر یکی ازمهم‌ترین طرح‌های در دست اجرا در شهرداری سبزوار طرح کمربندی سبزوار است. در این طرح تملک به‌عهده اداره‌کل راه و شهرسازی بود اما شهرداری در آن ورود کرد و 110مغازه و خانه را به ارزش هفت‌میلیارد تومان تملک کرده و این بناها تخریب شد تا اصلاح هندسی کمربندی صورت بگیرد. اعتبار مورد نیاز این طرح نیز به طور کلی از محل عوارض‌ مردمی تأمین شد.

  • شهربازی سبزوار در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

شهربازی قدیمی سبزوار دیگر از کار افتاده و غیرقابل استفاده است. شهربازی جدید در زمینی به مساحت 7/1هکتار در حال تکمیل است که وسایل بازی آن نیز در مرحله نصب قرار دارد. تمامی این وسایل از سازمان ملی استاندارد مجوز لازم را دریافت کرده‌اند. خوشبختانه این شهربازی با مشارکت بخش خصوصی احداث شده که از نظر امکانات می‌تواند تاحدی نیاز اهالی را پاسخگو باشد.

  • چه منطقه‌هایی به‌عنوان مناطق محروم در شهرستان سبزوار شناخته شده‌ و آیا اقدامی برای بهبود معیشت اهالی آنها صورت گرفته است؟

محله‌های صالح‌آباد و 40متری دوم جزو سکونتگاه‌های غیررسمی سبزوار به‌حساب می‌آیند. این مناطق حاشیه‌ای به مرور جزو محدوده شهری جدید شده بودند اما با محرومیت دست و پنجه نرم می‌کردند. در راستای محرومیت‌زدایی این مناطق، آسفالت کوچه‌ها و جدول‌گذاری بدون دریافت هیچ هزینه‌ای از طرف مردم انجام شده است. در این راستا 100درصد طرح‌های محرومیت‌زدایی در صالح‌آباد انجام شده اما در محله 40متری دوم هنوز کارهایی باقی مانده است.

  • انتظارتان از مسئولان دولتی برای محرومیت‌زدایی محله‌های محروم سبزوار و چنین مناطقی در سطح کل کشور چیست؟

مسئولان باید به چالش‌های پیش‌روی شهرداری‌ها توجه ویژه کنند. محدود کردن شهرداری و شورای شهر، فقط جلوی توسعه زیربنایی شهر را می‌گیرد. به چالش باید مثل یک تهدید نگاه شود و تهدید باید با تفکر جمعی به فرصت تبدیل شود. در این مورد و در سطح سبزوار می‌توان یک‌مثال زد: تا چندی پیش سبزوار فاقد یک‌آرامستان در خور ‌شأن اهالی بود. این موضوع یک‌چالش بزرگ محسوب می‌شد. به‌همین منظور حدود 100هکتار از اراضی با مشارکت اداره راه و شهرسازی به مالکیت در‌آمد و با صرف هزینه 5/1میلیارد تومانی، ساختمان‌ها و بناهای لازم ساخته شد و آرامستان سبزوار به بهره‌برداری رسید. به این ترتیب این چالش بزرگ که یک‌مشکل امنیتی در درجه اول برای سبزوار محسوب می‌شد تبدیل به فرصت شد.